De “Keltische tijger” kende een hoger groeiritme dan het Europees gemiddelde. Bedrijfsbelastingen werden verlaagd tot 12,5 procent en vele transnationale ondernemingen die Ierland als vestiging hadden gekozen, betaalden in werkelijkheid slechts tussen de 3 en 4 procent: een droom! In 2007 was er geen begrotingstekort. Er was 0 procent werkloosheid in 2008. Iedereen was gelukkig. De werknemers hadden een baan (vaak precair werk), de gezinnen konden lustig consumeren en genieten van deze rijkdom en zowel plaatselijke als internationale kapitalisten behaalden buitengewone resultaten.

Bruno Colmant, directeur van de Brusselse Beurs en hoogleraar economie, schreef in oktober 2008, twee, drie dagen voordat de regering de grote “Belgische” banken ( Fortis en Dexia) op kosten van de burgers moest redden van het failliet, in een artikel in de Franstalige krant Le Soir dat België absoluut het Ierse voorbeeld moest volgen en zijn financieel systeem nog meer moest dereguleren. Volgens Bruno Colmant moest België zijn institutioneel en wettelijk kader wijzigen om net zoals Ierland, een platform voor het internationaal kapitaal te worden. Enkele weken later was de Keltische tijger verslagen.
In Ierland heeft de financiële deregulering een explosie van leningen aan de gezinnen mogelijk gemaakt (vlak voor de crisis hadden de gezinnen een schuldenlast van 190 procent van het BBP) vooral in de immobiliënsector, wat de economie sterk stimuleerde ( bouwsector , financiële sector enz.). De banksector groeide exponentieel met de komst van vele buitenlandse bedrijven 1 en de groei van de activa van de Ierse banken. Er ontstond een beursbubbel en een bubbel in de vastgoedsector. De totale kapitalisatie op de beurs, de uitgifte van obligaties en de activa van de banken vertegenwoordigden in totaal veertien keer het Bruto Binnenlands Product.

Kaartenhuis stort ineen
Wat in die droomwereld niet kon gebeuren, gebeurde echter wel in de werkelijkheid. Het kaartenhuis stort ineen in september - oktober 2008, de bubbels in de financiële en in de vastgoedsector barsten. Bedrijven sluiten of verlaten het land, de werkloosheid schiet steil de hoogte in ( van 0% in 2008 naar 14% in 2010). Het aantal gezinnen dat zijn schulden niet meer kan betalen groeit zeer snel. Het hele banksysteem van Ierland staat aan de rand van het faillissement; de regering is in paniek en totaal verblind. Ze geeft een garantie van 480 miljard Euro aan de totaliteit van de bankdeposito’s (dat is bijna drie keer het BBP dat toen 164 miljard Euro bedroeg). Ze nationaliseert de Allied Irish Bank, de belangrijkste geldschieter in de vastgoedsector, door een kapitaalsinjectie van 48,5 miljard Euro (ongeveer 30 procent van het BBP).
De uitvoer vermindert. De staatsinkomsten dalen. Het begrotingstekort stijgt naar 14 procent van het BBP in 2009 en naar 32 procent in 2010 ( meer dan de helft van dit tekort is veroorzaakt door de massale steun aan de banken: 46 miljard inbreng van eigen fondsen en 31 uit de aankoop van activa met groot risico).
Eind 2010 geeft het Europees hulpprogramma, met deelname van het IMF, 85 miljard Euro leningen en dat blijkt nu al onvoldoende te zijn. In ruil hiervoor wordt er een paardenremedie opgelegd aan de Keltische tijger: een drastisch bezuinigingsplan dat zwaar zal wegen op de koopkracht van de gezinnen; met als gevolg een daling van de consumptie, en ook een daling van de openbare sociale uitgaven, van de lonen in de openbare diensten, van de uitgaven voor infrastructuur (dit alles, om die schuld te kunnen terugbetalen), van de belastingsinkomsten.
De belangrijkste maatregelen van dit besparingsplan hebben verschrikkelijke sociale gevolgen:
- een verlies van 24 750 arbeidsplaatsen van ambtenaren (8 procent van het personeel)
- nieuwe aanwervingen met 10 procent loonsverlaging
- verlaging van sociale uitkeringen, werkloosheidsvergoeding, kindergeld, een belangrijke inkrimping van het budget voor de gezondheidssector, het bevriezen van de pensioenen;
- een verhoging van de btw tarieven van 21 tot 23 procent in 2014 wat vooral de meerderheid van de bevolking treft die nu al het slachtoffer is van de crisis; een nieuwe grondbelasting (waar de helft van de gezinnen dit tot nu toe niet moesten betalen);
– een verlaging met 1€ van het minimum uurloon ( van 8,65 € naar 7,65 €, ofwel -11 procent).

Hoge rente
De rente op leningen in Ierland is nu zeer hoog : 5,7% voor de lening van het IMF en 6,05% voor de "Europese" leningen. Die leningen moeten dienen om banken en andere financiële instellingen terug te betalen. Die kopen namelijk de Ierse schuldbewijzen op met geld dat ze tegen een rente van 1% bekomen van de Europese Centrale Bank. Een echt buitenkansje voor het privé financieel kapitaal. Volgens het persbureau AFP “heeft de directeur-generaal van het IMF, Dominique Strauss-Kahn verklaard: ‘het zal lukken, maar het zal natuurlijk moeilijk zijn [ …] want het is een harde dobber voor de mensen die offers zullen moeten brengen uit naam van de besparingen in de begroting”.
Zowel op straat als in het parlement was er sterk verzet. In het Lagerhuis, de Dail, werd het hulpplan van 85 miljard slechts met 81 stemmen tegen 75 goedgekeurd. Trouw aan zijn neoliberale lijn stelt het IMF gezegd dat het voor Ierland prioritair is hervormingen door te voeren om “structurele hindernissen voor zakenwereld” te verwijderen om zo “de concurrentiekracht in de komende jaren te ondersteunen”. De socialist Strauss-Kahn is ervan overtuigd dat een nieuwe regering, na de verkiezingen die voorzien zijn in het begin van 2011, de toestand niet zal veranderen: “Ik ben ervan overtuigd dat de oppositie partijen, de Fine Gael en de Labour Party, die nu het regeringsprogramma bekritiseren [ … ] de noodzaak van het uitvoeren ervan zullen begrijpen.”
De economische en financiële liberalisering wilde ten allen prijze buitenlandse investeringen en transnationale financiële bedrijven binnen halen. Dat is een fiasco geworden. En het is de bevolking die zal moeten betalen voor deze politiek. En bovendien is het de bevolking die een verscherping van die twintig jaar oude neoliberale politiek zal moeten ondergaan onder druk van de internationale financiële wereld in de vorm van een structureel aanpassingsplan dat reeds meer dan dertig jaar weegt op de landen van de Derde Wereld. Een voorbeeld dat zeker niet moet gevolgd worden. We moeten een radicaal andere logica afdwingen, een logica ten dienste van de volkeren en niet van het privé financieel kapitaal.

Vertaling: Marijke Colle