Een maatregel die studenten met meer dan één jaar studievertraging verplicht een boete van 3000 euro te betalen, bovenop het collegegeld. Een boete die zal gelden voor alle studenten ongeacht de reden van vertraging en, nog sterker, de maatregel zal als het aan het kabinet ligt, ingevoerd worden voor alle studenten vanaf september 2011. De regels van het spel worden veranderd tijdens de wedstrijd. Het duurde even maar uiteindelijk riep de landelijke studentenvakbond (LSVB) dus op tot een massaal studentenprotest.
Nog even snel het nieuws; wat wordt er verwacht, hoeveel studenten zullen er komen? Het openingsdeuntje van het NOS en dan het intro: ‘Gemeente Den Haag heeft aanwijzingen dat radicale groeperingen de studentendemonstratie willen verstoren’. ‘Radicale groeperingen? Wat voor mensen verwachten jullie dan? Hooligans?’ een terechte vraag van de NOS redactie. Helaas, noch de politie, noch burgemeester van Aarts, wil erop ingaan; ‘Het gaat om radicale groeperingen, dat is aan de orde. Meer hoeft u niet te weten’, aldus de politie. Van Aarts: ‘Het is van belang voor de studenten dat de demonstratie mooi verloopt.’
Anders dan bij de studentendemonstratie van 1988 – waar het studentenprotest van afgelopen 21 januari mee zou worden vergeleken – riep de voorzitter van de LSVB, Sander Breur, alle studenten op zich vooral ‘ordelijk te gedragen’. De rellen van 1988 waren een uiting van woede, aldus de toenmalige LSVB voorzitter, Poelgeest, op het NOS journaal van 1988. In 2011 is het slechts ‘radicaal gedrag van een stel studenten die erop uit zijn de boel te verzieken’. De toon was gezet; toon jullie woede op het Malieveld, al dansend op muziek van DJ Jordy, en vertrek binnen 4 uur weer ‘ordelijk’ naar huis.
Daar gingen we dan op naar het protest. Massa’s studenten sloten zich aan; uit alle hoeken van het land, van koorbal tot punker. Prachtig was het om de ruim 20.000 studenten broederlijk samen te zien staan op het Malieveld. Leuzen als ‘Rutte Rutte, wat loop je nou te kutte’ of ‘Rutte mag ik afstuderen, ja of nee, moet ik dan ook bijbetalen ja of nee!’ deden de ronde. Ook toen Halbe Zijlstra, staatssecretaris van onderwijs, overigens zelf 10 jaar gestudeerd, het podium op kwam. Zijlstra: ‘We spreken hier niet van bezuinigingen, we gaan investeren in het onderwijs’. De lijfspreuk van de VVD en het CDA; eerst 370 miljoen opeisen – de zogenaamde ‘halbe-heffing’- om het vervolgens zogenaamd in 2015 langzaam ‘terug te geven’. Na een flinke minuut met boegeroep hield Zijlstra het voor gezien.
Naast Zijlstra kwam zo ongeveer elke politieke partij kort aan het woord. ‘Want we moeten het wel eerlijk houden, hé’, aldus het Interstedelijk studenten overleg (ISO): ‘We houden het apolitiek, zodat alle studenten van rechts tot links kunnen meedoen’. Maar waaraan nemen al die studenten dan deel als er geen kant gekozen wordt? Achter elkaar kwamen D66, PvdA, SP, Christenunie, GroenLinks en VVD opdraven. Hoewel Hadnanansing (PvdA) op de eerdere studentendemonstratie op de Dam had gemeld dat PvdA er niet zou zijn om stemmen te winnen, maar uit steun voor de studenten, deed het spandoek dat door PvdA’ers omhoog werd gehouden iets anders vermoeden: ‘Meer geld, minder onderwijs. Niet logisch! Stem 2 maart PvdA’. Hoezo ‘apolitiek’?
De demonstratie liet op mij de indruk na van een protestfeest – met als afsluitende boodschap ‘stem “bewust” op 2 maart’. Een net zo loze boodschap als de woorden van Sander Breur, ‘dit is het begin, niet het einde’. Want ondertussen is het alweer 15 februari, en met uitzondering van een aantal ‘radicale groeperingen’ die bezettingen organiseren, is er van een voortdurend protest vooralsnog weinig te merken. De hoge opkomst van 21 januari laat zien dat er meer mogelijk is.