Almodóvar is voorzichting geworden

Weliswaar levert hij wederom een eigenzinnig verhaal, maar ditmaal grijpt het de kijker nauwelijks bij de strot. Daarvoor laat Almodóvar de touwtjes der verbeelding te weinig vieren.
Misschien komt dat omdat deze film sterk autobiografisch geïnspireerd is. Misschien is er meer aan de hand.

Het verhaal
Enrique en Ignacio zijn twee twaalfjarige jongens op een katholiek internaat in het Spanje van de zestiger jaren. Het zijn boezemvrienden. Ze masturberen ook samen. Schooldirecteur pater Manolo is verliefd op Ignacio en hij duldt geen mogelijke rivalen. Hij stuurt Enrique van school.
Twintig jaar later is Spanje verlost van Franco en Manolo van zijn habijt; Enrique is een succesvol filmregisseur geworden, Ignacio is schrijver en acteur, Manolo heeft een burgerbaantje als uitgever. Alledrie zijn ze homo. Ingacio heeft een boek over zijn jeugd op de kostschool geschreven. Daarmee chanteert hij Manolo. Hij wil zijn boek ook graag door Enrique laten verfilmen, met zichzelf in de hoofdrol. Maar is Ignacio, die zich liever Angel laat noemen, wel degene voor wie hij zich uitgeeft? Er ontspint zich een verhaal waarin iedereen elkaar bedondert, gebruikt en misbruikt.

Wat niet?
Is La Mala Educación een aanklacht tegen pedofiele praktijken? Niet echt. Bedoelde praktijken worden vaag gesuggereerd. De direct betrokken personages krijgen ook al geen scherpe contouren. Afkeer van de ‘dader’ en identificatie met het ‘slachtoffer’ komen niet los. En niet omdat er te veel nuances worden aangebracht, maar juist omdat te weinig diepte in gebeurtenissen en beleving wordt aangedragen.
Is La Mala Educación een verhandeling over Wahrheit und Dichtung? Het in een film verfilmen van een boek over een waargebeurde geschiedenis brengt dit thema binnen handbereik. Maar het wordt niet gepakt. Er wordt wel driftig gesjoemeld met de waarheid, maar dat heeft allemaal niks te maken met de vraag hoe de wereld middels de kunst kan worden weergegeven, neergetrokken of opgetild. Film in de film is hier geen thema, hooguit een middel om de toeschouwer wakker te houden: doordat er flink met panelen wordt geschoven moet je wel bij de les blijven.
Is La Mala Educación een psychothriller? Helaas. Ook daarvoor missen de karakters de nodige uitwerking. Bovendien: met regisseur Enrique komt de kijker er al heel snel achter hoe de diverse vorken in de steel zitten. Regisseur Almodóvar laat de kans op het opbouwen van spanning glippen. De regisseur in de film en de filmregisseur houden de regie (te) strak in de hand.

Wat wel?
Wat wel redelijk beklemmend en geloofwaardig overkomt, dat is de boodschap dat een ‘beroerde opvoeding’ zijn tol eist in het latere leven. Opgroeien met een moraal waarin liefde en lust onverbrekelijk zijn verbonden met zonde en verdoemenis, levert een hoop gespletenheid op. Zeker als de verkondigers en bewakers van die moraal er met de spreekwoordelijke katholieke hypocrisie zelf een zooitje van maken. Waar kun je dan nog van op aan en waar heb je je nog aan te houden? Onzekerheid, ontworteling, leugen en bedrog liggen in het verschiet. Vooral in de flashbacks naar de kostschoolperiode wordt het contrast tussen de lieflijke schijn van de ideale gemeenschap van jongens en hun hoeders en het vermoeden van liederlijke rauwheid achter de schermen, goed voelbaar gemaakt. Met prachtige beelden van een voetbalwedstrijd, een gymnastiekoefening, een zwempartijtje in een meer. Ondersteund door schitterende kyrie waarschijnlijk niet toevallig de kerkgezangen waarin om ontferming wordt gesmeekt.

Voorzichtig
Verder blijft Almodóvar in La Mala Educación steeds in aanzetjes steken. Heeft dat te maken met het autobiografische karakter van deze film? Is het te moeilijk om artistiek afstand te nemen van een eigen verleden? Zelf zegt Almodóvar in een interview met Cinema.nl: ‘Ik merk wel dat ik ouder word. Voorzichtiger. Ik zet ze [de karakters] nu neer in al hun complexiteit. Pats boem! Zonder verder uit te leggen waarover en waarom ze tobben. Films worden oninteressant als de regisseur zijn visie op de personages zichtbaar maakt’. Tsja… en er blijft meer onzichtbaar. In een film met homoseksuele lust in een hoofdrol worden we nog net getrakteerd op twee gebruinde konten, maar alle pikken blijven zorgvuldig verstopt in broekjes, achter handdoeken en door onnatuurlijke camera-posities. Voorzichtig? Zeker! Je zou bijna denken dat Almodovar anticipeert op de Amerikaanse markt en zijn strengpreutse rating, zeg maar censuur. Hengelt hier iemand naar een derde Oscar?

Natuurlijk zorgt Almodóvar voor kwaliteit. De beelden van het jongensinternaat zijn van een grote schoonheid, de muziek is goed gekozen, het acteerwerk van Gael Garcia Bernal in zijn driedubbelrol dwingt bewondering af. Maar het scenario ontbeert passie en ziel. De film wordt te kort gehouden. Is te strak en te voorzichtig.

Soort artikel

Add new comment

Plain text

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop