De vredesbeweging nu

Er zijn drie redenen aangevoerd om deze oorlog te rechtvaardigen: banden van het Irakese regime met Al Qaida, de aanwezigheid van massavernietigingswapens en tenslotte zou de omverwerping van de tirannie van Saddam Hoessein een zegen zijn voor Irak.
De banden van Irak met Al Qaida zijn nooit bewezen en hebben naar alle waarschijnlijkheid gewoon niet bestaan. De aanwezigheid van massavernietigingswapens is tot nu toe niet aangetoond. De Amerikaanse regering bleek in staat om aan de veiligheidsraad satellietopnames te laten zien van plaatsen waar die wapens aanwezig zouden zijn. Je zou verwachten dat de Amerikaanse troepen deze plaatsen nu zo snel mogelijk onderzoeken en dat daarmee de bewijzen boven tafel komen. Maar telkens als men een vondst aankondigde bleek het om wat anders te gaan. In elke industriële maatschappij bevinden zich opslagplaatsen van vaten met gevaarlijke chemicaliën. En het feit dat kleine hoeveelheden radioactief materiaal in twee vaten onder een putdeksel worden opgeslagen zegt iets over het milieubeleid van de Irakese regering, maar een bewijs voor de aanwezigheid van massavernietigingswapens is het niet.
In een interview met de Spaanse krant El Pais verklaarde Hans Blix, de voormalige leider van de wapeninspectieteams, dat de prijs van de oorlog in mensenlevens en de materiële schade erg hoog is als je bedenkt dat de dreiging ingedamd had kunnen worden door wapeninspecties. Door Irak aan te vallen heeft Washington de boodschap afgegeven dat een land ook aangevallen kan worden als de aanwezigheid van biologische, chemische of nucleaire wapens helemaal niet is aangetoond. Blix zegt hier vervolgens over: ‘De VS houden vol dat de oorlog tegen Irak bedoeld is om een signaal te geven aan landen om geen massavernietigingswapens te ontwikkelen. Maar mensen vatten dat niet zo op. De verklaring die de Noord-Koreaanse regering onlangs uitgaf kun je ook zo interpreteren dat men daar de conclusie heeft getrokken dat wie – net als Irak - wapeninspecteurs toelaat vervolgens aangevallen zal worden.’ Blix concludeert dat landen die zich bedreigd voelen alleen maar meer drang zullen voelen om massavernietigingswapens in hun bezit te krijgen.

Val van het regime
Het sterkste argument voor de oorlog lijken de Amerikanen te hebben als ze erop wijzen dat de omverwerping van de tirannie van Saddam Hoessein een zegen is voor Irak. De beelden uit Irak tonen aan dat veel Irakezen blij zijn met de komst van de Amerikaanse troepen. Maar je moet bij dit alles ook kanttekeningen plaatsen. De Amerikaanse generaal van de mariniers, Zini - die de befaamde militaire operatie in Somalië leidde - waarschuwde al ver voor de oorlog dat mensen die staan te juichen bij het binnentrekken van Amerikaanse troepen zeer snel een veel koelere of ronduit vijandige houding kunnen aannemen als de komst van die troepen niet datgene brengt wat er van verwacht word: een hogere levenstandaard en meer democratie.
Op dit moment overheerst bij veel Irakezen wellicht de hoop dat de VS in Irak democratie en welvaart gaan brengen. Het omslagpunt kan natuurlijk komen als men ziet dat die welvaart er niet komt – of dat anderen dan de Irakezen van de Irakese olierijkdommen gaan profiteren - en dat de democratisering uitblijft.
En er zijn natuurlijk Iraki’s die veel koeler of ronduit vijandig reageren. Al die mensen die familie hebben verloren tijdens de oorlog zijn een onzekere factor. Ze hoeven niet per se vijandig te zijn. Veel Duitsers hadden na de Tweede Wereldoorlog door Amerikaanse en Britse bombardementen en gevechtshandelingen zowel hun bezit als familieleden verloren. Toch zijn de Amerikanen en de Britten tot op de dag van vandaag niet gehaat in Duitsland. Maar de jaren vijftig en zestig waren dan ook gouden tijden voor de meeste Duitsers. Alles hangt dus uiteindelijk af van het soort bezetting, en de (economische) ontwikkeling in die periode.

