1. Netanyahu's overwinning

Netanyahu heeft niet alleen de verkiezingen gewonnen, maar zijn partij heeft ook het aantal leden in de nieuwe Knesset verhoogd van 30 naar 36, één meer dan de blauw-witte lijst van voormalige stafchefs van het Israëlische leger. Het grote succes werd mogelijk gemaakt door het aantrekken van stemmen van andere extreemrechtse partijen: de lijst van de voormalige minister van Onderwijs, Naftali Benett en de voormalige minister van Justitie, Ayelet Shaked (Nieuw Rechts), kregen niet eens het minimum om de Knesset te betreden. Netanyahu's gepersonaliseerde campagne (‘ik of links’) werkte goed voor hem. Het rechtse blok, dat wil zeggen de partijen die gedurende de hele campagne al hebben aangegeven dat zij deel zouden uitmaken van de coalitie van Netanyahu, vertegenwoordigen 65 van de 120 Knesset-leden, een duidelijke meerderheid nog vóór de onderhandelingen.

2. Israël is nu echt rechts...

Het kan niet langer ontkend worden: een duidelijke meerderheid van de Israëlisch-joodse gemeenschap deelt rechtse, chauvinistische en racistische waarden. Hun stem voor Likud is niet langer een ‘proteststem’ maar een politieke en ideologische keuze. Het feit dat de rechtse leider verdacht wordt van verschillende vormen van corruptie, ondermijnde zijn massale steun niet.

3. Het einde van de Arbeiderspartij

Met haar zes gekozen parlementsleden zet de Arbeiderspartij haar val naar het geplande einde voort. De partij die de staat Israël creëerde en tot 1977 heeft geleid, is de schaduw van wat ze was. Bij de vorige verkiezingen had ze nog steeds 24 parlementsleden en kon ze beweren een alternatief te zijn voor Likud. Nu niet meer en de daling lijkt onomkeerbaar.

4. Een goede score voor de lijst van ‘stafchefs’...

Binnen enkele maanden bouwden voormalige stafchefs van het Israëlische leger, onder leiding van generaal Beny Gantz, een nieuwe lijst op. Hun enige programma was om zich te ontdoen van Netanyahu's corrupte regime. Maar ze onthouden zich ervan om hem aan te vallen zoals ze hadden kunnen doen, misschien om de deur open te houden voor toekomstige deelname aan de Likud-coalitie. De lijst van generaals, in combinatie met voormalig minister van Financiën Yair Lapid, kreeg 35 parlementszetels, één minder dan Likud. Het is zeker een succes, maar nutteloos: de meeste centrumlinkse partijen (zoals de Arbeiderspartij) hebben hun kiezers verloren aan Blauw en Wit; als gevolg daarvan heeft Gantz, in tegenstelling tot Netanyahu, geen potentiële bondgenoten voor de vorming van een mogelijke alternatieve coalitie.

5. De opkomst van ultra-religieuze partijen

De twee ultrareligieuze partijen - de Vlag van de Tora en Shas - haalden samen 15 zetels (tegenover 13 bij de vorige verkiezingen) en konden hun succesvolle pogingen om het gewicht van de religie in de publieke ruimte te vergroten, versterken. Netanyahu lijkt klaar te zijn om in ieder geval een deel van hun verzoeken in te willigen (het sluiten van meer winkels en vermindering van het openbaar vervoer op zaterdag).

6. Dramatisch lage opkomst van de Palestijnse minderheid

Gantz en zijn centrumlinkse aanhangers beschuldigen de Arabische kiezers ervan dat zij door hun massale onthouding (ongeveer 50%) hebben bijgedragen aan de overwinning van Netanyahu. Wat typisch! Gantz weigerde de constitutionele wet ‘Israël als de natiestaat van het Joodse volk’, waarin Palestijnse burgers van Israël formeel worden gediscrimineerd, ondubbelzinnig aan de kaak te stellen. Waarom zou de Palestijnse minderheid zich moeten mobiliseren ter ondersteuning van deze kopie van Netanyahu?

Bovendien hebben de Palestijnse partijen besloten de eenheid te verbreken die de Palestijnen in de vorige verkiezingen in staat heeft gesteld een duidelijke politieke stem te laten horen van de oppositie tegen racisme en discriminatie. Dit besluit, geïnitieerd door parlementslid Ahmad Tibi - een bekende opportunist - werd aangenomen door de communistische partijleider Aiman Odeh. Het was een kogel in het been: de Tibi-communisten wonnen slechts 6 zetels en met het nationaal-islamitische blok werd het aantal Arabische afgevaardigden teruggebracht van 13 naar 10. De helft van de Palestijnse kiezers besloot zich van stemming te onthouden, zowel uit protest tegen de nieuwe wet als uit teleurstelling over het afremmen van de nationale eenheid.

Deze ópmerkingen’ werden op 13 april op facebook geplaatst. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.