Elke godsdienst heeft volgens de Grondwet recht op een eigen plek. Waarom mag de islamitische gemeenschap in Breda dan toch geen volwaardige moskee bouwen? Vraagt Wim Schul zich af in een stuk dat oorspronkelijk als gastopinie in BN De Stem verscheen.

Binnenkort gaat de film ‘J’accuse’ (‘Ik beschuldig’) in premiere. Die gaat over een beruchte episode in de Franse geschiedenis waarin een joodse kapitein Dreyfus in een sfeer van antisemitisme onterecht in de gevangenis belandt. De schrijver Emile Zola protesteerde hiertegen en bracht daarmee de zaak aan het rollen. Zola was een voorbeeld voor de in 2008 overleden Bredase journalist Rob Cremer, oprichter van het Komitee Waakzaamheid waaruit de jaarlijkse Kristallnachtherdenking in Breda is voortgekomen.

Het voorbeeld van Emile Zola is nu in Breda actueel geworden. Deze maand begint in de Vlaanderenstraat de bouw van een moskee. Na een campagne vanuit de SP is het oorspronkelijk goedgekeurde plan ingrijpend gewijzigd. Een voormalig SP-raadslid maakte vorig jaar handig gebruik van procedurefouten om actie tegen de moskee te voeren. Toen het college de procedure opnieuw moest starten deed de SP er in februari een schepje bovenop met een enquête ‘om de mening over de bouw van de moskee te peilen’. De respons hierop waqs minimaal, 160 van de 2.000 uitgezette formulieren kamen terug. Toch werd de uitslag met uitgelokte reacties breed uitgemeten: drie kwart van de wijkbewoners zou tegen de komst van een moskee zijn. Een eenvoudige gebedsruimte was meer dan genoeg en een minaret was nodeloos provocerend. Op de inspraakavond van 21 maart werd openlijk gedreigd met escalatie als ‘de ingeslagen weg wordt doorgezet’. Op dat moment wilde het college nog aan het eerste plan vasthouden. Nu, een half jaar later, blijkt dat het dreigement toch succes heeft gehad. De toch al bescheiden geplande minaret moet verlaagd worden tot dezelfde hoogte als het gebedsgebouw.

Dit is ronduit vernederend. Anders dan het christendom kent de islam geen kerk met beelden, relikwieën of andere eigenschappen waaraan godsdienstige waarden zijn verbonden. Centraal staan de verplichting tot het gebed en het samenkomen van de gemeenschap op vrijdag. Daartoe wordt opgeroepen vanuit een sierlijke, hoge minaret zoals de islamitische architectuur overal laat zien, ook op veel plekken in Nederland. Het Bredase college stelt nu dat de hoogtebeperking geen inbreuk is op de gelijke behandeling die artikel 1 van de Grondwet voorschrijft. Maar vergelijk dit huidige ontwerp met de toren van de nabijgelegen Fransiscuskerk en de ongelijke behandeling is overduidelijk.

Er mag ook geen geluidsinstallatie meer komen en de oproep tot gebed wordt verboden. Deze beperking is regelrecht in strijd met artikel 6 van de Grondwet (1983). Ruim een eeuw na de formele gelijkstelling van godsdiensten waren in protestantse gemeenten op allerlei voorwendselen anti-katholieke processieverboden van kracht. Om daaraan een eind te maken kwam er in 1983 een limitatieve opsomming van mogelijke beperkingen voor godsdienstuitoefening buiten de gebouwen. Die kan alleen worden beperkt ‘ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden’. Niets daarvan kan hier worden aangevoerd. En dat doet het marchanderende college dan ook niet. Kortom: net als het christelijke klokkengelui op de zondag is ook de islamitische oproep tot gebed op de vrijdagmiddag toegestaan.

Het gaat nu niet om het optreden van de SP. Evenmin gaat het erom dat de islamitische gemeenschap zich hierbij neer moet leggen. Het gaat om het zwijgen van de anderen, diegenen die in gesprekken wel hun gevoelens van schaamte en verontwaardiging willen delen. Zo zwijgt de gemeenteraad, vertegenwoordiging van alle ingezetenen, hoofd van de gemeente en in wiens midden openlijk met escalatie is gedreigd. Zo zwijgen ook de andere geloofsgemeenschappen, de joodse die weet waartoe discriminatie leiden kan, de katholieke die zo lang voor feitelijke gelijkberechtiging heeft moeten strijden en de protestantse die in onze stad ooit in schuilkerken moest samenkomen. Medeburgers, het is hoog tijd om op te komen voor de islamitische gemeenschap die onrecht wordt aangedaan. Net als Emile Zola dat anderhalve eeuw geleden deed voor de joodse kapitein Dreyfus.

Wim Schul uit Breda is voormalig bestuurslid van het Komitee Waakzaamheid en voormalig voorzitter van de Stichting Nieuwkomers en Vluchtelingenwerk Breda (NVB)