Dit jaar bezochten weer meer mensen het Internationaal Film Festival Rotterdam (IFFR). Het waren er 305.000, drieduizend meer dan in 2015. Het festival is weliswaar voorbij, maar veel van de 200 vertoonde films gaan pas in de loop van dit jaar in roulatie. Een terugblik op het festival is dus tevens een vooruitblik op wat nog in de bioscopen te zien zal zijn. Sommige films verdienen het om opgemerkt te worden. Let maar op!

Lof

De prijs voor beste film op dit Rotterdamse Festival ging dit jaar naar Radio Dreams. Dat betekent dat de Tiger Award mét € 40.000,- werd uitgereikt aan regisseur Babak Jalali. Hij ontving deze bekroning en de 'kronen' voor zijn film over een Iraanse balling in San Fransisco die meewerkt aan een radio-programma in de Farsi-taal (Iraans). Zijn ongemak vanwege de verbanning én zijn ballingsoord schijnen knap in beeld te zijn gebracht.

Al eerder was er vrij veel lof toegezwaaid aan de openingsfilm Beyond Sleep. Een film van Boudewijn Koole naar het beroemde boek van W.F. Hermans met de titel Nooit Meer Slapen. Over een jonge geoloog die in het moerassige noorden van Noorwegen op zoek gaat naar meteoriet-inslagen. Deze film draait inmiddels, half februari, in menig Filmhuis.

Gender

Het IFFR grossiert zoals gebruikelijk in films die grenzen opzoeken. Onder de 200 films zijn er weer vele experimenteel, uitdagend, kritisch, geëngageerd. Een uitspringend thema dit jaar was gender. In het geding zijn dan zaken als sexe, sexualiteit, geslacht en geaardheid. Het gaat dan vaak om mensen die worden aangeduid met de letters LGBTQ (lesbian, gay, bisexual, transgender, queer). In de festivalkrant geeft Mounir Samuel in een voortreffelijk artikel met als titel Trans Is Het Nieuwe Gay een overzicht van de films over dit onderwerp. Het gaat onder andere om de Zweedse film Girls Lost, om het Amerikaanse Outfitumentary, het Italiaanse Arianna en om het Belgische Andrew a strong courageous warrior. Het artikel van Mounir Samuel is terug te lezen op de site www.mounirsamuel.nl.

Afraders

De publieksprijs, toegekend vanuit het driehonderduizendkoppige bezoekersaantal, ging dit jaar naar Land of Mine. Daarover later meer. Eerst nog wat indrukken van andere films.

Een absolute afrader is de documentaire A Good American. Deels onbegrijpelijk IT-geneuzel met beelden die ook nog eens niks met het verhaal te maken hebben. Een radio-programma met plaatjes van de branding, afgewisseld met die van de sterrenhemel. En de verontwaardiging van de makers betreft meer dat de Amerikaanse geheime dienst, de NSA, hún programmaatje (Thinthread) niet heeft ingezet bij de terreurbestrijding, dan dat ze zich zorgen maken over inbreuken op de grondwet en de privacy. Ingekort tot een kwartier levert het misschien nog een aardig tv-programma op, omdat aan het slot nog wel het enorme cynisme in de Amerikaanse politiek wordt blootgelegd: 'Die aanslagen zijn een cadeautje voor onze NSA'.

Een andere afrader is de Australische film The daughter. Een familietragedie met karakters die volstrekt uit de rails lopen. Na de onthulling van niet eens zo schokkende familiegeheimen worden enkele aardige, normale mensen plotsklaps overdreven hysterisch, waarbij ze geen genoeg lijken te krijgen van het dramatisch over de vloer dweilen. Zo bedacht, zo onecht. Zonde van het celluloid.

11-jarigen

Iets beter te genieten is Alba. Over een meisje in Ecuador van 11 jaar. Niet heel bijzonder. Alba thuis, Alba op school, Alba bij haar zieke moeder, Alba in het zwembad, Alba menstrueert voor de eerste keer, Alba bij haar rare vader, Alba bezoekt een feestje, Alba zoent voor de eerste keer. Dat is het wel zo'n beetje. Anderhalf uur Alba.

Anderhalf uur Ephraim. Dat is dan weer het verhaal van Lamb, wederom een film over een 11-jarige, maar dan over een jongen in Ethiopië. Zijn beste vriend is een lammetje, waarmee hij door het ruige Afrikaanse landschap banjert. Aldoende krijg je een tamelijk treffend beeld van het arme platteland, de kraal en het hutje waarin hij woont en van zijn familie. Met een autoritaire vader die elke vooruitgang blokkeert en een zus die alleen kan emanciperen door huis en dorp te ontvluchten. Wie Ethiopië enigszins kent, zal in deze film veel hérkennen.

Land of Mine

Tot slot nog iets over de publiekslieveling Land of Mine. Deze Deense film staat nu al op de agenda van de grote bioscoopexploitanten, zoals Pathé. En terecht. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen. Er wordt een stukje geschiedenis naar boven gehaald waar waarschijnlijk maar weinigen weet van hebben. Het gaat over 14 piepjonge Duitse krijgsgevangen soldaten die onder leiding van een Deense sergeant-majoor vlak na de Tweede Wereldoorlog een stuk Deens strand moeten vrijmaken van honderden daar in het zand begraven landmijnen. Als 'wiedergutmachung' voor de bezetting van Denemarken en voor nazi-misdaden waar deze kuikensoldaten part noch deel aan hadden. Dat ruimen van die mijnen gaat op een uiterst primitieve manier. En het gaat niet altijd goed.... De spanning is om te snijden. De film is schokkend bij tijd en wijle, letterlijk en figuurlijk. De verstandhouding tussen de jongens en de sergeant-majoor verandert daardoor op den duur. Dat wordt goed geacteerd. En het geheel is gegoten in kraakheldere beelden van de Deense kust, het strand en de duinen. Begrijpelijk dat niet alleen het publiek de film verkoos tot favoriet, maar dat ook de IFFR-jongerenjury Land of Mine bestempelde tot dé film van het festival voor de jeugd.