Irrationaliteit
Deze oorlog is dus geen succes als we kijken naar de zogenaamde doelstellingen van de oorlog. Daarmee mag het morele gelijk van die vredesbeweging misschien aangetoond zijn, maar betekent dat ook dat er voor de vredesbeweging nog een toekomst is? Keert de wereld na een periode van internationale spanningen, nu weer terug naar een periode van relatieve politieke en economische stabiliteit? Dat is onwaarschijnlijk.
Ten eerste is het zo dat de snelle val van Irak en het relatief geringe aantal doden aan Amerikaanse zijde de Amerikaanse regering alleen maar sterkt in het verlangen om haar onwelgevallige regimes van de kaart te vegen. Op dit moment worden er in kringen van de rechtse denktanks in Washington allerlei woeste plannen ontwikkeld met betrekking tot diverse landen. Het zit in de logica van de situatie zelf, dat deze plannen ook werkelijkheid worden.
Deze oorlog heeft namelijk op geen enkele manier de economische problemen van de Amerikaanse burgerij opgelost. De vredesbeweging heeft er altijd op gewezen dat de olie van Irak datgene was wat de Amerikaanse hebzucht heeft opgewekt. Maar net als bij alle mensen is voor politieke elites datgene wat hun begeerte opwekt, niet altijd datgene wat een oplossing biedt voor hun problemen. Doordat de lange opgaande economische golf, die begon in 1949, tijdens de oliecrisis van 1973 haar eindpunt bereikte is bij veel mensen het idee ontstaan dat lage olieprijzen een garantie zijn voor een gestage groei. Maar de mechanismen die de lange en korte golven van de kapitalistische economie bepalen, zijn maar in beperkte mate afhankelijk van de prijs van de olie. Het is overigens wel kenmerkend voor imperialistische politici – de economische plannen van de Duitse bourgeoisie tijdens de twee wereldoorlogen vertonen hetzelfde manco - dat ze het fysiek onder controle krijgen van grondstoffenvoorraden als een oplossing voor economische problemen zien. Ook de neoconservatieve kliek rond Bush heeft zich aan deze illusie overgegeven.
In een artikel in Le Monde Diplomatique van April wijst Yahya Sadowski er op dat de Amerikaanse neoconservatieven dachten met behulp van de Irakese oliebronnen de olieprijs te verlagen om zo de macht van landen als Saoedi-Arabië en Irak te breken. Sadowski benadrukt dat een lage olieprijs echter nadelige gevolgen heeft voor de mogelijkheid om de Irakese infrastructuur weer op te bouwen en daarbij Amerikaanse bedrijven winstgevende opdrachten te geven. Juist het succes van die wederopbouw bepaalt hoe rustig het in Irak blijft. Bovendien moet er geld worden uitgegeven om de olieproductie van Irak op peil te brengen en om de Amerikaanse bezettingsmacht te betalen. De ironie van de situatie is dus dat door de verovering van Irak delen van de Amerikaanse heersende klasse, de militairen die de rust moeten handhaven en de aannemers die het land moeten opbouwen, belang krijgen bij een hoge olieprijs.
Maar juist de frustratie over het onvermogen een coherente politiek te voeren kan er toe leiden dat men zijn toevlucht gaat zoeken tot datgene wat de Amerikaanse elite wel daadkrachtig doet lijken, namelijk militaire machtsmiddelen.

Volgende oorlog?
Het moment van dit schrijven is een paar dagen nadat de Amerikaanse troepen Bagdad binnen gingen en Saddam van zijn sokkel werd getrokken. Ondertussen wordt er in Bagdad en andere steden op grote schaal geplunderd. De Amerikaanse troepen treden hier tegen niet op, uit angst om als ‘bezettingsmacht ‘ gezien te worden. Dit zal het Amerikaanse leger niet populairder maken bij veel Irakezen - niet alleen huizen maar ook ziekenhuizen en andere voorzieningen worden geplunderd en gesloopt. Het is slechts een van de dilemma’s waar de bezetters de komende tijd mee te maken zullen krijgen.
Ondertussen lijkt de Amerikaanse regering de geesten al vast rijp te willen maken voor een aanval op Syrië. Die aanval staat niet vast, maar de vredesbeweging zal zich er wel op moeten voorbereiden. Behalve de acties voor het terugtrekken van de Britse en Amerikaanse troepen uit Irak en voor grootschalige humanitaire hulp aan het volk van Irak zal ze ook campagne moeten blijven voeren tegen de Amerikaanse oorlogsplannen elders. Massale acties daar tegen zijn misschien eerder nodig dan velen nu denken.

Reactie toevoegen

Plain text

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop