In de oorspronkelijke, Franse, betekenis is een romance ‘een eenvoudig verhaal over een aandoenlijke gebeurtenis’. Dat komt in de buurt, maar dekt ook niet helemaal de lading. Kortom, een ongemakkelijke film.
Het verhaal van Romance is inderdaad nog simpel en aandoenlijk: Een jonge vrouw komt aan lichamelijke liefde tekort bij haar vriend, gaat daar ernstig onder gebukt, bedrijft sex met drie andere mannen, heeft dan eindelijk toch een keer geslachtsgemeenschap met haar vriend, raakt gelijk zwanger, verliest zijn interesse weer, krijgt een kind en dankt vriendlief af. Kán gebeuren. Wel bijzonder is dat dit alles onverbloemd in beeld wordt gebracht. In zo’n verhaal spelen kut, lul, kont en neuken een belangrijke rol. Móet je eigenlijk wel laten zien. Al gebeurt dat dan buiten porno-films bijna nooit.

Sex, liefde, lust
Maar verder gebeurt er in Romance heel veel dat niet zo hóeft te gebeuren. En dat roept vragen op naar de bedoelingen van de als feministe bekend staande maakster. Zelf heeft ze gezegd dat ze een film wilde maken waarin ze de lichamelijke liefde onbeschaamd wilde weergeven. Dat onbeschaamd lichamelijke is gelukt. Maar liefde? En er blijven meer vragen open. Dat komt vooral omdat beeld en tekst in de film niet met elkaar kloppen. Tussen en tijdens de sexscenes worden we getrakteerd op filosofietjes van Marie, de hoofdpersoon. Zo moeten we geloven dat ze nog steeds van Paul, haar vriend, houdt terwijl dat verder nergens uit blijkt. Zo moeten we geloven dat haar sexuele escapades haar bevallen, terwijl ze deze tamelijk onverschillig ondergaat en er zichtbaar nauwelijks van geniet. Er klopt meer niet. Binnen drie minuten zegt Marie tot twee maal toe precies het tegenovergestelde van wat ze even later doet. Ook zien we haar als kordate juf voor de klas, Marie is onderwijzeres, maar uit een gesprek met haar schooldirecteur blijkt dat ze zowel woord- als rekenblind is. Zijn dit de makkes van een warrig personage of worden we gewaarschuwd dat achter elke ideale uiterlijke schijn de imperfecte werkelijkheid schuilt?

Postmodern of gewoon verwarrend?
Je komt er niet echt achter. Je krijgt de indruk dat Catherine Breillat in haar film een ingewikkeld spel speelt met masculine en feministische clichés en ontkenningen daarvan. Zoals: mannen willen altijd wel neuken, een grote pik is beter dan een kleine, als een meisje nee zegt..., sex is lekker en vrouwen hebben mannen alleen maar nodig om een kind te kunnen krijgen.
Zo wordt Paul rigoureus afgedankt zodra Marie hun kind heeft: mission completed: man overbodig. Pesterijtje of bedoeling? Ander voorbeeld: ze ondergaat gelaten het gewroet in haar vagina van een heel peloton gynaecologen. Zelf noemt ze dit sex. Maar uit niets blijkt dat ze het aangenaam of juist vernederend vindt.
Misschien is er een sleutel-scene die meer licht werpt op de inzet van deze film. Dat is wanneer Marie droomt van een muur, waarin vrouwen ter hoogte van hun middel zijn vastgemetseld. Aan de kant van hun bovenlichaam staan lieve, zachte mannen teder door hun haar te strelen. Aan de kant van hun onderlichaam zijn naakte, dierlijke kerels driftig met hun mond, handen en genotsknuppel in de weer. Madonna en hoer? Lust en intimiteit als onverenigbaar of juist onmogelijk zonder elkaar? Een wensdroom om in alle behoeften bevredigd te worden? Een nachtmerrie omdat dit niet met één (type) partner bereikt wordt?

Het meest waarschijnlijk is toch dat het een aanklacht tegen de muur van maatschappelijke en verinnerlijkte conventies is die héél de mens, met al zijn geilheid en verhevenheid, uiteen scheuren.
Het meest waarschijnlijk, maar echt zeker is het niet. Daarvoor heeft Catherine Breillat in Romance haar spel met stereotiepen én hun omkeringen iets te ver doorgevoerd. Het geheel laat een verwarrende en rommelige indruk achter. Ongemakkelijk. Boeiend, dát wel. En het blijft lovenswaardig dat de dingen waar de film over gaat bij hun naam worden genoemd en in hun vorm worden getoond. Wellicht wordt dat nog de grootste verdienste van Romance: het voor de filmwereld ontrukken van het ondergordelse, als deel van het leven, aan het monopolie van de louter daarop