Zijn wieg stond in een arbeiderswijk in Hamburg. In zijn geboortejaar 1928 behaalden de nationaal-socialisten van Hitler in heel Hamburg niet meer dan 2% van de stemmen. Hamburg war rood! Zijn vader en moeder waren overtuigde communisten. De rest van zijn familie was ook communist of toch tenminste sociaal-democraat. Desalniettemin sloot Günter Lucks zich als twaalfjarige in 1939 aan bij de Hitlerjugend en ging hij als zestienjarige in 1944 bij de Waffen SS.
Straatgevechten
Het waren spannende tijden in de twintiger jaren in Hamburg. In 1923 nog was er een communistische opstand in de kiem gesmoord. Maar de communisten van de KPD behielden onder de handarbeiders en de vele werklozen grote aanhang. Wie in iets te mooie kleren een arbeiderskroeg binnenstapte, kon als 'kapitalist' rekenen op een flink pak slaag. Er werd veel gevochten. De communisten hadden hun Rotfrontkämpferbund (RFB), de sociaal-democraten hun Reichsbanner (RB), de nazi's hun Sturmabteilung (SA) en dan was er ook nog de politie. Bij onderlinge vechtpartijen vielen regelmatig doden. Ook de allebei linkse RFB en RB gingen met elkaar op de vuist. Het was de periode dat Stalin vanuit Moskou verordonneerde dat de sociaal-democraten (SPD) de hoofdvijand waren, zogezegd 'socaal-fascisten'. Günter beschrijft dat dit het front tegen de nazi's danig verzwakte en zo hen de kans bood het rode Hamburg langzaam te veroveren. Zijn eigen vader werd bij een knokpartij met de SA in zijn been geschoten. Maar er werd ook nog wel gelachen. Toen zijn vader een keer dronken uit de kroeg kwam, zingend “Sie ist da, sie ist da, die besoffene SA ...” zong zijn moeder vrolijk terug “Oje, oje, aber auch die von der KPD ...”.
Van rood naar bruin
Het jaar daarop in 1933 viel er minder te lachen. Hitler kwam aan de macht. Leiders van de KPD gingen naar concentratiekampen of werden gelijk geliquideerd. De minder machtige communisten en socialisten werden met rust gelaten als ze zich stil hielden. Nogal wat linkse 'voetsoldaten' lieten zich zelfs inpalmen door baantjes, de indrukwekkende SA-uniformen en de 'roemrijke overwinningen' van de nazi's. De onderling sterk verdeelde KPD en SPD hadden geen antwoord. Hamburg verschoot van rood naar bruin. Günter Lucks beschrijft zijn omgeving met veel gevoel. Zijn ouders gingen uit elkaar, maar bleven ieder 'thuis' overtuigd communist en anti-fascist. Vooral zijn moeder was nog betrokken bij verzetsactiviteiten zoals het verspreiden van illegale bladen en pamfletten. Gedurende de nazi-tijd zou zij geen één maal de Hitlergroet brengen. Maar het Pact dat Stalin in 1939 met Hitler sloot zette een nieuwe domper op het linkse verzet. De leden van een ondergrondse communistische cel binnen de nazi-vakbond Deutsche Arbeitsfront raakten er compleet van in de war. En Günter, inmiddels 11 jaar oud, begon steeds meer te verlangen naar een lidmaatschap van de Hitlerjugend.
De oorlog
In 1939 is het zo ver. Duitsland valt Polen binnen en de Tweede Wereldoorlog vangt aan. Günter wordt nu lid van de Hitlerjugend. Zijn beide ouders vinden het niks, maar zien geen kans meer dat tegen te houden. Günter zelf gloeit van trots. Diep in zijn hart voelt hij zich eigenlijk communist, hij is zeker geen antisemiet, maar tien jaar onafgebroken nazi-propaganda, het niet langer willen afwijken van al zijn klasgenoten, het HJ-uniform, de koppel en de schouderriem, het avontuur, de uitstapjes in de natuur, de euforie over de Duitse zeges op de Europese slagvelden, zij sleuren de 12-jarige Günter de wereld van het nazisme binnen.
Aanvankelijk geniet hij van zijn nieuwe status, maar dan bereikt in juli 1943 de oorlog in volle omvang ook Hamburg. Bij geallieerde terreurbombardementen vallen in deze stad 42.000 burgerdoden. Hele woonwijken worden in een vuurstorm in as gelegd. Onder de doden bevindt zich Hermann, de oudere en enige broer van Günter. Günter raakt getraumatiseerd en op drift. Eind 1944 meldt hij zich als zestienjarige als oorlogsvrijwilliger bij de Waffen SS. Over zijn ervaringen in de laatste oorlogsmaanden schreef hij later een boek Ich war Hitlers letzte Aufgebot.
Keurige uitgave
Günter werd door de Russen krijgsgevangene gemaakt en bracht na de oorlog vijf jaar door in 11 Russische werkkampen. Hij schudde de nazi-ideologie snel van zich af en koos (weer) voor de wereldrevolutie. Eenmaal terug in Duitsland, vanaf 1950, bleef hij nog enige tijd actief in de communistische beweging. Uiteindelijk zou hij zoals zovelen kiezen voor 'de democratie'. Zijn moeder bleef tot haar sterfbed in 1991 onverschrokken communiste.
De Rode Hitlerjongen is een boeiend boek. Günter Lucks schreef het samen met Harald Stutte, een gerenommeerd schrijver en historicus. Het boek telt 175 zeer leesbare bladzijden en 19 foto's, waaronder familiekiekjes. Het geeft een goed beeld van een verscheurd jong leven in een verscheurde wereld. WalburgPers heeft een keurige uitgave verzorgd voor € 19,95.
Reactie toevoegen