In 1891 besloot de Socialistische Internationale om voortaan op 1 mei de Dag van de Arbeid te vieren. De datum werd gekozen ter herinnering aan de Haymarket protesten op 4 mei vijf jaar eerder in Chicago. Daar was een protest om de acht-urige werkdag te eisen geëindigd in geweld dat tot doden en gewonden leidden, onder wie zeven politie-agenten en vier demonstranten.

Dergelijk geweld was in die dagen niet ongewoon; een dag eerder waren verschillende arbeiders gedood door de politie. Acht arbeidersactivisten werden schuldig bevonden aan de dood van de agenten. Drie van hen werden ter dood gebracht, een van de beschuldigden stierf in de gevangenis. Het proces was duidelijk politiek gemotiveerd, de veroordelingen waren een poging de arbeidersbeweging te intimideren. In 1893 werden de drie overlevenden gerehabiliteerd.

In Nederland is 1 mei nooit echt aangeslagen, een voorbeeld van de historische zwakte van de arbeidersbeweging hier. De afgelopen jaren werd de traditie in Amsterdam levend gehouden door een coalitie van linkse activisten maar voor dit jaar organiseert de FNV voor het eerst sinds decennia weer een protest op 1 mei. Voor de gelegenheid is 1 mei omgedoopt tot 'Dag van de Echte Banen' (en voor Koopkracht). De roerige geschiedenis van de eerste 1 mei-vieringen staat toch erg ver af van de Nederlandse toestanden, maar het is mooi dat de FNV deze traditie waarin de gedeelde belangen van werkende mensen centraal staat weer oppakt.

Nederlands links kan namelijk wel wat solidariteit gebruiken. De arbeidersbeweging in de vorige eeuw was op haar sterkst toen gedeelde trots en zelfvertrouwen centraal stonden. Arbeider-zijn was een bron van trots; het waren arbeiders die met hun werk de samenleving draaiende hielden en er was de vaste overtuiging dat eens de wereld aan hen zou toebehoren. Dat zelfvertrouwen heeft de afgelopen decennia flinke klappen gekregen, het is bepaald niet langer vanzelfsprekend dat de arbeidersklasse de aarde zal erven.

In plaats van zelfvertrouwen en trots gingen medeleven en empathie steeds meer centraal staan in links. Links zijn werd een kwestie van erbarmen hebben voor iedereen die op de een of andere manier zwak of uitgesloten is. In plaats van samen met anderen te strijden voor gedeelde belangen kwam het zorgen of opkomen voor mensen. Nu was er ook wel veel mis met het ongefundeerde optimisme van de oude arbeidersbeweging en was die trots te vaak een zaak van enkel mannelijke, witte arbeiders. Maar vertrouwen op eigen kracht blijft een voorwaarde om in beweging te komen, om meer te doen dan gunsten te vragen van boven.

De op 13 april overleden Uruguayaanse schrijver Eduardo Galenao stelde daarom niet te geloven in liefdadigheid, maar wel in solidariteit; 'Liefdadigheid is verticaal. Het gaat van boven naar beneden. Solidariteit is horizontaal. Het respecteert de ander'. Opnieuw 1 mei vieren is een bijdrage aan het weer tot leven brengen van een cultuur van samen strijden, van horizontale solidariteit.

Dit artikel verscheen eerder als commentaar op Konfrontatie.