Hij is gehuld in een sluier van maatschappelijke betekenis en verwarring. Hij is een symbool, een fetisj. Hij is volkomen gedehumaniseerd. Hij werd het slachtoffer van een samenleving die alleen nog maar in beelden kan denken. Er is niets vervreemder dan een man niet langer als een man te zien, maar slechts als de belichaming van zijn daad.

Volkert had Pim Fortuyn niet dood mogen schieten. Daar zijn wetten voor. Je mag mensen niet vroegtijdig van hun leven beroven. Het zou wat zijn, als dat wel mocht. Maar de Nederlandse wetgeving is niet alleen het resultaat van rationeel denken. Er zijn verworvenheden. Politici mogen zich bijvoorbeeld niet bemoeien met de rechtsgang. En zo moet het ook. Het zou wat zijn, als dat wel mocht.
Maar het is wel gebeurd. LPF-kamerleden wisten wel wat er moest gebeuren met Volkert. LPF-minister Nawijn begon een ‘discussie’ over de doodstraf.

Er is nog een verworvenheid. Er zijn regels over hoe verdachten moeten worden behandeld zolang ze nog verdachten zijn. Gevangenen hebben rechten. En zo moet het ook. Het zou wat zijn, als die regels er niet waren.
Toch bleek dat de regels niet zo streng waren als de voorstanders van de liberale rechtsorde altijd beweren. Voor Volkert bleken uitzonderingen te kunnen worden gemaakt. Volkert mocht vierentwintig uur per dag geobserveerd worden. Hij deed wat hij kon, maar hij kreeg de Nederlandse rechtsstaat die eerste weken niet zover dat de lichten ’s nachts uitgingen.

Er is er nog een. Rechters, officieren van justitie en dergelijke types dienen onafhankelijk te zijn. Maatschappelijk onbehagen, woede onder de bevolking, angst voor wat het gewone volk vindt hoort geen onderdeel te zijn van een proces. Zo moet het ook. Het zou wat zijn, als gewone mensen mee mochten beslissen over de strafmaat. Toch hoorde Volkert levenslang tegen zich eisen wegens een enkelvoudige moord. Dat komt nooit voor. En dat is maar goed ook. Hij zal het ook wel niet krijgen. Maar dat doet er niet toe. Er is geen sprake van een democratische rechtsgang. De regels, onze verworvenheden, daarmee is de reet afgeveegd.

Volkert moet worden gestraft. Het zou wat zijn als Volkert ermee weg kwam. Dat kan niet. Daar hebben we regels voor. Maar ik wil dat Volkert zijn menselijke gezicht terug krijgt. Het zwarte blokje over zijn gezicht verhult veel meer dan alleen zijn ogen.