Honderd jaar geleden stormde het in Rusland. In 1917 vocht het land al drie jaar met Duitsland in de Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918). Bijna twee miljoen jonge Russen sneuvelden als soldaat. Het land was gedompeld in rouw, honger en gebrek. Dagelijks waren er opstootjes, opstanden en plunderingen. In februari werd de feodale Tsaar Nicolaas II afgezet. De liberaal Lvov nam de macht over. In de zomer werd die weer vervangen door de socialist Kerenski. En in oktober kwamen de communisten aan het bewind. In Den Haag bevond zich een kleine Russische gemeenschap. Hier stond immers het consulaat. Maar behalve diplomaten waren er ook Russische vluchtelingen in de stad. Het stormde in Rusland – woei het ook in Den Haag?  ‘Alle Macht Aan De Sovjets’ Op 24 oktober 1917 verdreven de Russische communisten – die zich Bolsjewiki noemden – de Voorlopige regering van Kerenski. Die regering had geen einde weten te maken aan de oorlog en de honger in dit land met ongeveer 150 miljoen inwoners. De Bolsjewiki brachten ‘:Alle Macht Aan De Sovjets’. De sovjets waren raden of comités van arbeiders, boeren en soldaten. Alle grond kwam aan de boeren en alle fabrieken werden eigendom van de arbeiders. Minstens zo belangrijk was het stopzetten van de oorlog door een vredesverdrag met de Duitsers. De Oktoberrevolutie verliep nog tamelijk geweldloos. In Petrograd vielen 'slechts' 12 doden. Maar de burgeroorlog die daarop volgde eiste weer miljoenen slachtoffers. De aanvoerders van de Oktoberrevolutie, Lenin en Trotski, hadden gehoopt op steun van revolutionairen in West Europa. In plaats daarvan stuurden 12 landen militairen om de oude grond- en fabrieksbezitters te helpen weer aan de macht te komen. In de strijd tussen deze 'Witten' en de bolsjewistische 'Roden' vielen misschien wel 6 miljoen doden. In 1922 kwamen de Roden als overwinnaars uit de strijd en werd de Sovjet Unie officieel opgericht.  Een inkijkje Hoe stonden de zaken ervoor in Den Haag in die tijd? Om te beginnen: Nederland deed niet mee aan de Eerste Wereldoorlog. Nederland bleef neutraal. De regering zetelde in Den Haag en werd in 1917 geleid door een liberaal, Cort van der Linden. Een flinke vinger in de regeringspap had de toenmalige koningin Wilhelmina. Met Rusland werden diplomatieke relaties onderhouden. Het Russische gezantschap zat aan de Kneuterdijk 6 en later aan de Koningskade 8. In 1913 werd daar als tweede secretaris aangesteld Paul Poustochkine en over hem, zijn familie en vrienden heeft Angela Dekker een aardig boek geschreven. Mede op basis van zijn memoires schreef zij ‘Diplomaat van de Tsaar – De ballingen van de Russische Revolutie’ (Atlas Contact 2013). Dit boek geeft een inkijkje in de belevingswereld van de Russen in Den Haag ten tijde van de Oktoberrevolutie.  Kind aan paleis Net als in Rusland waren in Nederland de Russen verdeeld in meerdere kampen, vóór of tégen de Tsaar, vóór of tegen de Bolsjewiki, enzovoort. Bij het gezantschap vinden we vanzelfsprekend de aanhangers van de Tsaar. Paul Poustochkine c.s. hadden geen goed woord over voor de communisten. De diplomaten omschreven de Bolsjewiki o.a. als ‘ellendelingen, rode microben, misdadigers, dieven en beesten, monsterachtig en heetgebakerd boeventuig’. In veel gevallen zelf afkomstig uit de adel zagen zij hun familie en vrienden onteigend en vervolgd worden. Overigens werd Poustochkine van harte bijgevallen door Nederlandse 'aanzienlijken'. Zo betitelde de minister van Buitenlandse Zaken Van Karnebeek de sovjets als ‘kerels en vrouwen met moordenaarsgezichten’. En Nederland zou pas in 1942 tijdens de Tweede Wereldoorlog overgaan tot erkenning van de Sovjet Unie. Ondertussen waren Poustochkine c.s. kind aan paleis bij koningin Wilhelmina en haar gade prins Hendrik.  Tegenstellingen Poustochkine kwam niets tekort. Ook na de Oktoberrevolutie woonde hij riant en genoot hij een inkomen van 800 gulden per maand. Daarvan kon een Nederlands arbeidersgezin van vijf personen ruim een jaar rondkomen in die dagen. In een ander opzicht genoot hij eveneens. Samen met collega De Bach ontvluchtte hij regelmatig ‘het dooie Den Haag’ om in Amsterdam 'de bloemetjes buiten te zetten' en De Bach verkeerde dan ‘in prettig gezelschap’. Om te hoeren en te snoeren dus. Op hetzelfde moment verkeerden honderden Russen in Nederland in minder prettige omstandigheden. Russen die uit Duitse krijgsgevangenschap waren gevlucht werden in kampen opgevangen. Zoals in 'De hel van Bergen' waar drie Russen cellen moesten delen die eigenlijk voor één persoon geschikt waren. Om de stroom vluchtelingen uit Duitse kampen tegen te houden werd in Oldenzaal zelfs een bataljon infanterie paraat gehouden. Niets nieuws onder de zon!  Vermenging Onder die vluchtelingen waren wél aanhangers van het Bolsjewisme te vinden. Dagblad Het Volk schreef op 20 mei 1918 over demonstraties en opstootjes door revolutionaire Russen voor het consulaat in Den Haag. Waarschijnlijk werden zij gesteund door Nederlandse communisten. Het communistische dagblad De Tribune had immers al eerder de Russen met hun Oktoberrevolutie gefeliciteerd. De hoofdredacteur van De Tribune, David Wijnkoop, werd zelfs enige tijd door Lenin benoemd als ambassadeur van de Sovjet Unie, toen erkenning door de Nederlandse regering almaar uitbleef. Zo ontstond in Den Haag enige vermenging van Russische en Nederlandse politiek. Ook op ander vlak ontstond vermenging. Zo trouwde gezant-collega De Bach met Antoinette van Loon uit Amsterdam en stapte de gevluchte Georg Dudewski in het huwelijksbootje met de Scheveningse koffiejuffrouw Martina Toet. Of zij hun huwelijken hebben laten inzegenen bij de Russisch  Orthodoxe Maria Magdalena Kerk aan de Obrechtstraat 9 alhier is niet bekend. Inmiddels zijn alle hoofdpersonen uit deze geschiedenis overleden. De Sovjet Unie bestaat niet meer. Maar het kerkje aan de Obrechtstraat is er nog wel. Net als de tegenstelling tussen arm en rijk die ooit aanleiding was voor die stormachtige Oktoberrevolutie, waarvan de windvlagen tot in Den Haag voelbaar waren. Dit artikel verscheen eerder in De Oud-Hagenaar van 7 maart 2017.