EU zit met Iraanse kater

De EU zit met een Iraanse kater. De Unie verwerpt het Iraanse ultimatum om begin juli klare wijn te schenken over zaken doen, zoniet dan acht Teheran zich niet meer gebonden aan het nucleair akkoord van 2015. De EU zou wel zaken willen doen, maar gedraagt zich machteloos tegenover de dreigementen uit de VS. Wie de VS-sancties tegen Iran schendt, wacht de roede. Berlijn remt een harde reactie van de EU af, want zij willen hun uitvoer van Mercedes en BMW naar de VS niet in gevaar brengen.

Omzeilen?

De EU toonde zich wel erg verbolgen over de extra-territorialiteit van de VS-sancties en kondigde al snel tegenmaatregelen aan. Maar de EU lijkt wel machteloos tegen het sanctiegeweld vanuit Washington. Er is niet alleen Iran, er zijn nu ook sancties op handel met Cuba, er is het veto tegen het aanwenden van Huawei – al tonen enkele EU-landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, zich op dat vlak wel weerbarstig. Maar wat betreft Iran blijft het bij blaffen zonder bijten. Begin dit jaar waren Berlijn, Londen en Parijs overeengekomen om een systeem van ruilhandel met Iran op te zetten om zo de sancties te omzeilen. Dat systeem INSTEX zou er voor moeten zorgen dat bedrijven uit de EU toch nog handel kunnen drijven met Iran zonder op VS-sancties te stuiten. Parijs beweerde onlangs nog dat er vorderingen worden gemaakt met de uitbouw van het systeem. Maar totnogtoe blijft Instex in de praktijk een dode letter. Vandaar het begrijpelijk  ongeduld van Teheran dat begin deze maand een ultimatum van 60 dagen  stelde om tot concrete resultaten te komen.

Daimler remt

Maar niet alle EU-landen zitten op dezelfde lijn, ook  niet de drie ‘groten’ die Instex op poten zetten. De Fransen vinden dat zij al veel te lijden hebben  gehad van die sancties; ‘zij’, dat is onder meer Total dat grootse plannen had in Iran, waaronder een grote investering voor de gasvelden van Zuid Pars – een project dat het Chinese CNPC vorig jaar overnam – zonder er intussen ook maar enig werk van te maken. Peugeot borg een jaar geleden ook al zijn plannen in Iran op. Het zal de Duitse kanselier Angela Merkel worst wezen. Berlijn is absoluut niet van plan meer dan verbaal in te gaan tegen Washingtons sanctiebeleid tegen  Iran. Want de Duitsers zijn erg beducht dat VS-president Donald Trump dan zal terugslaan met hogere invoerrechten op Duitse wagens. Daimler (Mercedes) en BMW liggen de Duitse regering nauwer aan het hart dan het Iraanse olie en gas. Vorig jaar boekte Duitsland in zijn handel met de VS alleen al in de autosector een surplus van 24 miljard dollar. En dat verklaart grotendeels  de halfslachtige houding van de EU in haar geheel, gedwarsboomd als ze wordt door de Duitse vrees voor Trumps douanetarieven. De vrees is een beetje geluwd nu Trump een beslissing over douanetarieven voor auto's met zes maanden heeft verdaagd. Dat tarief is nu 2,5 %, Trump dreigt met een verhoging tot 25 %. Berlijn zal dus op de rem blijven staan.

China

Een Chinese oliemaatschappij sprong vorig jaar dus in het gat dat Total had gelaten. Teheran ging er altijd al vanuit dat het zeker op China’s steun zou kunnen rekenen tegen Trumps offensieven. Maar Beijing heeft andere zorgen, namelijk de handelsoorlog die Trump tegen China voert en bijna dagelijks opdrijft. De arrestatie van Huawei ondervoorzitter Meng Wanzhou in Canada op verzoek van de VS gebeurde omdat Huawei de VS-sancties tegen Iran  niet had nageleefd. Washington werpt zich op als de rechter van het internationaal handelsverkeer, waarbij de rechter degene is die eenzijdig de regels opstelt. Het werkt evenwel, Chinese overheid en privé-ondernemingen houden zich gedeisd tegenover Iran. De scherpe veroordelingen van de VS-sancties worden  niet gevolgd door daden, Teheran klopt deze dagen tevergeefs aan bij zijn Chinese vrienden. Vorig jaar ging nog de helft van de Iraanse olie naar China, 580.000 vaten per dag. Volgens oliekringen is China gestopt met bestellingen van Iraanse olie. Er wordt nog wel olie geleverd, maar dat is alleen ter betaling van eerder geleverde Chinese goederen en diensten. Iran heeft volgens de meeste experts een uitvoer van één miljoen vaten per dag nodig om de eindjes aan elkaar te knopen. Het is duidelijk er in China wordt geaarzeld, er wordt onder meer gezocht naar omwegen om te handelen via kleinere ondernemingen die minder kwetsbaar zijn voor VS-druk. Eind vorig jaar heeft een privé onderneming, Hengli uit Dailan, een bestelling van 6 miljoen vaten geplaatst. Maar dat is een druppel op een gloeiende plaat.

Smokkel

De Turkse regering is al even verontwaardigd over de VS-sancties als China, EU-landen en India en zegt zich niets te willen aantrekken van de dreigementen uit de VS. Iran kan via Turkije wel olie smokkelen, zoals al eerder gebeurde, maar dat is ruim onvoldoende om de verliezen te compenseren. Bovendien hebben de VS hun middelen om smokkelwegen op te sporen. Naarmate die middelen toenemen, stijgen de prijzen van gespecialiseerde instellingen om die toch te ontduiken. “Het feit dat één land het internationaal systeem ontwricht en iedereen verplicht zijn beslissingen na te leven, ondermijnt het internationaal rechtssysteem”, aldus de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu. “Waarom moeten andere landen uw eenzijdige beslissingen volgen”? Ankara verwierp de VS-suggestie om de Iraanse olie te vervangen door olie uit Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. De relaties van Turkije met die landen zijn al langer slecht. Turkije en Qatar steunen in de regio groepen rond de Moslim Broeders, vijanden van de Saoedi’s en de Emiraten. Sinds de moord vorig jaar in Istanboel op de Saoedische journalist Kashoggi door het Saoedisch regime, zijn die relaties verder verslechterd. Dat is allemaal waar. Maar Turkse zakenlui zijn erg beducht voor de lange arm van Washington, zodat de invoer van  Iraanse olie beperkt zal blijven tot smokkel.

Soort artikel

Reactie toevoegen

Plain text

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop