Van kiezersbedrog...
De FNV toont aan dat het kabinetsplan regelrecht kiezersbedrog is. Van alle politieke partijen was alleen D66, 3 zetels groot, tijdens de verkiezingen voorstander van verhoging van de AOW leeftijd. PvdA, CDA en CU verklaarden tot kort voor het voorjaarsoverleg niets in het plan te zien. Nu vragen ze zich af hoe het komt dat de politiek als onbetrouwbaar te boek staat en de PVV het zo goed doet in de peilingen...
Daarnaast geeft de FNV tal van argumenten tegen de verhoging van de AOW leeftijd. De belangrijkste op een rijtje. Ten eerste is het een inkomensverschuiving, diefstal op klaarlichte dag. Twee jaar AOW inleveren kost een alleenstaande 25.000 euro en gehuwden 35.000 euro per huishouden. Voor mensen met een inkomen tot modaal zijn dit enorme bedragen. Kortom: de lage en middeninkomens moeten opdraaien voor de crisis.
Ten tweede is de arbeidsdeelname van mensen boven de 60 jaar maar 30 procent en van de 64-jarigen heeft maar 1 op de 10 werk. Veel mensen kunnen werken fysiek niet meer opbrengen of worden gewoon niet meer aangenomen na ontslag. Ze zullen langer in de WW of bijstand blijven. Stijging van de kosten van die uitkeringen is niet meegenomen in het narekenen van de gevolgen van het verhogen van de AOW leeftijd. Verhoging van de AOW leeftijd is een manier om de werkloosheid te vergroten. En daar zitten we op dit moment juist niet op te wachten.
Verder worden de kosten van de AOW door de regering systematisch te hoog voorgedaan. Het Centraal Plan Bureau doet alsof de AOW de komende jaren met de feitelijk verdiende lonen meestijgt. In werkelijkheid is de AOW gekoppeld aan de CAO-lonen, niet aan de verdiende lonen. Bovendien loopt de AOW daar nog vaak bij achter. Feitelijk is de uitkering de afgelopen 30 jaar zoveel lager uitgevallen dat je de voorgestelde bezuiniging van 4 miljard zo in kunt boeken door enkel realistischer te rekenen.
Donner ‘vergeet’ bij de baten mee te rekenen dat toekomstig gepensioneerden door hun hogere opgebouwd pensioen meer belasting gaan betalen. De regering speelt ouderen en jongeren tegen elkaar uit door te doen alsof de toekomstige generatie de dupe zou zijn als we nu niet ingrijpen. Het blijkt echter opnieuw dat de armen, mensen met een klein pensioen of een AOW-gat van elke generatie de dupe zijn. Bovendien kan niemand de logica uitleggen van het langer laten doorwerken van ouderen terwijl er een enorme toename is van jeugdige werklozen.
Donner heeft de toezegging gedaan rekening te willen houden met werknemers in zware beroepen. Los van de uitvoeringsproblemen daarvan, zelfs het ministersvak is zwaar volgens sommigen, wordt er bij de bezuinigingsdoelstelling geen rekening gehouden met deze toezegging. Volgens Donner heeft blijkbaar niemand dus een zwaar beroep.
....tot onwaarheden
Het kabinet voert aan dat sinds de invoering van de AOW in 1957, de gemiddelde levensverwachting met 8 jaar is toegenomen. Dat is alleen zo als je rekent vanaf de geboorte en is het gevolg van een afname van de (kinder)sterfte sinds 1957. Met een rekentruc stelt het kabinet de zaken bewust verkeerd voor. Want waar het bij het bekostigen van de AOW om gaat is de levensverwachting vanaf 65 jaar en dan liegen de cijfers niet, zegt de FNV: in 1957 had een 65-jarige een levensverwachting van 13,8 jaar en in 2010 is dat gestegen naar 16,6 jaar - nog geen 3 jaar langer. Er zijn ook nog heel veel mensen (voornamelijk mannen) die de pensioengerechtigde leeftijd niet halen en die wel meebetaald hebben. Nog afgezien van het feit dat de kosten van de AOW door de jaren heen sowieso relatief veel lager werden.
Overigens leven mensen in lagere inkomensgroepen gemiddeld vier jaar korter dan mensen in de hogere inkomensgroepen en is de levensverwachting van die eerste groep ook nog eens minder gestegen. Daarnaast is de kwaliteit van het leven op hogere leeftijd duidelijk minder voor kleinverdieners. Door sjouwen of ploegendienst wordt het tobben vanaf een jaar of 50-55. Je hebt een zware baan, woont in een slecht geïsoleerd huis, hebt niet veel pensioen om van te genieten en gaat nog eerder dood ook. Klassenverschillen blijven bestaan tot het einde van je leven.
De FNV gaat ook in op de regeringsmantra dat we de rekening niet naar de toekomst moeten verschuiven en dat de jongeren de rekening van de vergrijzing zullen moeten betalen als we nu geen maatregelen nemen. Dat blijkt onzin te zijn: juist iedereen geboren na 1970 krijgt in het plan van Donner de volle mep van de bezuiniging voor zijn kiezen. Jongeren krijgen de rekening van de fiscalisering en individualisering van de AOW gepresenteerd. De FNV komt met het verzet tegen de AOW plannen juist op voor jongeren. Het alternatief is simpel: leg de rekening niet bij de lage inkomens en in de toekomst maar hier en nu bij de rijken. Juist dat is voor Donner niet bespreekbaar. Hij wil van geen belastingverhoging weten. Dat is slecht voor de economie. Maar voor welke economie? Die van de 10 procent rijken uit de Quote top 100 met een vermogen van 40 miljard.
Duidelijk stelling nemen
Er zou in het FNV offensief meer aandacht gegeven moeten worden aan het bestrijden van illusies die onder veel jongeren leven. Gevoed door de individualisering denken veel jongeren echt dat als je maar leert en je zelf profileert, iedereen een kans heeft om miljonair te worden – het leven als een grote Idols verkiezing. Alsof iedereen die miljonair is er hard en eerlijk voor heeft gewerkt. De realiteit is een heel andere. Kansen zijn oneerlijk verdeeld en kapitaal wordt vaak oneerlijk verkregen. De rijken zijn zo rijk omdat ze bevoordeeld worden.
Vanuit dat uitgangspunt moet de link met het onpopulaire Europa en de ‘Lissabon agenda’ van de EU benadrukt worden. Lonen drukken en winsten maximaliseren, dat is de opdracht die de rijken van Europa zich gesteld hebben in Lissabon. Lonen kun je het beste drukken door een overschot aan arbeidskrachten op de arbeidsmarkt, dus verhoog je dat aantal door iedereen twee jaar langer op die arbeidsmarkt te houden.
De bond moet ook duidelijker stelling nemen worden waar het migranten betreft. Misverstanden over migranten, bijvoorbeeld dat ze zouden ze profiteren van onze voorzieningen, moeten bestreden worden. Juist migranten hebben een AOW-gat omdat ze niet de afgelopen 50 jaar in Nederland woonden en met 2 procent per jaar geen volledige AOW opgebouwd hebben.
En tenslotte moet de kern van de boodschap veel duidelijker voor het voetlicht gebracht worden. Na weer een kapitaalsinjectie van belastinggeld bij de ABN AMRO is het glashelder: banken worden overeind gehouden door gewone mensen te laten vallen.
4 miljard en meer
De FNV heeft een hele rij goede ideeën om de rijken de crisis te laten betalen. Het zijn voor de hand liggende punten als een zwaardere vermogensheffing, beperking van de hypotheekrente aftrek, invoering van een nieuw toptarief voor de inkomensbelasting en het beperken van de renteaftrek vennootschapsbelasting. De meeste hadden wel een stuk scherper gesteld kunnen worden. Maar het bedenken van zulke oplossingen is altijd makkelijker dan er draagvlak voor vinden en realiseren.
Een andere nuttige suggestie die de FNV doet is het meer inkomensafhankelijk maken van de kosten van de zorgverzekeringswet waardoor ook minder geld via de zorgtoeslag hoeft te worden rondgepompt. Vreemde eend in de bijt is de verhoging van de BTW tarieven en het uit het lage BTW tarief halen van kappers. Gelukkig heeft FNV Bondgenoten dit als onbespreekbaar bestempeld. Het is een alternatief dat juist in het nadeel uitvalt van de lagere inkomens.
Een voorstel dat ontbreekt is de invoering van een ‘Tobin Tax’; een belasting op het dagelijkse die doelloze miljardengeschuif op de beurzen. Dat is een maatregel mooi past in de strijd tegen het casino kapitalisme. In de voorgestelde herziening van het belastingstelsel zou de Tobin Tax, naast vergroening, niet mogen ontbreken.
De optelsom van alle alternatieven levert een veelvoud op van de bezuinigingsdoelstelling van het kabinet. Er is dan zelfs extra geld om de werkgelegenheid van velen te redden en de koopkracht van werknemers, gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden veilig te stellen. Op de site van de FNV kan gestemd worden op de alternatieven. Beperking van de hypotheekrenteaftrek en belasting op topinkomens zijn de grote winnaars.
Addertjes
Er zitten risico’s aan het bedenken van alternatieven voor de doelstelling van het kabinet. Het eerste is vastgepind te worden op de systematiek die dit kabinet wil. Zoals geen belastingverhoging, geen discussie over de hypotheekrenteaftrek en de hoogte van het begrotingstekort. Verder kan het kabinet de krenten uit de pap halen en tegelijk de eigen plannen doorzetten. Ook de discussies over het fiscaliseren van de AOW en een flexibele AOW leeftijd zijn riskant. Waar worden de grenzen gelegd bij hogere belastingen op pensioenen? Halen we met de discussie over een flexibele AOW niet de eerste stap naar verhoging in huis? De Lissabon agenda spreekt van pensioen op 70 jaar. We zijn er nog lang niet klaar mee. Het meest voor de hand liggende scenario is echter dat het kabinet reageert met het uitruilen van loonmatiging, dit keer om de AOW te redden.
Niet bij woorden alleen
Dat deze strijd niet met argumenten gewonnen gaat worden is ook tot de FNV-leiding doorgedrongen. Anders was die overwinning in het voorjaar al een feit geweest. Na de start van de campagne zal meer materiaal moeten blijven komen om de mensen in beweging te brengen. Er zijn al actieweken in september gepland. Deze moeten dienen als opwarmers voor grote landelijke 24-uurs acties. Net als in 2004 is er nogal wat nodig om Donner te keren.
Belangrijk in de opbouw naar acties is weten welke rekeningen met Prinsjesdag nog meer over ons worden uitgestrooid. Dit kan helpen het verhaal van verzet breder te maken dan de kwestie van de AOW. Net als in 2004 moeten andere groepen overtuigd worden mee op te trekken tegen dit kabinet. We moeten niet betalen voor de crisis: niet met werkloosheid, niet met het korten op lonen en uitkeringen, niet met aantasting van onze voorzieningen. Dat accepteren we niet als prijs voor de redding van onze (geprivatiseerde) postgiro. Elke door ons te betalen prijs voor privatisering is eigenlijk te hoog.
Als de crisis aanhoudt zal de werkloosheid naar de 10 procent gaan. Een goed antwoord hierop moet snel komen. Er zitten nu 35.000 mensen in de deeltijd WW. In Duitsland zijn dat er 10 miljoen, omgerekend nog ruim 5 keer zoveel, dus er ligt nog wat in het verschiet. Het wordt tijd om echte structurele arbeidstijdverkorting op de agenda te zetten. Arbeidstijdverkorting voor iedereen en niet alleen als vertrek-regelingen voor ouderen. Terwijl de regering twee jaar langer werken propageert laten werkgevers al voorzichtig proefballonnen op. En bij reorganisaties worden ouderen als eerste aan de kant geschoven. Ondanks alle gepraat over ‘leeftijdsfasebewust personeelsbeleid’, stevenen we af op een massale toestroom van ouderen naar uitkeringen.
Korter werken gecombineerd met het maken van werkgelegenheidsplannen die prioriteit geven aan het bestrijden van CO2 uitstoot, door isolatie, minder verspilling en beter openbaar vervoer. Investeringen in onderwijs en zorg. De armoede keren als aanzet voor een rechtvaardiger samenleving. De gezamenlijke strijd hiervoor is toch meer waard dan het najagen van een droomrol in Idols?

De belangrijkste argumenten van Donner ontkracht met CBS/CPB cijfers:
Stelling van de regering:
Door verdubbeling van aantal gepensioneerden is de AOW in de toekomst niet meer te betalen.
De cijfers:
Uitgaven aan de AOW in huidige euro’s:
1980: 30 miljard euro voor 1,3 miljoen gepensioneerden
2009: 25 miljard euro voor 2,4 miljoen gepensioneerden
Conclusie:
Verdubbeling van het aantal 65-ers heeft in het verleden niet tot verdubbeling van AOW uitgaven geleid, met name als gevolg van detoename van de eigen pensioenvoorziening en de systematische verlaging van de uitkering zelf. Dat laatste is een slechte zaak: er is genoeg geld om de uitkering van die mensen die er afhankelijk van zijn te verhogen.
Stelling van de regering:
Door afname van de beroepsbevolking kunnen de werkenden de last van de niet-werkenden in de toekomst niet meer dragen.
De cijfers:
Omvang beroepsbevolking 20-65 jaar. waarvan werkend:
1980 8.0 miljoen 5.3 mln. 66 procent
1990 9.2 miljoen. 6.1 mln. 66 procent
2009 10.0 miljoen. 7.4 mln. 74 procent
2040 9.0 miljoen. 7,2 mln. 80 procent
Conclusie:
Door toename van het aantal (met name parttime) werkende vrouwen, is de verwachte afname van de beroepsbevolking met 1 miljoen in 2040 geen probleem voor het werkende deel ervan. De trend van werkende vrouwen zet zich naar verwachting door (meer vrouwen gaan werken en willen ook langer werken) en resulteert samen met het verwachtte vrijwillige aandeel van ouderen in een vrijwel gelijkblijvende omvang van het aantal werkenden.
Stelling van de regering:
Hogere levensverwachting rechtvaardigt een hogere AOW leeftijd om het betaalbaar te houden.
De cijfers:
1957 - 2009 levensverwachting 65 jarige met 3 jaar toegenomen
1980 - 2009 kosten afgenomen van 22.000 tot 10.500 per persoon jaar.
1980 levensverwachting 15 jaar x 22.000 kosten 330.000 per persoon.
2009 levensverwachting 17 jaar x 10.500 kosten 178.500 per persoon.
Conclusie:
Een hogere levensverwachting heeft niet tot meer AOW-kosten geleid: de kosten zijn juist gedaald . Er is dus geld dat ingezet kan worden voor het verhogen van de uitkering voor wie dat nodig heeft en zelfs voor het verlagen van de leeftijd naar bijvoorbeeld 63 jaar.
Stelling van de regering:
De overheid moet vanwege de crisis op de AOW bezuinigen.
De cijfers:
Verhoging van 1 maand per jaar
2011 verhoging 1 maand tot 65,08 jaar
2022 verhoging 12 maanden tot 66 jaar
2035 verhoging 24 maanden tot 67 jaar
Conclusie:
Nog afgezien van allerlei trends die aangeven dat de kosten van de AOW zelf relatief zullen dalen is het natuurlijk nonsens om het als een crisismaatregel te verkopen, pas over 24 jaar heb je er het volle rendement van.