Een langzaam ongeduld

Vertegenwoordigers van meer dan veertig organisaties uit alle werelddelen namen deel aan de bijeenkomst. Opvallend was de draai naar het oosten ten opzichte van de streken waar de Vierde traditioneel de meeste bekendheid heeft gehad. Een groep jonge socialistische activisten uit Rusland sloot zich aan – en daarmee heeft de Vierde voor het eerst sinds het stalinisme daar het streven naar een democratisch socialisme in bloed smoorde weer een organisatie. Van verder naar het oosten kwamen vertegenwoordigers van de Filippijnse sectie van de Vierde en de Labour Party Pakistan, beide organisaties met duizenden leden die dagelijks moeten opboksen tegen grimmige repressie en gewelddadige religieuze extremisten.
En natuurlijk waren er vertegenwoordigers uit Latijns-Amerika, het continent dat op het moment de meeste hoop biedt aan antikapitalisten. Socialisten uit bijvoorbeeld Venezuela en Bolivia deelden hun ervaringen met de diepgaande veranderingen in hun landen en het tastende zoeken naar nieuwe vormen van socialisme, radicale democratie en zelfbeheer.
Voor iedereen speelde de economische crisis een hoofdrol. Hoewel we in West-Europa te horen krijgen dat het ergste voorbij is vertellen de ontwikkelingen vandaag in Griekenland, en morgen wellicht Spanje, een ander verhaal. Terwijl er een grote nood is aan organisaties die de sociale verworvenheden kunnen beschermen en uitbreiden blijft antikapitalistisch links in Europa klein en verdeeld. De deelnemers legden zich daarom toe op de heropbouw van radicaal-links, een links dat weigert om onder mom van het minste van twee kwaden – de kortste weg naar het allerslechtste – mee te helpen aan neoliberale afbraak maar in plaats daarvan consequent partij kiest voor de mensen onderop.
Deze oriëntatie betekent, afhankelijk van de mogelijkheden die er bestaan per land, bijvoorbeeld de creatie van antikapitalistische organisaties zoals de Franse Nouveau Parti Anticapitaliste. In andere Europese landen nemen onze vrienden deel aan coalities of, zoals in Duitsland en Nederland, aan linkse sociaaldemocratische partijen als Die Linke en de SP.
De andere crisis die een hoofdrol speelde was de ecologische crisis, in de eerste plaats de klimaatcrisis. Het waren vooral activisten uit het globale Zuiden, de zogenaamde ontwikkelingslanden, die erop wezen dat deze crisis op de korte termijn een reële bedreiging vormt voor de bestaanszekerheid van miljoenen mensen: mislukte oogsten en overstromingen in gebieden waarvan de dijken verwaarloosd werden zijn daar al lang geen doemscenario’s meer. Met grote meerderheid nam de vergadering een resolutie aan waarin de beweging tegen klimaatverandering als centraal deel van een nieuw antikapitalisme gekenmerkt wordt. (Op de volgende pagina’s drukken we de inleiding op deze tekst af.)
De zware taken voor antikapitalistisch links maken samenwerking meer dan ooit noodzakelijk. Het voorstel van de Venezuelaanse PSUV van Hugo Chávez voor een ‘Vijfde Internationale’ van socialistische partijen en organisaties werd dan ook druk besproken. Maar hoe serieus is dit initiatief? En vooral, met wie moet een dergelijke nieuwe internationale beweging gevormd worden en op welke basis? Na de politieke woestijn van de neoliberale jaren negentig is antikapitalisch links aan het opkrabbelen - maar dit is een oneven proces. In Latijns-Amerika is men verder dan Europa, de sociale strijd in Griekenland is niet vergelijkbaar met die in Nederland.
Het zestiende congres was een kleine stap naar een beweging die inderdaad wereldwijd een democratisch, feministisch, ecologisch en vrijheidslievend socialisme - kortom: een socialisme van de eenentwintigste eeuw - op de kaart kan zetten. De weg daar naar toe is om naar beste kunnen elk vonkje verzet voor een betere wereld aan te blazen. Niemand zal beweren dat dit gemakkelijk gaat. Eerder dit jaar overleed onze vriend Daniel Bensaïd, de Franse marxistische denker. Zijn motto dat de kloof tussen de grote ambities van antikapitalisten en de trieste toestand van de wereld ons noodt tot een ‘langzaam ongeduld’ werd verschillende keren aangehaald. Zoals hij schreef in zijn autobiografie zijn we gedwongen tot de onwaarschijnlijke, maar noodzakelijke, gok dat het mogelijk is om de wereld op zijn kop te zetten.

Add new comment

Plain text

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop