Ander Europa

Begin april brachten we een berichtje over een ontwerpresolutie over de controle van EU-subsidies aan niet-goevernementele organisaties (ngo’s). Het was opgesteld door een europarlementariër van de Europese christen-democraten (EVP), de CDU-er Markus Pieper. Pieper was niet te spreken over steun aan ngo’s “die honderden miljoenen euros ontvangen van de Europese Commissie” en dan nog durven het Europees handelsbeleid aan te vallen”. Een van de geviseerden was trouwens het in Amsterdam gevestigde Transnational Institute (TNI), dat zich verdienstelijk maakt in o.a. het verzet tegen TTIP en CETA. Meneer Pieper deed ook een aantal voorstellen om “misbruiken” in de toekomst te vermijden. Zo zou er geen geld meer mogen zijn “voor groepen waarvan de doelstellingen tegengesteld zijn aan de fundamentele waarden van de Europese Unie, democratie, mensenrechten en/of strategische doelstellingen van de Europese instellingen in verband met het handels- en veiligheidsbeleid“.

Euractiv brengt vandaag enkele aanwijzingen die licht werpen op de ijver van de heer Pieper en medestanders. Op 27 juni patroneerden EVP en Europese Conservatieven (ECR) een conferentie in het Europees Parlement onder de titel “Evaluating Impact: EU funding to NGOs”. Onder de sprekers een vertegenwoordiger van NGO Monitor, een in Jerusalem gevestigde organisatie die het gemunt heeft op ngo’s “die beweren mensenrechten en humanitaire aangelegenheden te bevorderen”. Volgens Gerald Steinberg, de voorzitter van deze lobby, gaan er miljoenen euros naar radicale politieke ngo’s die het beeld versterken van de Palestijnen als slachtoffers en Israelis als onderdrukkers. Daardoor steunt de EU de boycott en isolering van Israel.

Een tweede slachtoffer van het al te gulle subsidiebeleid aan radicale ngo’s kwam eveneens aan het woord: de glyfosaat-industrie, in casu Monsanto. Informeel woordvoerder voor deze belangen was David Zaruk, een communicatiespecialist van de Université Saint-Louis (Brussel).

Het is bijna grappig dat deze duistere krachten, die het coulissenwerk verrichten voor commerciële of geostrategische belangen, hun manoeuvres in het teken plaatsen van “meer transparantie”. Nu ja, het hele Europese handels- en veiligheidsbeleid staat tenslotte ook in het teken van het welzijn van de burgers… (hm)

 

 [su_spacer size="50"] DEEL 1: Opkomst en oorzaken van het onafhankelijkheidsstreven 18 september 2017   Wij publiceren de bewerkte neerslag van een interventie van Diosdado Toledano op het Internationaal Forum in Chiancano-Terme (Italië) op 1 september 2017. Koen Meul zorgde voor de vertaling uit het Spaans [note]De volledige toespraak in het Spaans is hier te vinden.[/note], bewerkte de tekst die we in twee delen publiceren, en voegde verduidelijkingen toe waar nuttig voor de lezer uit de Lage Landen.   Toledano is activist bij 'Salir del Euro' ('Uit de Euro') en bij de Catalaanse partij 'En Comu Podem', een alliantie van Podemos, Izquierda Unida (UI) en bredere krachten die verenigd werden onder Ada Colau, huidige  burgemeesteres van Barcelona. Toledano is een uiterst kritisch voorstander van het referendum; hij onderzoekt de argumenten en posities van de linkse en rechtse 'independentisten' (voorstanders van de Catalaanse onafhankelijkheid), hun positie t.o.v. de EU en haar soberheidspolitiek, en doet ook een poging de krachtsverhoudingen in het sociale en politieke veld in te schatten. Voor hem bestaat de enige uitweg in een door de diverse naties breed gedragen, vrij gekozen federalistische plurinationale staat met vrije toetreding, die breekt met de soberheidspolitiek en de EU.   Diosdado Toledano In het institutioneel kluwen van de grote en uiterst complexe Spaanse staat (49 miljoen inwoners en 17 min of meer autonome gemeenschappen) met een verleden van dictatuur en onderdrukking, waarmee nooit grondig werd afgerekend, met een diep ingewortelde corruptie in de hoogste kringen en een grote politieke instabiliteit, is het voor de buitenstaander niet eenvoudig zich te oriënteren in het conflict tussen een schijnbaar onverzettelijk Catalonië en de Spaanse staat. Deze staat kent een vorm van decentralisatie door het toekennen van een beperkt autonomiestatuut aan 17 regio's of nationaliteiten(en 2 steden), wat inhoudt dat zij een eigen parlement en regering kunnen kiezen, maar hun bevoegdheden zijn over het algemeen beperkt tot onderwijs, zorg, taal en cultuur, erfgoed, sociale hulp, ruimtelijke ordening, milieu, openbaar vervoer en landbouw. Essentiële bevoegdheden als economie, belastingsregime, sociale bescherming, arbeidswetgeving, buitenlandse politiek en defensie blijven prerogatieven van de centrale staat.   [caption id="attachment_14510" align="alignleft" width="505"] Barcelona, 11 september 2012[/caption] Als gevolg van de mondiale crisis  van 2007-2008 wordt de bevolking geteisterd door massale werkloosheid, besparingen en ontmanteling van voorzieningen en zorg. Uit deze crisis en de massabeweging van de 'marea's' [note] Marea betekent golf. Er ontstond een  marea verde (‘groene golf’), een vorm van verzet van onderuit tegen de besparingspolitiek in het onderwijs die hierin onderwijzend personeel, leerlingen en ouders betrok. Marea blanca (‘witte golf’) is gelijkaardig in de ziekenzorg. Er zijn naderhand mareas ontstaan in allerlei kleuren, tegen de privatisering van het drinkwater, tegen de afbouw van de openbare bibliotheken, enz.[Noot van de vertaler][/note], de Indignados en de beweging tegen de huisuitzettingen ontstond vanaf 2014 bovendien (Unidos) Podemos, een partij-beweging, die in het geheel van Europese bewegingen of partijen die het ongenoegen en verzet tot uiting proberen te brengen, als uniek kan worden beschouwd, niet alleen door haar duizelingwekkende groei, door de verovering van meerderheden in grote steden als Barcelona, Madrid, Zaragoza, A Coruña of Cadiz, maar ook door haar wel heel aparte organisatie-opbouw. In elk geval ontstond een explosieve cocktail, die de sociale consensus heeft doen ontploffen, waarop het centralistische post-Franco regime van 1978 was gebouwd. Op 1 oktober organiseert de Catalaanse “Generalitat” – hiermee wordt tegelijk regering, parlement, president en administratie van de autonome regio “Catalunya” aangeduid - het omstreden referendum over de onafhankelijkheid van de regio tegenover de Spaanse staat. Op 6 september bekrachtigde het Catalaanse Parlement definitief de wet op het houden ervan op 1 oktober 2017 (in Catalonië aangeduid als '1-O'), reeds op 7 september ongrondwettelijk verklaard door het Spaanse Grondwettelijk Hof. De Spaanse regering tracht het houden van het referendum nog te verhinderen door het inzetten van haar gerechtelijk apparaat (openbare aanklager, vervolging van burgemeesters die het referendum organiseren), het blokkeren van de Catalaanse begroting, door te dreigen met inzet van Guardia Civil, enz. Maar op de Diada van 11 september, het Catalaanse nationaal feest, betoogden opnieuw honderdduizenden in diverse Catalaanse steden voor het referendum en voor een Si aan de onafhankelijkheid. De vraag waarover de Catalanen zich zullen buigen luidt : “Wilt U dat Catalonië een onafhankelijke staat zou zijn in de vorm van een republiek? Ja of Neen.” De uitslag van het referendum zal bindend zijn voor Catalonië! Toch is niet meer dan een gewone meerderheid vereist, daar waar een 'gewone' hervorming van de Catalaanse Grondwet normaal een tweederde meerderheid voorziet. Er is geen minimale opkomst vereist.   Wat zijn de posities van de partijen, hoe liggen de kaarten? De huidige Generalitat wordt geleid door een coalitie van 'Junts pel Si'  (Samen voor ja) en de 'CUP' met aan het hoofd president Carles Puigdemont. Junts pel Si is een kieskartel tussen de liberale Catalaanse Democratische Partij (PdeCAT), Catalaans Republikeins Links (ERC), andere independentistische organisaties en onafhankelijken (waaronder de bekende voetbaltrainer Pep Guardiola). De CUP( Candidatura de Unidad Popular) is een radicaal linkse partij met 8,20% van de stemmen, die haar steun geeft aan de huidige Catalaanse regering zolang deze afstevent op onafhankelijkheid. Maar tegelijk hielp de CUP ook de Catalaanse antisociale begroting van 2017 goedkeuren. De regeringscoalitie streeft via dit referendum naar zelfbeschikkingsrecht door het uitroepen van Catalonië als onafhankelijke staat. Anders gezegd: het zelfbeschikkingsrecht in het kader van een Spaanse federatie komt voor haar niet meer ter sprake. Toch moeten we blijven onderscheid maken tussen de diverse posities tegenover het al dan niet houden van het referendum en het al dan niet stemmen voor onafhankelijkheid. Vooreerst wordt het referendum betwist door de Spaanse regering, momenteel in handen van de oude hogelijk gediscrediteerde Volkspartij (Partido Popular) van Rajoy en gesteund door de liberale Ciudadanos en de oude elite van de Spaanse Socialistische Arbeiderspartij (PSOE). Unidos Podemos pleit in dit conflict voor een light versie van het recht op zelfbeschikking, verwerpt het bindend karakter, streeft naar een onderhandelde oplossing en verwerpt bijgevolg een eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring. De PSOE onder de nieuwe leiding van Pedro Sanchez streeft naar een moeilijke, zo niet onmogelijke, herziening van de Grondwet in federale zin, en is tegen het referendum. Hoe kunnen we de opinie van de Catalanen inschatten? Volgens de laatste peilingen gaat het geheel van partijen die oproepen om voor onafhankelijkheid te stemmen er op achteruit (van 45,3% naar 44,3%), terwijl de partijen, die de onafhankelijkheid verwerpen vooruitgaan, van 46,8 naar 48,5%. Ook de voorstanders van het referendum gaan erop achteruit:van 85% naar 73%. De openbare opinie in de andere regio's van de Spaanse staat heeft hoegenaamd geen sympathie voor dit referendum en de reacties gaan van ongeloof tot regelrechte vijandigheid, mocht het werkelijk op onafhankelijkheid uitdraaien.   Waar liggen de oorzaken van de opkomst van het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven?  Tot 2009 toonden opiniepeilingen dat niet meer dan 20% van de Catalanen voorstander was van onafhankelijkheid, meer dan 70% gaf de voorkeur aan een autonome en federalistische oplossing in het kader van de Spaanse staat. En tot 2011 bedroeg de steun voor het independentisme nooit meer dan 30%. De opinie slaat om in 2012 wanneer voor de eerste maal het onafhankelijkheidsstreven met 45,3% meer haalt dan de tegenstanders(44,3%). Maar vanaf dan gaat de populariteit van het independentisme weer achteruit tot 34,6% in het tweede kwartaal van 2017. De groei en neergang van dit streven kan niet los worden gezien van een hele reeks juridische, maar vooral sociaaleconomische en politieke gebeurtenissen:[su_spacer]

1. Het Spaanse Grondwettelijk Hof verklaart in 2010 de nieuwe Catalaanse Grondwet ongrondwettelijk; deze werd bij referendum goedgekeurd met 74% (deelname van 49,4%). Het ongenoegen hierover, dat des te groter is aangezien gelijkaardige schikkingen in Valencia en Andalucia geen bezwaar uitlokten, komt tot uiting in de 1 miljoen betogers van juli 2010.
2. De verscherping van de economische crisis en een groeiend sociaal en politiek onbehagen.Vanaf 2009 doet de wereldwijde economische crisis de  werkloosheid stijgen tot 4,7 miljoen einde 2010. De bezuinigingspolitiek o.l.v. de PSOE en Zapatero in de Spaanse Staat en o.l.v.  Artur Mas in Catalonië leidt tot het ontstaan van de Indignado-beweging van 15 maart ('15M').
3. Wanneer de uitgedunde Partido Popular in 2011 toch weer aan de macht komt is dit voor Catalaans nationalistisch rechts het ideale excuus om de strijd voor het zelfbeschikkingsrecht te doen losbranden. Onder het motto "Spanje besteelt ons” en het “onhervormbare, aftandse Spanje” wenden zij alle propagandamiddelen aan, de controle over de Catalaanse televisie in het bijzonder, om begrotingscijfers te manipuleren en de Spaanse staat te beschuldigen van de plundering van Catalonië ten bedrage 16 miljard Euro jaarlijks (8,5% van het Catalaanse BNP). Later blijkt dat het om 1,5% van het BNP ging. Hun boodschap aan de Catalanen: als we de totale in Catalonië voortgebrachte rijkdom onder de burgers verdelen en niet zouden bestolen worden door de Spaanse Staat zou het niveau van sociaal welzijn van de Catalanen bij het hoogste van de Europese Unie horen.Door het opzettelijk verdonkeremanen van de werkelijke cijfers over de export/import-balans tussen Catalonië en de overige Spaanse regio's (een enorm overschot van van 17,5 miljard Euro in 2016) en van dezelfde import/export-balans tussen Catalonië en de buitenlandse markten (een tekort van 12,7 miljard Euro of 6,2% van het Catalaanse BBP) kon de regering een deel van de bevolking ervan overtuigen dat onafhankelijkheid de uitweg was voor het herstel van haar welvaart. [su_spacer size="10"]Daarbij mag nooit worden vergeten dat voor een meerderheid van de Catalanen de verwerping van de conservatieve regeringen na Franco diep ingeworteld is in de historische herinnering aan de burgeroorlog, de dictatuur, de regering van Aznar en diens inzet in de Irakoorlog, Aznars verzet tegen het beperkte autonomiestatuut, enz. Daarbij kwam nu de brutale antisociale politiek van de regering Rajoy, die de volle steun kreeg van de rechtse Catalaanse regering van Artur Mas. De Catalaanse Generalitat onder leiding van Mas wist de afkeer tegenover Madrid te instrumentaliseren om de aandacht af te leiden van haar eigen antisociale politiek van bezuinigingen en stijgende werkloosheid, en van de talrijke corruptiezaken waarin ook zij verwikkeld was. Het in gang zetten van een hypocriete campagne voor het zelfbeschikkingsrecht en onafhankelijkheid was voor de Generalitat het ideale alibi om een begrotingswet te stemmen, die volledig paste in de begrotingsdwangbuis van de EU en die bovendien de Spaanse staat het recht gaf om in te grijpen in de begroting van de regionale regeringen als deze niet in overeenstemming waren met de bepalingen inzake schulden en begrotingstekorten. Aldus versterkte de Catalaanse regering zelf de hercentralisatie van de Spaanse staat. De campagne van de Generalitat, met steun van organisaties uit de civiele maatschappij, ressorteerde het beoogde effect. Vanaf september 2012, met rond 1 miljoen betogers in de straten en meer nog vanaf november 2014 met een niet bindend referendum (1,8 miljoen van de 5,3 miljoen kiesgerechtigden stemt voor onafhankelijkheid) zou de mobilisatie voor onafhankelijkheid steeds in stijgende lijn gaan.
4. De destabiliserende en ontbindende rol van de Europese Unie is fundamenteel om het succes van het nationaal onafhankelijkheidsstreven te begrijpen. En dat niet enkel in de Spaanse staat, want ook andere andere lidstaten van de EU kennen dergelijke irredentistische bewegingen. Denken we aan regio's als Venetië, Noord-Italië (“Padania”), Corsica, Sicilië, Vlaanderen, Baskenland, Noord-Ierland, … .

De eenheidsmunt betekende het opgeven van economische soevereiniteit, in gang gezet met het Verdrag van Maastricht en stelselmatig opgedreven door het verdrag van Lissabon, door het Euro-pluspact, door het Begrotingsverdrag en door het beruchte artikel 135 van de Spaanse Grondwet. Hierdoor werd de verplichting tot begrotingsevenwicht ingeschreven in de Spaanse Grondwet. Dit artikel, een ware dwangbuis, werd ingevoerd via een akkoord zonder voorgaande tussen de toenmalige socialistische regering van Zapatero en de Partido Popular, toen in de oppositie, nu (opnieuw) aan de leiding.  (einde van Deel 1)  

De Europese Ministers van Financiën floten onder leiding van hun voorman Jeroen Dijsselbloem Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker terug: geen enkele lidstaat zou verplicht worden tegen de wil van de bevolking in de eigen munt in te ruilen voor de euro. Dat is tenminste wat bijvoorbeeld de Volkskrant ons wil doen geloven. Alsof Jean-Claude Juncker ooit ernstig overwogen zou hebben bijvoorbeeld de Polen tegen hun wil in de zloty af te pakken en de euro op te dringen.
Wat Juncker in zijn State of the Union beoogde was heel wat anders. Zijn pleidooi ernaar te streven de eurozone, de bankenunie, de Schengenzone en tutti quanti te laten samenvallen met de Europese Unie was een aanval op de verklaringen van de Franse president Emmanuel Macron die zich geout heeft als een voorstander van een Europa met verschillende snelheden. Dat verhaal van Macron is gevaarlijk: het komt er op neer dat het officieel beleid wordt dat er Europese lidstaten zijn van eerste en van tweede categorie. Macron wil de kern van eerste categorie (de eurozone) ook eigen beleidsinstrumenten geven: een eigen minister, een eigen budget, een eigen parlement. Dat kan het wantrouwen in Europese hoofdsteden zoals Warschau tegen Brussel enkel in de hand werken. Dan speelt Juncker het handiger: hij heeft een bindend verhaal, en als een lidstaat dan zelf kiest buiten de euro te blijven: eigen schuld, dikke bult, maar wij, ‘Europa’, wassen onze handen in onschuld.
Wat drijft dan Macron, nu blijkbaar ook gesteund door de Duitse bondskanselier Angela Merkel, om met het vuur van een Europa met verschillende snelheden te spelen? Misschien willen zij haast maken met de versterking van de binnenste cirkel van Europa, uit vrees anders zelf in de wereld enkele categorieën te degraderen. Of misschien is het de arrogantie van de eerste categorie dat zij de anderen wel in het gareel zullen kunnen dwingen. Met de Brexit als afschrikwekkend voorbeeld.
Vast staat in elk geval dat in deze Brusselse krabbenmand de vriendschap tussen de volkeren het eerste slachtoffer is. (fs)

door Herman Michiel 15 september 2017   Net zoals verkiezingsresultaten moeten verkiezingsprogramma's met de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd worden. Een verkiezingsprogramma is vaak meer een electorale boodschap dan een actiekalender voor de volgende jaren. Maar ook die boodschap maakt iets duidelijk over de intenties van een partij. Voor welke bevolkingsgroepen heeft men speciale aandacht? Met welke andere partijen wil men bevoorrechte contacten, welke sluit men op voorhand uit voor samenwerking? Het is in dit perspectief dat we keken naar het programma waarmee Die Linke op 24 september naar de verkiezingen voor het Duits Parlement ('Bundestag') gaat [note]Zie Sozial. Gerecht. Frieden. Für alle. Langfassung des Wahlprogramms zur Bundestagswahl 2017. Een summiere vergelijking van de verkiezingsprogramma's van alle grote partijen vindt men hier. [/note]. In wat volgt zullen we ons in het bijzonder richten op de standpunten van Die Linke over de Europese Unie. Dat is minder onschuldig dan het op het eerste gezicht lijkt. Zo staat in bijna alle lidstaten van de EU de vluchtelingenkwestie hoog op de politieke agenda, en leidt dit tot een duidelijke differentiatie in het politieke spectrum. Duitsland is ook het land waar in grote mate de soberheidspolitiek en het beleid in de eurozone gedicteerd werd en wordt, meer in het bijzonder de afstraffing van Griekenland. Dergelijke kwesties hebben ook hun belang voor de machtsverhoudingen binnen Die Linke. Men kan er onderscheid maken tussen een groep die graag wil deelnemen aan het beleid en daar nogal wat toegevingen voor over heeft, en daartegenover de groep die hierin het gevaar ziet voor een sociaaldemocratisering van de partij. Deelname van Die Linke aan de bondsregering is weliswaar uitgesloten, maar in twee Länder (Berlijn en Thüringen) zit Die Linke in een rood-rood-groene (R2G) coalitie met SPD en Grünen, en in Brandenburg met alleen de SPD. Katja Kipping en Bernd Riexinger, het voorzittersduo van de partij, zijn R2G-minded, terwijl Sahra Wagenknecht, de blitse fractieleidster in de Bundestag, hiervoor geen water in de wijn wil doen. Haar collega fractieleider Dietmar Bartsch is echter wél voorstander van R2G. Het is duidelijk dat, hoe haakser het verkiezingsprogramma staat op dat van de SPD, des te geringer de kansen voor een coalitie zijn. In een land als Duitsland, waarvan de regering in de stuurcabine zit van de Europese 'economic governance', is ook het Europees luik van het programma daarin meebepalend. De mogelijke roze en groene coalitiepartners zijn allebei zeer orthodoxe Europa-believers.  

  Het moet wel gezegd worden dat de coalitiekwestie waarschijnlijk niet vlug terug op de agenda verschijnt. Op federaal vlak is deelname van Die Linke uitgesloten; daar is de vraag eerder door wie Angela Merkel en haar Union (CDU-CSU) de huidige sociaal-democratische coalitiepartner zal vervangen. Er is bijvoorbeeld nogal wat sprake van een 'Jamaica-coalitie' [note] De vlag van Jamaica draagt de kleuren zwart (partijkleur van de CDU, groen en geel (FDP). [/note] met Groenen en de liberalen van FDP. Blijft de mogelijkheid van R2G-coalities in de Länder, maar binnen de SPD, ­ waar de liefde voor Die Linke al niet groot is, ­ is men er, na een aantal deelstaatverkiezingen in het voorjaar, steeds meer van overtuigd dat de formule electoraal niet batig is. [note] Zie bv.  Der Tagesspiegel, 10 mei 2017. [/note]. Een recente prognose (6 sept) en vergelijking met de uitslag van 2013 vindt men in de onderstaande grafiek.(AfD is het uiterst rechtse xenofobe Alternative für Deutschland. Sonst. staat voor de overige kleine partijen, waaronder de Piratenpartij, de Tierschutzpartei en andere. Er is een kiesdrempel van 5%. Voor een uitleg over het eigenaardige Duitse kiessysteem, zie Wikipedia.)     De vluchtelingenkwestie Haaks op het racisme van het extreem-rechtse Alternative für Deutschland (AfD), dat van vreemdelingenhaat zijn handelsmerk maakte, staat de consequente verdediging van de rechten van migranten en asielzoekers door Die Linke. Daarmee onderscheidt ze zich van alle andere partijen, een kenmerk waarover ze terecht fier mag zijn. In zekere zin wordt hier de eer van Links in Europa gered; dat was veel minder het geval in de campagne van Mélenchon, die er zich nogal gemakkelijk van af maakte met het argument dat het probleem 'aan de wortel' moet aangepakt worden. Die Linke daarentegen neemt het Europees vluchtelingenbeleid scherp op de korrel, eist de afschaffing van Frontex (terwijl de SPD het mandaat van Frontex wil versterken), er moeten veilige vluchtwegen geopend worden, de deal met Turkije moet verworpen worden, de verlegging van de Europese buitengrenzen naar Noord-Afrika (Libië, …) wordt afgewezen, en in plaats van de Dublin-regeling [note] Hierdoor moeten asielaanvragen behandeld worden door het land van aankomst in de Europese Unie, en worden aanvragen in verschillende landen niet toegelaten. Een inbreuk op de Conventie van Genève volgens meerdere instanties. [/note] moeten vluchtelingen om het even waar hun asielaanvraag kunnen indienen. [caption id="attachment_14489" align="alignleft" width="500"] Protest tegen het racistische Pegida. Berlijn 12 januari 2015.[/caption] Met enige Schadenfreude bij de tegenstanders van Die Linke kwam er een smet op dit principiële standpunt, en wel door toedoen van Sahra Wagenknecht, die doorgaans voor links boegbeeld van de partij doorgaat. Haar reacties na de aanranding van vrouwen door allochtonen op oudejaarsavond 2015 in Keulen, en commentaren op Merkels Wir schaffen es waren op zijn minst dubbelzinnig [note]Zie bv. Die Welt, 26 juli 2016. [/note], en gingen voor veel partijleden te veel in de richting van een uitval naar vreemdelingen en asielzoekers in het algemeen. Ook standpunten van Oskar Lafontaine, echtgenoot van Wagenknecht en fractievoorzitter van Die Linke in het deelstaatparlement van Saarland,  ­ werden in de partij weinig geapprecieerd. Lafontaine sprak zich uit voor opvang van Syrische asielzoekers in de buurlanden van Syrië, veeleer dan in Duitsland en Europa. De sterke afwijzing binnen Die Linke van dergelijke uitlatingen toont in feite des te duidelijker aan hoe sterk de solidariteit met de vluchtelingen er leeft, en veel méér is dan zomaar een programmapuntje. Ook op het gebied van antifascisme speelt Die Linke een actieve rol. Er is ook geen spoor van enig nationalisme, en gezwaai met de nationale driekleur zoals op Mélenchon's meetings is er totaal ondenkbaar.     Sociaal-economisch De voorstellen op sociaal-economisch gebied waarmee Die Linke naar de kiezer gaat zijn verre van radicaal, maar zijn toch heel wat explicieter en verregaander dan die van de SPD. In deze laatste bijvoorbeeld geen woord over Hartz IV [note] Hierdoor belanden werklozen na één jaar in de bijstand, en hebben ze 'recht' op 409 € per maand, eventueel aangevuld met een 1€-job (één euro per uur). [/note], wat natuurlijk niet verwonderlijk is aangezien dit het werk is van kameraad Schröder en zijn rood-groene coalitie in 2003.  Die Linke daarentegen is voor de afschaffing van Hartz IV, waar een volwaardige werkloosheidsvergoeding moet voor in de plaats komen. (De Grünen eisten in 2016 een verhoging van 404€ naar 420€, als aanpassing aan de levensduurte…) De SPD is weliswaar voor 'fatsoenlijke lonen', maar blijft op de vlakte over de hoogte ervan. Die Linke wil het huidige minimumuurloon optrekken van 8,84 € naar 12 €. Die Linke wil ook dat de Duitse lonen in het algemeen stijgen, en stelt die eis ook in een Europees perspectief om de grote onevenwichten in de handelsbalansen te bestrijden. Wat de fundamentele keuzes over het economisch systeem betreft vindt men in het programma van Die Linke toch een minimale referentie naar het socialistisch principe dat de sleutelsectoren van de economie in openbare (' of coöperatieve') handen moeten komen. De SPD daarentegen schetst een idyllisch beeld van "ons land dat vandaag democratischer, opener, moderner en vrijer is dan ooit tevoren en waar gemotiveerde werknemers en zelfbewuste vakbonden en succesvolle ondernemingen samenwerken in een sterke sociale markteconomie" [note] SPD-programma blz. 6 [/note]. Toch kan men er niet naast kijken dat, naast de spreidstand tussen politieke praktijk en politiek programma zoals blijkt in de R2G en R2-coalities, sommige kopstukken van de partij met nogal persoonlijke theorieën naar buiten komen. Zo refereert Sahra Wagenknecht in haar pleidooien voor een ander economisch systeem graag en lovend naar Ludwig Erhard, de 'vader van het naoorlogse Duitse Wirtschaftswunder', en zelfs naar het ideeëngoed van het ordoliberalisme. Dat een voormalig SPD-minister als Lafontaine over socialisme spreekt als over 'een tot het eind doorgedacht liberalisme' is misschien niet zo verwonderlijk, maar toch wel irritant voor de linkse partijleden en kiezers.   Die Linke en het beleid van de Europese Unie Bij een toespraak voor ondernemers op 8 mei stelde de SPD-Spitzenkandidat en ex-voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz zijn publiek gerust dat er met hem als kanselier geen gevaar bestond voor een linkse koers. "Onder mijn leiding kan er slechts een pro-Europese en economisch beslagen coalitie komen", aldus Schulz, die daarmee aangaf dat Die Linke niet pro-Europees en economisch niet beslagen is, en bijgevolg geen gevaar voor de heren ondernemers als Schulz Kanzler zou worden. Wat pro-Europees betekent is natuurlijk een hoogst politieke aangelegenheid. De verschillen daarover in de partij- en verkiezingsprogramma's van de SPD en van Die Linke zijn in ieder geval zeer aanzienlijk, en waarschijnlijk het thema waar Die Linke zich het duidelijkst van de anderen (CDU, SPD, FDP, Grünen) onderscheidt en het meest tegen de stroom ingaat. In algemene zin is Die Linke een tegenstander van de huidige EU, omdat de verdragen van Maastricht en Lissabon het neoliberalisme opgelegd hebben; er moet een Neustart komen: 'nieuwe verdragen, nieuwe instellingen, nieuwe hoop'. Verder nog een paar voorbeelden:

• Als voorstander van vrijhandel verwelkomt SPD het handelsverdrag met Canada CETA ("open markten zijn goed zolang de concurrentie niet vervalst wordt"); Die Linke is tegen CETA en gelijkaardige verdragen;
• Die Linke is tegen nog meer vrijheid voor het kapitaalverkeer in Europa, de SPD is voorstander van de 'kapitaalunie' en wil Duitsland (Frankfurt) als financieel centrum versterken;
• in het SPD-programma zoekt men tevergeefs naar standpunten over de Europese Centrale Bank (ECB); Die Linke wil dat de opdracht ervan totaal verandert, en dat lidstaten rechtstreeks kunnen lenen bij de ECB in plaats van uitgeleverd te worden aan de financiële markten (een vloek in Bundesbank-Duitsland!).
• Nog een vloek in een land dat zweert bij zijn exportoverschotten: de handelsbalans moet in evenwicht zijn.

  [caption id="attachment_14492" align="alignright" width="500"] Stuttgart 17 september 2016[/caption] Wat Griekenland betreft is de overwegende partijlijn die van de meeste partijen van Europees Links: steun zonder voorbehoud voor SYRIZA en Tsipras, die met de ondertekening van het derde Memorandum de 'enig juiste' beslissing nam en een 'moedige' strijd voert tegen het Europa van Schäuble en de Trojka [note] Zie hierover Klaus Dräger, Het Grieks debacle en de politieke geloofwaardigheid van Europees links. [/note]. Hierover zoekt Die Linke, die met zeven europarlementariërs de grootste fractie heeft onder de linkse partijen in het Europees Parlement, dus geen contramine binnen de Europese linkse scene. Dat doet ze echter wel in Duitsland zelf met een aantal 'krasse' standpunten die expliciet in het verkiezingsprogramma 2017 vermeld worden. Die Linke is voor een Europese schuldenconferentie, waarbij staatsschulden op hun legitimiteit en draaglijkheid getoetst worden, en oplossingen uitgewerkt voor landen met moeilijkheden. Voor Griekenland moet er een schuldvermindering komen, en Duitsland moet de gelden die het naziregime van Griekenland afdwong terugbetalen en herstelbetalingen doen voor de oorlogsmisdaden. Men kan moeilijk beweren dat dit opportunistische standpunten zijn om stemmen te winnen… Het is te betreuren dat ook over het dossier Griekenland één van de partijkopstukken zich liet opmerken door een eigengereid optreden. Gabi Zimmer, voorzitter van de linkse fractie (GUE/NGL)  in het Europees Parlement, ondertekende een gemeenschappelijke verklaring met de fractieleiders van sociaaldemocraten en groenen waarin de Griekse regering aangemaand wordt de hervormingen verder te zetten, en door 'eerlijke markten tot een duurzaam herstel te komen' [note] Zie hierover Europees Parlement: sociaaldemocratische pad in linkse korf? Zimmer heeft hierover wel een (m.i. niet erg overtuigende) uitleg  gegeven. [/note]. Vermelden we tenslotte nog dat Die Linke voor de ontbinding van de NATO is (voor de SPD blijft het de spil van de transatlantische verhoudingen), voor de uittrede van Duitsland uit de militaire structuur van de NATO en tegen een Europees leger (waar de SPD voor is, als complementair aan de NATO).   Eindbeschouwing Op Die Linke kan men veel kritiek hebben. Boegbeelden hebben er een te grote greep op de politieke besluitvorming, de democratische functionering is ondermaats, de maatschappijvisie onderontwikkeld, de hang naar onprincipiële beleidsdeelname te sterk, en dies meer. Deze problemen mag men niet onder de mat vegen, want ze zijn stuk voor stuk van essentieel belang. Maar het zijn problemen die we, in diverse mate, in elke linkse partij aantreffen (over de andere spreken we niet eens). Het is even belangrijk om ook de sterke kanten te onderkennen. Bij Die Linke zijn dat de solidariteit met vreemdelingen en asielzoekers, met de strijd van de Grieken, het verzet tegen militarisering, kortom, een soort spontaan internationalisme. Een internationalistisch bewustzijn blijkt bijvoorbeeld ook bij de Rosa Luxemburg Stichting, de politieke vormingsinstelling die nauw bij de partij aanleunt. Heel wat publicaties worden door de Stichting ook in andere talen dan het Duits aangeboden, er is een wereldwijd netwerk met 17 regionale agentschappen, van Palestina tot Mexico, progressieve initiatieven kunnen ondersteuning krijgen, ook buiten Duitsland [note] Dat was bijvoorbeeld het geval met een Alter Summit conferentie in Brussel.[/note]. Niettegenstaande de eigengereide opdringerigheid van een aantal Linke-kopstukken, waarvan sommigen zich maar al te graag in een 'linkse' coalitie met een beleidsfunctie zouden bekleed zien, blijft het programma aanzienlijk contrasteren met dat van SPD en Grünen. Om in de huidige context aan Realpolitik te doen  zouden Linke-politici een groot deel van dat programma moeten kaltstellen. We hopen natuurlijk dat genoeg partijleden ze daar zullen van afhouden! Het kan geen enkele linkse ziel in Europa onberoerd laten hoe het de kameraden in Duitsland vergaat op 24 september. Die Linke is uiteindelijk ons bataljon dat slag moet leveren in het hol van de leeuw!  

Door Lindsey German (*) 11 september 2017   Het Brexit-debat is op zijn hoogtepunt, maar niemand weet wat de regering werkelijk aan het doen is. En dan daagt daar Tony Blair op, die het ons zal vertellen. Hij heeft een plan, dat erop neerkomt dat er een mogelijkheid moet zijn om opnieuw te onderhandelen over een deal met de EU om effectief lid te blijven, of op zijn minst in de eenheidsmarkt te blijven, maar zonder het vrij verkeer van arbeidskrachten. Zoals we het van hem gewoon zijn is er geen schijn van bescheidenheid of principes. Als iedereen de zaken maar bekeek zoals hij zou alles in orde zijn... En hij schrikt er helemaal niet voor terug om suggestieve taal [note] De Engelse uitdrukking dog whistle politics verwijst naar een fluitje dat een hoge toon produceert die enkel door honden waarneembaar is; het gaat met andere woorden over de verborgen boodschap in een politiek statement. [/note] te gebruiken over immigratie, maar natuurlijk op Blair's 'nette' manier. Tijdens de Andrew Marr show [note] Een wekelijks politiek programma op de BBC. [/note] verwees hij naar controles op migranten van buiten de EU als het punt waar de meeste bezorgdheid over bestaat. Zijn plan om vrij verkeer te beperken toont waar zijn prioriteiten liggen: het behoud van de neoliberale vrije markt met alles wat daarbij hoort. Hij maakte ook duidelijk dat Brexit voor hem een nachtmerrie zou zijn, net zoals een 'aftandse' linkse Labour-regering die uit is op een herverdelend beleid en openbaar bezit. Wat hij daarmee bedoelt is een regering die begaan is met de verbetering van de levensomstandigheden van gewone mensen, en die geld uitgeeft aan gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting. Het wordt steeds duidelijker dat Brexit niet zomaar over Brexit gaat, maar over de vraag hoe de samenleving moet georganiseerd worden. We weten wat de Tories willen: lage lonen, weinig arbeidsreglementering, meer privatiseringen en handelsovereenkomsten die in deze richting gaan. De People's Brexit van Labour gaat een andere richting uit, die aan Brexit toelaat de levensomstandigheden van de werkende bevolking te verbeteren. Dat moet voorop staan, niet het soort Remain-lite politiek gepromoot door Keir Starmer [note] Starmer is parlementslid voor Labour en in het Labour-schaduwkabinet staatssecretaris voor de uittrede uit de EU. [/note]. Het lijkt me desastreus om een beleid te volgen dat er alle schijn zal van hebben uit te zijn op een tweede referendum, zoals Blair het wil, of een aanpak met lange periodes waarin niets gebeurt. Beide zouden verkeerd zijn; het zou Labour electoraal verzwakken en bovendien volledig ondemocratisch zijn. Tientallen jaren moesten de mensen politici ondergaan die geen oor hadden voor hun wensen (onder hen natuurlijk Blair), en dat is natuurlijk een belangrijke bron van ongenoegen. De beste manier om dat nog aan te wakkeren, en extreem rechts te versterken, zou zijn om hun idee over het referendum naast zich neer te leggen. Dat is precies wat menig Labour-parlementslid zou willen doen. In de plaats daarvan moet er een serieus debat komen over een People's Brexit , een verdediging van het recht van mensen ­  - wat ook hun origine weze ­ - om naar dit land te komen; en er moet een tegenoffensief komen tegen het beleid van ongelijkheid en private rijkdom zoals verdedigd door deze regering (en Blair). Als je ondertussen wil zien hoe het verkeerd kan gaan, kijk dan naar Nigel Farage die spreekt op een verkiezingsmeeting van Alternative für Deutschland, met als gastvrouw de kleindochter van een van Hitlers ministers [note] Zie The Independent [/note]. Ze kijken uit naar zetelwinst bij de aanstaande Duitse verkiezingen, met hun anti-immigratie en anti-Islam racisme. Onze solidaire wensen aan de kameraden van Die Linke en allen die protesteren tegen dit zootje. (*) Lindsey German is een Britse feministe en linkse activiste. Ze is secretaris van de Britse Stop the War Coalition, en steunde Jeremy Corbyn in de campagne voor het voorzitterschap van de Labour Party. Ze is auteur van verschillende boeken, en verzorgt een wekelijkse column voor het magazine Counterfire. De hier voorgestelde tekst is een uittreksel uit de column van 11 september. Nederlandse vertaling door Ander Europa.

Eind juni gaven we een stand van zaken in verband met CETA, het vrijhandels- en investeringsakkoord tussen de Europese Unie en Canada. Kort samengevat kwam het erop neer dat het grootste deel van CETA in de nabije toekomst voorlopig zou in voege treden, maar dat voor de definitieve toepassing de ratificatie door de parlementen van de lidstaten nodig is. De datum voor de voorlopige toepassing is ondertussen bekend: 21 september 2017.

Één van de weinige tastbare gevolgen van het tijdelijke PS-geleide verzet in Franstalig België tegen CETA (oktober 2016) was de toezegging door de Belgische regering dat ze de vraag naar de wettelijkheid van CETA zou stellen aan het Europees Hof van Justitie (EHJ). Meer bepaald gaat het over de vraag of ICS verenigbaar is met de Europese verdragen; ICS is de in CETA voorziene uitzonderingsrechtbank (in een eerdere versie ISDS genoemd) waar buitenlandse multinationals eenzijdig beroep kunnen op doen als ze zich ‘onheus’ behandeld voelen door een overheid. De Belgische regering toonde zich alleszins niet gehaast om haar belofte na te komen, maar dat is dan uiteindelijk toch gebeurd: vandaag, 6 september, kwam er een akkoord tussen de federale regering en de deelregeringen over deze kwestie, en de vraag over de wettelijkheid van ICS zal eerstdaags aan het EHJ overgemaakt worden. Het kan dan nog wel anderhalf jaar of meer duren voor het Hof zijn standpunt bekend maakt.

In een mededeling drukt CNCD-11.11.11, een NGO die zich zeer verdienstelijk maakte in het verzet tegen CETA, haar tevredenheid uit over deze stap. Ze wijst erop dat geen enkele andere EU-lidstaat deze vraag wou stellen, alhoewel tal van experten hun scepsis hebben uitgedrukt over de wettelijkheid van ICS, een instelling die ook dreigt ingevoerd te worden in andere vrijhandelsverdragen, zoals met Japan of Vietnam. Dit belette de Belgische en de Vlaamse regering niet om al in juni de eerste stappen te zetten voor de ratificatie van CETA. CNCD-11.11.11 stelt terecht dat eerst de uitspraak van het Hof moet afgewacht worden alvorens van ratificatie kan sprake zijn. Indien het EHJ op een onverenigbaarheid tussen ICS en de Europese verdragen zou wijzen, zou het de nietigheid van CETA inhouden… (hm)

 

 

Op 30 augustus staakten de arbeiders van de AutoEuropa-Volkswagenfabriek in Palmela, ten zuiden van Lissabon, waar het nieuwe VW-model (“T-Roc”) geproduceerd wordt. Het is de eerste staking in 25 jaar. Ze pikken het niet op zaterdag te moeten werken zonder overurenvergoeding; de directie wilde alleen een bonus van 175 euro per maand en een extra vrije dag  toekennen. Drie kwart van de 3400 arbeiders verwierpen dit voorstel; het hield o.a. in dat ze slechts om de drie weken twee achtereenvolgende vrije dagen zouden hebben.

 

Het conflict speelt zich af onder de labiele politieke verhoudingen van een sociaaldemocratisch minderheidskabinet o.l.v. premier António Costa, voorwaardelijk gesteund door de linkse oppositie van Bloco de Esquerda en de communistische partij PCP. (hm)

Het enig Europees thema dat aan bod kwam in het verkiezingsdebat gisteren op de Duitse TV tussen bondskanselier Angela Merkel en haar sociaaldemocratische uitdager Martin Schulz was de vraag of Turkije al dan niet lid kan worden van de EU.

Nu kan je je afvragen of Turkije in Europa ligt. Volgens sommigen heeft de val van Constantinopel een dikke vijfhonderd jaar geleden voor een soort politieke tektoniek gezorgd waardoor Turkije geografisch buiten Europa is komen te liggen. Het is het soort mensen dat verbaasd opkijkt wanneer je opmerkt dat Moscou net zo goed een Europese hoofdstad is als Brussel of Amsterdam.

Maar daar gaat het natuurlijk niet over. De echte vraag is waarom zoveel mensen vrezen dat de toetreding van een economisch relatief minder ontwikkeld land niet leidt tot een win-winsituatie van gedeelde vooruitgang? Wat dan weer zou kunnen leiden tot de vraag wat er dan mis is met de Europese Unie. Die vraag had Martin Schulz kunnen stellen, maar dat deed hij niet. Hij verkoos punten te skoren met een hard anti-Turks verhaal. Wat natuurlijk niet lukte. Dat kan Merkel nu eenmaal beter. Wat haar betreft is het EU-lidmaatschap van Turkije tot nader order van de baan.

De vraag wat er mis is met de EU kon Schulz niet stellen omdat hij het op dat punt volledig eens is met Merkel. Volgens de meeste waarnemers heeft hij het debat verloren. Natuurlijk: de oude fabel van de kopie en het origineel. (fs)

Nog maar een goede drie maand in functie, en de populariteit van de Franse president Macron nam al een duik naar 40%; misschien breekt hij vroeger dan verwacht het record van zijn voorganger Hollande, die nog op 20% tevredenen kon rekenen als hij het Elysée verliet.

Maar wie Macrons politieke toekomst probeert te voorspellen door simpelweg de koppen te tellen van het aantal tevredenen en het aantal ontevredenen begaat een zware fout. Onder de tevredenen zit er bijvoorbeeld ene Pierre Gattaz. Monsieur Gattaz is de voorzitter van de MEDEF, de lobby van de grote Franse bedrijven. Hij is in de wolken met de plannen die Macron deze week officieel bekendmaakte: werknemers ontslaan moet veel gemakkelijker, vakbondsinmenging in de bedrijven veel moeilijker. Eveneens zéér tevreden daarover: Alain Griset, voorzitter van U2P dat het kleinbedrijf vertegenwoordigt (Griset: “We werden bijna over de hele lijn gehoord“). Of Jean-Baptiste Danet in naam van de start-ups: “een nieuwe geesteshouding, met meer respect voor de ondernemers”. En nog een tevreden man van gewicht: Sigmar Gabriel, de Duitse sociaaldemocratische minister van Buitenlandse Zaken die deze week op bezoek was in Parijs. Hij zei onder de indruk te zijn van Macrons plannen ter hervorming van de arbeidswetgeving; deze zouden Frankrijk “economisch en sociaal sterker maken”. Kers op de taart: de Europese Commissie is tevreden, want de hervormingen van Macron liggen helemaal in de lijn van haar aanbevelingen van de laatste jaren om de Franse arbeidsmarkt ‘flexibeler’ te maken.

Tel dus niet zomaar de tevreden en ontevreden koppen, maar geef elk van hen een gewicht in evenredigheid met hun positie in het politiek-economisch bestel. Als de modale Fransman gewicht één heeft, heeft monsieur Gattaz ergens gewicht 500.000 à 1.000.000, de Europese Commissie ook zoiets, Sigmar Gabriel misschien toch wel 200.000. Daar staan echter wel de grote aantallen, maar lage  gewichten,  van de Franse vakbonden tegenover. De strijdbaarste bond, de CGT, organiseert op 12 september een staking tegen Macrons plannen. Maar de CGT wordt daarin niet gevolgd door het  makke CFDT, en ook niet door Force Ouvrière (FO). Macron heeft trouwens de eventuele gevoeligheden van de volksvertegenwoordiging voor het te verwachten straatprotest grotendeels ontkracht door zijn plannen via volmachten (‘ordonnances’) door te drukken. De Assemblée kan er niets aan veranderen, ze alleen in hun geheel nemen of laten.

Moeilijk dus om te voorspellen hoe het spel van aantallen en gewichten zal uitdraaien. Kunnen we rekenen op een nieuw Nuits Debout? Zal Mélenchon (France Insoumise), die oproept voor protest op 23 september, uiteindelijk front vormen met de CGT? Aangezien zowat alle regeringen in de EU macronistische plannen smeden overstijgt het belang van de kwestie bij verre de grenzen van de Hexagone. (hm)

 

Keir Starmer, de woordvoerder van Labour over Brexit, haalde aan de overzijde van het Kanaal de krantenkoppen met een verklaring zondag in The Observer: Labour wil dat Groot-Brittannië na de uittreding uit de EU gedurende een overgangsperiode lid blijft van de Europese gemeenschappelijke markt en douaneunie.

Zo op het eerste zicht lijkt dit te antwoorden op een praktisch probleem. De EU wil immers eerst een akkoord over de voorwaarden van de uittreding uit de EU, vóór onderhandeld kan worden over de nieuwe relatie na de uittreding. De voorwaarden van de uittreding zijn een hele boterham: het statuut van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk, de factuur die het Verenigd Koninkrijk nog moet betalen voor aangegane verplichtingen, de grens in Noord-Ierland,… Pas als er een akkoord is over al die vragen wil de EU onderhandelen over de nieuwe relatie. Omdat de uittreding volgens de Europese Verdragen niet later kan vallen dan twee jaar na het inroepen van artikel 50, in dit geval dus niet later dan maart 2019, dreigt er een tijdsgat te vallen tussen de uittreding en het intreden van een nieuwe relatie. Daar moet iets voor geregeld worden. Labour stelt nu dus voor in die overgangsperiode min of meer de huidige economische relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk te behouden.

Dat is echter minder onschuldig dan het lijkt. Het zou er op neer komen dat de huidige relatie behouden blijft tot na de volgende Britse verkiezingen. Die verkiezingen zouden dan een kans bieden alsnog het resultaat van het Brexit-referendum terug te draaien, want het moment van de onomkeerbare breuk met de EU zou zijn uitgesteld. De rechterzijde van Labour onthaalde de verklaringen van Keir Starmer dan ook met gejuich.

Jammer genoeg is de Europese gemeenschappelijke markt wel wat meer dan vrijheid van verkeer: het is een markt waarvan de vrije concurrentie de grondwet is, bewaakt door de despoten van de Europese Commissie en het Europees Hof. Het is niet duidelijk hoe Labour in dat kader haar programma waar kan maken. Corbyn bepleit een peoples Brexit, een Brexit voor de mensen. Maar dat gaat binnen de EU niet lukken. (fs)

“Hot spots? Ben je betoeterd?“, dat is wat de Franse president Emmanuel Macron verleden maandag min of meer in die bewoordingen te horen kreeg van zijn collega’s uit Tsjaad en Niger, over zijn voorstel in die landen hot spots te installeren. Dat zijn een soort kampen, waar vluchtelingen en migranten zich kunnen aanmelden, om na een screening eventueel toegelaten te worden tot de Europese Unie. De Afrikaanse leiders zagen het al voor zich: kampen door Europa gefinancierd, een trekpleister voor tienduizenden mensen die naar Europa willen, en waarvan er dan elk jaar in het beste geval een handvol daadwerkelijk de overtocht mogen maken.

Tsjaad, een land met een bevolkingsomvang ergens tussen België en Nederland in, herbergt al 645.000 ontheemden, waaronder 400.000 vluchtelingen uit verschillende buurlanden. Hot spots zat dus! Een groot aantal daarvan zijn door de VN-vluchtelingenorganisatie erkend, en met de VS is er al een akkoord om vluchtelingen over te nemen, helemaal in de geest van het vluchtelingenverdrag. Waarop wacht Europa om hetzelfde te doen, vroeg de president van Tsjaad zich af.

Maar de Europese leiders willen natuurlijk iets anders: de Europese grens verleggen van de Middellandse Zee naar Afrika. De statistieken over de verdrinkingsdoden in de Middellandse Zee zijn ondraaglijk. Als we het probleem naar Afrika kunnen verschuiven is het ons probleem niet meer.

Zoals gebruikelijk wordt geschermd met ontwikkelingshulp. Voor zover bekend heeft ontwikkelingshulp nog nooit een land ontwikkeld. Maar omwille van het smeer likt de kat de kandeleer. De Afrikaanse leiders wilden dus toch overwegen in hun land faciliteiten te organiseren waar de VN voor rekening van de EU asielzoekers kan screenen. Dit alles werd besproken op een top bijeengeroepen door Macron verleden maandag in Parijs met de leiders van Tsjaad, Niger, Libië, en Italië, Spanje, Frankrijk en Duitsland. Duitsland? Ligt dat ook al aan de Middellandse Zee? (fs)

De Franse avondkrant Le Monde publiceert momenteel een interessante artikelenreeks over de migranten in Libië. Daaruit blijkt ondermeer dat we niet zomaar een vaag idee hebben van de vreselijke dingen die zich daar afspelen. We weten precies en in detail wat daar gebeurt. Naam en toenaam worden genoemd. Ook ‘Europa’ weet dat dus.
Zo blijkt dat de mensensmokkelaars geen apart crimineel netwerk vormen: het regime, ‘legitieme’ zakenmensen, milities en criminele netwerken zijn naadloos met elkaar verbonden. Dat belet de deftige dames en heren in Brussel niet zaken te doen met allerlei Libische machthebbers op de rug van de migranten de vluchtelingen.
We pikken er een voorbeeld uit. Ene Ahmed Al-Dabbashi is een telg uit een belangrijk geslacht in de havenstad Sabratha, en beheerst de mensensmokkel in deze stad die momenteel de belangrijkste vertrekplaats is richting Lampedusa. Rome heeft het echter moeilijk om hem aan te pakken, want via een informeel akkoord beschermt zijn militie ook de gaswinning in het nabije Mellitah van de Italiaanse oliegigant ENI. (fs)

10 augustus 2017   De geëngageerde Franse singer-songwriter Bernard Lavilliers (° 1946) bracht in juni een nieuw album uit, getiteld "Croisières méditerranéennes" (cruises op de Middellandse Zee).  Daarin de gelijknamige song Croisières méditerranéennes, die duidelijk maakt dat het niet gaat om het spelevaren van gefortuneerde vakantiegangers, maar om de wanhopige pogingen van honderdduizenden om door de oversteek naar Europa aan oorlog, terreur en extreme armoede te ontkomen. De poëtische tekst wordt niet ontsierd door woorden als 'Frontex' of 'Europese Unie', maar als aanklacht tegen het inhumane Europese beleid maakt de song een diepe indruk. Om de boodschap ook in onze contreien over te brengen hebben we de songtekst, met onvermijdelijk verlies aan literaire kwaliteit,  naar het Nederlands vertaald. De song kunt u horen in de video onderaan. [su_spacer]   Croisières méditerranéennes Venues des hauts plateaux, assommées par la guerre écrasées du soleil Les fourmis silencieuses fouettées par la poussière, dévorées par le sel On avait tous un jour imaginé la mer et la douceur du vent Et dans cette nuit noire on a payé si cher, on coule en dérivant Croisière méditerranéenne Sourire carnassier des murènes Très loin des sirènes italiennes Tu attendras ces rimes sombres très près des côtes siciliennes Les vierges noires comme une traine Imaginer la mer Qu'on a payée si cher Imaginer la mer On est venu de loin plus loin que tes repères à des millions de pas On est venu à pied du fond de la misère, on nous arrête pas On tourne à la maison et si y'en avait eu, je ne serais pas là Et la mer engloutit, dans un rouleau d'écume, mon chant et puis ma voix Croisière méditerranéenne Sourire carnassier des murènes Très loin des sirènes italiennes Tu attendras ces rimes sombres très près des côtes siciliennes Les vierges noires comme une traine Imaginer la mer Qu'on a payé si cher Imaginer la mer Imaginer la mer Nous dormons dans des villes ombre parmi les ombres, les longs couteaux tirés À deux doigts de l’Europe on a rêvé si fort, on commence à douter Il est resté debout, devant les barbelés sous le ciel minéral Tu commences à ramper en dessous du silence, et dans l'oubli total Croisière méditerranéenne Sourire carnassier des murènes Très loin des sirènes italiennes Tu attendras ces rimes sombres très près des côtes siciliennes Les vierges noires comme une traine Imaginer la mer Qu'on a payé si cher Imaginer la mer Komend van de hoogvlaktes, geveld door de oorlog, verpletterd door de zon Als stille mieren door het stof gegeseld, opgevreten door het zout Ooit had elk van ons zich de zee voorgesteld, en het aaien van de wind En in deze donkere nacht, zo duur betaald, drijven we al zinkend af Cruise op de Middellandse Zee Een verscheurend lachje van de moeralen Heel ver van de Italiaanse sirenen Zie je deze sombere verzen tegemoet vlak bij de Sicilaanse kusten Met zwarte maagden in het zog Zich de zee voorstellen En er zoveel geld voor neertellen Zich de zee voorstellen We komen van ver, verder dan je je een miljoen stappen voorstelt We komen te voet uit de diepste ellende, we laten ons niet tegenhouden Op zoek naar een huis, als er een geweest was waren we niet hier En de zee verslindt in rollend schuim mijn lied en dan mijn stem Cruise op de Middellandse Zee Een verscheurend lachje van de moeralen Heel ver van de Italiaanse sirenen Zie je deze sombere verzen tegemoet vlak bij de Sicilaanse kusten Met zwarte maagden in het zog Zich de zee voorstellen En er zoveel geld voor neertellen Zich de zee voorstellen Zich de zee voorstellen Als een schaduw onder de schaduwen slapen we in de steden, met getrokken lange messen Op een boogscheut van Europa droomden we nog, nu beginnen we te twijfelen Hij bleef rechtop, voor de prikkeldraad onder een loden hemel Je begint te kruipen onder de stilte door, door iedereen verlaten Cruise op de Middellandse Zee Een verscheurend lachje van de moeralen Heel ver van de Italiaanse sirenen Zie je deze sombere verzen tegemoet vlak bij de Sicilaanse kusten Met zwarte maagden in het zog Zich de zee voorstellen En er zoveel geld voor neertellen Zich de zee voorstellen     [su_spacer]

door Peter Wahl (*) Verschenen op neues Deutschland, 26 juni 2017 Nederlandse vertaling door Ander Europa, 19 juli 2017 Brexit, militarisering, soberheidsbeleid: als er vanuit een emancipatorisch standpunt geen kritiek op de EU geuit wordt, geeft men Rechts alle kansen.   De onderwerping van Griekenland, Brexit, 'Fort Europa' en de steeds duidelijkere supermachtambities van de Europese Unie (EU), inclusief de militarisering, doen voor Links de vraag rijzen naar de eindbestemming van de integratie. Sinds de neoliberale wending van Maastricht, meer dan 25 jaar geleden, is de mainstream-opinie van links: 'Meer Europa, maar anders'. Niettegenstaande de kritiek op velerlei terreinen denken velen nog steeds dat de EU uiteindelijk een emancipatorisch, internationalistisch en vredestichtend project is. Het feit is echter dat het neoliberalisme doorheen de verdragen bijna het statuut van een grondwet gekregen heeft. Het marktfundamentalisme, met zijn prioritaire zogenoemde grondrechten, dringt zich door steeds meer vonnissen van het Europees Hof van Justitie tegen de werknemersbelangen op als primair recht [note] Het primair rect van de EU is vastgelegd in de verdragen (essentieel het Verdrag van Maastricht). Op basis van het primair recht worden nieuwe Europese wetten gemaakt (verordeningen, richtlijnen enz.), het zgn. secundair recht. P. Wahl zegt dus dat uitspraken van het Europees Hof van Justitie zo goed als primair recht, zeg maar: grondwettelijk recht, geworden zijn.[Noot van de vertaler][/note]. De soberheidspolitiek en de euro zijn een splijtzwam binnen de EU,  die nationalistische reacties uitlokt. Dat was reeds het geval bij de oorlog in Joegoslavië, waar de EU zich als oorlogspartij opwierp. Het associatieverdrag met Oekraïne, de steun voor de ongrondwettelijke putsch in Kiev en de sancties tegen Rusland hebben de Koude Oorlog in Europa terug aangewakkerd. Het neoliberaal klassenproject op intern vlak, en de neo-imperiale ambities op extern vlak worden steeds duidelijker. Om deze basisoriëntering te veranderen zouden er verdragswijzigingen nodig zijn, waarvoor unanimiteit vereist is, en bijgevolg gelijktijdige linkse meerderheden over heel de EU. Dat is een pure illusie! Het is dan ook aangewezen om zich de vraag te stellen of Links, met haar roep naar 'Meer Europa', zich niet tot aanhangsel maakt van het heersende blok, en bij de bevolking ook als dusdanig gezien wordt. Als er vanuit een emancipatorisch standpunt echter geen kritiek op de EU geuit wordt, laat men de weg vrij voor Rechts, dat dan met haatcampagnes mobiliseert. Wat we zoeken in Europa is een politieke opstelling die uit de schaduw treedt van SPD en Groenen [note]Wahl schrijft hier voor een Duits publiek en heeft het over de Duitse sociaaldemocraten en groenen. Het is evenwel duidelijk dat het argument even goed op de sociaaldemocratie en de groenen elders in de EU van toepassing is.[Noot van de vertaler][/note] Een eerste vereiste is daarbij 'EU' en 'Europa' niet langer op hetzelfde niveau te stellen. In Europa leven 740 miljoen mensen, in de EU 440 miljoen (de Britten buiten beschouwing gelaten). De aanmatigende aanwending van het begrip 'Europa' wanneer het alleen over de EU gaat, maakt daarvan een partisaan standpunt en een uitsluitingsbeginsel, net zoals vroeger het begrip 'Avondland'. Het wordt een Wij tegen de Anderen, een Binnen en Buiten, en uiteindelijk een Vriend en Vijand. Tweede overweging: een superstaat en een EU-supermacht zouden niet de overwinning betekenen op de nationale Staat, maar de reproductie ervan, Groot-Duitsland in het kwadraat, met nieuwe uitsluitingen naar buiten toe. Met internationalisme heeft dat niets te maken, we zouden alleen van de regen in de drop terecht komen. We kennen de Verenigde Staten van Amerika; is er dan ook nog eens nood aan te Verenigde Staten van Europa? Voor de 90% mensen op deze planeet, die niet in de EU of de USA-leven, is deze voorstelling van zaken na 500 jaar kolonialisme en imperialisme minder inspirerend dan voor de afgeleefde grootmachten, die naar nieuwe glorie verlangen. Ten derde: voor een echte beleidsverandering is een breuk met de verdragen onvermijdelijk. Dat moet klaar en duidelijk gezegd worden. Het is ook niet zo radicaal als het klinkt. De Europese Centrale Bank en de Europese Commissie passen dat reeds lang toe, maar alleen maar als het hen goed uitkomt. Ten vierde moet de integratie flexibeler worden en vereist ze een opening naar buiten toe. Flexibilisering betekent dat de integratie op bepaalde terreinen moet verdiept worden, en op andere selectief afgebouwd. Een 'variabele metriek' dus, of eenvoudiger uitgedrukt: wisselende coalities van wie wil meedoen. Wie de soberheidspolitiek afwijst, kan er niet toe gedwongen worden. Wie zijn kolencentrales wil afbouwen en door hernieuwbare energie vervangen, kan dat doen ook als niet alle 27 meedoen. Gedaan met de dwang van de kleinste gemeenschappelijke deler. Wie niet meer wil uitgeven voor defensie kan dat doen zonder te moeten vrezen voor druk of sancties. En wanneer een linkse regering zich niet meer aan de ECB en de restricties van de euro wil onderwerpen, staat het haar volledig vrij om voor een alternatief te kiezen. Selectieve afbouw zou ook betekenen dat de zogenoemde grondrechten [note] Bedoeld zijn hier de 'vier vrijheden' van het Verdrag van Rome: vrije beweging van handelswaren, kapitalen, arbeidskrachten en diensten. [Noot van de vertaler] [/note] niet meer tot het primair recht behoren. Dat zou allemaal moeten gepaard gaan met meer openheid naar buiten toe. In plaats van de hypercomplexe staalharde neoliberale vereisten, lossere samenwerkingsverbanden, bijvoorbeeld met Noord-Afrika of de euro Aziatische gemeenschap. Kortom, integratie moet eerder gezien worden in termen van netwerking en subsidiariteit, als een ruimte waarin coöperatie mogelijk is, veel meer dan als een conventionele Staat. Dat is een internationalistisch alternatief voor de terugkeer naar de oude natiestaat, een derde weg tussen eurofetisjisme en nationalisme. Een nieuwe Europastrategie voor Links is nog niet hetzelfde als de realisatie ervan. Maar dergelijke strategie zou in staat zijn om Links eindelijk duidelijk op de kaart te zetten, op dat vlak de hegemonie van Rechts te bekampen, vat te krijgen op het EU-scepticisme van de bevolking en het op een emancipatorisch spoor te brengen.   (*) Peter Wahl is medeoprichter van ATTAC-Duitsland. Hij is bestuurslid van WEED (Weltwirtschaft, Ökologie & Entwicklung) en publiceerde veel over globalisering, neoliberalisme en de Europese Unie.

Op vrijdag 7 juli keurden in New York 122 lidstaten van de Verenigde Naties een bindend akkoord goed dat de ontwikkeling, het bezit, het testen of het gebruik van kernwapens verbiedt 1. Dit lijkt een vanzelfsprekendheid voor een beschaafde wereld, en men zou kunnen vermoeden dat alleen een handvol achterlijken waarvan het brein nog niet volledig ontdooid is na de Koude Oorlog zich hiertegen zouden verzetten. Mis! Helaas! Het o zo beschaafde Nederland was zelfs de enige tegenstemmer! De Nederlandse vice-ambassadeur bij de VN, Lise Gregoire-Van Haaren, gaf als verklaring dat het verdrag  “ingaat tegen de verplichtingen die Nederland heeft tegenover de NAVO”. Alstublieft, beste verdedigers van de Noord-Atlantische eeuwige vrede!

En toch is de Nederlandse opstelling in zekere zin ‘moediger’ dan die van de andere NAVO-landen (waaronder België, Duitsland, Frankrijk, Griekenland…)  die de onderhandelingen over het akkoord alleen maar geboycot hebben en afwezig bleven bij de stemming. Nederland kan er zich tenminste op beroepen de spreekbuis geweest te zijn van het machtswellustige wreedaardige Westen.

Enkele reacties uit de vredesbeweging:

• Vrede: Verdrag verbod op kernwapens: België mist afspraak met geschiedenis
• Pax Christi; Historisch verbodsverdrag kernwapens is een feit
• PAX: PAX blij met wereldwijd kernwapenverbod
• Peace Action: Statement on Nuclear Ban Treaty Vote
• GRIP: Un Traité d’interdiction des armes nucléaires a été adopté

(hm)

Onlangs bracht de Rosa Luxemburg Stichting een brochure uit over TiSA, een vrijhandelsverdrag in de maak over de handel in diensten waar ook de EU intens aan deelneemt, zoals gewoonlijk achter de rug van de burgers.

Ook UNI, de wereldvakbondkoepel rond diensten, brengt nu een brochure uit (in het Engels) over dit onderwerp: TiSA – Foul Play (TiSA: Vals Spel). De belangrijkste conclusie is dat TiSA moet gestopt worden.

 

Het volledig rapport kan hier gedownload worden. Hieronder een overzicht van de (afzonderlijk downloadbare) hoofdstukken.

• Summary of the report​
• TiSA Foul Play – 1 Introduction
• TiSA Foul Play – 2 Who is rewriting the rules for global commerce
• TiSA Foul Play – 3 What TiSA means for UNI workers
• TiSA Foul Play – 4 E-commerce – transforming global capitalism
• TiSA Foul Play – 5 An overview of TiSA
• TiSA Foul Play – 6 TiSA and telecommunications
• TiSA Foul Play – 7 TiSA and financial services
• TiSA Foul Play – 8 TiSA and postal services
• TiSA Foul Play – 9 Challenging the TiSA project 
• TiSA Foul Play – Appendix 1 – The contents of TiSA 
• TiSA Foul Play – Appendix 2 – W120 
• TiSA Foul Play – Appendix 3 – Labour mobility under TiSA 
• TiSA Foul Play – Appendix 4 – The e-commerce annex 
• TiSA Foul Play – Appendix 5 – Overview of the TiSA core text
• TiSA Foul Play – Appendix 6 – The TiSA rules on telecommunications services 
• TiSA Foul Play – Appendix 7 – TiSA annex on financial services 
• TiSA Foul Play – Appendix 8 – TiSA text on post and delivery services 
• TiSA Foul Play – Appendix 9 – TiSA annex on domestic regulation
• TiSA Foul Play – Appendix 10 – TiSA annex on state-owned enterprises
• TiSA Foul Play – Glossary

Het Europees Parlement keurde gisteren (4 juli) een richtlijn goed die moet zorgen voor minder belastingsontduiking door multinationals. Deze moeten hun financiële informatie (omzet, winsten, belastingen, tewerkstelling …) per land waar ze opereren  opstellen, en niet langer in één globaal (‘geconsolideerd’) document.  De richtlijn moet ook nog wel door de lidstaten (Raad van ministers) goedgekeurd worden en in nationaal recht omgezet alvorens ze operationeel wordt.

Alhoewel de nieuwe verplichtingen maar gelden voor de grote spelers (met een omzet van minstens 750 miljoen euro) lijkt het een stap in de goede richting. Niets doen na de vele schandalen (Panama Papers, LuxLeaks…)  aan het licht kwamen zou de incestueuze verhoudingen tussen overheden en de bedrijfswereld trouwens te veel onder de aandacht brengen. Toch komen die incestueuze verhoudingen zelfs in deze ‘antifrauderichtlijn’ tot uiting, in die mate zelfs dat de hele regulering zo lek als een zeef dreigt te worden. Want zie, minder bezorgd om eerlijke belastingen dan om ‘eerlijke concurrentie’ voegde de Commissie er de volgende ontsnappingsweg aan toe:

Om commercieel gevoelige informatie te beschermen en eerlijke concurrentie te waarborgen, kunnen de lidstaten toestaan dat een of meerdere specifieke gegevens als vermeld in artikel 48 quater tijdelijk worden weggelaten uit het verslag wat activiteiten in een of meerdere specifieke fiscale rechtsgebieden betreft, indien deze van dien aard zijn dat de openbaarmaking ervan ernstige schade zou toebrengen aan de commerciële positie van de ondernemingen als bedoeld in artikel 48 ter, lid 1, en artikel 48 ter, lid 3, waarmee deze gegevens verband houden.

En het Parlement keurde de richtlijn met zeer grote meerderheid (77%) goed, sociaaldemocraten en Groenen incluis. OXFAM had aangedrongen op het dichten van de ontsnappingsroute, maar tevergeefs dus. (hm)

Het refrein is bekend: de Europese Commissie wil de 'administratieve rompslomp', de 'red tape', afschaffen en het de ondernemers daarmee gemakkelijker maken om 'arbeidsplaatsen te scheppen'. Een Europese 'dienstenkaart' zou het voor bedrijven poepsimpel maken om 'grensoverschrijdend te werken' en ... de sociale dumping nog een stap verder te brengen. Een nieuwe aanval op de arbeidsrechten, waar vakbonden terecht scherp op reageren. We publiceren de standpunten van het Belgische ABVV (verschenen in het ledenblad De Nieuwe Werker van 30 juni) en van het Nederlandse FNV (in  het FNV-ledenmagazine voor de bouw ) [su_note note_color="#cccddd" class=" notitie90procent" ]   Geen Europese dumpingkaart! De Europese Commissie wil een  dienstenkaart invoeren die het bedrijven makkelijker moet maken om grensoverschrijdend te werken, maar ze effent met die dienstenkaart de weg voor fraudeurs en zet de inspectie buitenspel. Wij verzetten ons tegen deze ‘dumpingkaart’. In het kader van onze strijd voor gelijk loon voor gelijk werk én tegen sociale dumping hebben we op 21 juni actie gevoerd aan het Europees Parlement in Brussel. We moesten ons die dag laten horen, want de com missie Interne Markt van het Europees Parlement hield een eerste hoorzitting over de dienstenkaart. Dit is de start van de wetgevende procedure. Tijdens deze publieke hoorzitting kunnen de Europese instellingen niet doof blijven voor de bezorgdheden van de werknemers. Met de dienstenkaart wil de Europese  Commissie grensoverschrijdende dienstverlening eenvoudiger maken en de “administratieve procedures vereenvoudigen” voor dienstverleners die hun activiteit willen uitbreiden naar een andere EU-lidstaat. Ze zou van toepassing zijn in de bouw- en  metaalsector maar ook bij allerlei diensten aan ondernemingen: schoonmaak,  informatica, advies, consultancy, architectuur, boekhouding, communicatie, vertaling, leasing, human resources, call-centers... Zonder effectieve controle Het probleem is dat die dienstenkaart veel meer doet dan “administratieve procedures vereenvoudigen”. De e-dienstenkaart zal online kunnen aangevraagd worden en zal afgeleverd worden door het land van herkomst, zonder effectieve controle van de aangeleverde gegevens. Met deze kaart kan men dan in andere lidstaten aan de slag. De controlemechanismen van de nationale lidstaten, zoals Limosa in België, worden daardoor buiten spel gezet. In België zijn al heel wat gedetacheerde zelfstandigen aan de slag en via deze e-dienstenkaart zal het nog eenvoudiger zijn om postbusondernemingen op te richten en het zelfstandigenstatuut te misbruiken. Het aantal schijnzelfstandigen in België dreigt explosief toe te nemen. De dienstenkaart zal de inspectiediensten buitenspel zetten, de controleinstrumenten van het gastland verzwakken en sociale fraude en sociale dumping in de hand werken. Dat mogen we niet laten gebeuren. Wij eisen dan ook dat het voorstel van de e-dienstenkaart wordt ingetrokken. Dit voorstel werd overigens al verworpen door het Europees Vakverbond (de koepel van de Europese vakbonden) en door de vakbonden én werkgevers uit de bouw- en de verzekeringssector. Essentiële hervormingen Het is hoog tijd dat de Europese Commissie werk maakt van een herziening van de  detacheringsrichtlijn, de richtlijn die bepaalt dat EU-werknemers tijdelijk in andere lidstaten kunnen werken tegen een lager loon dan in die lidstaat gebruikelijk is. Ook de regels voor het samenspel van de sociale zekerheidsstelsels moeten hervormd worden. Het principe van ‘gelijk loon voor gelijk werk’ moet centraal komen te staan. Deze hervormingen zijn essentieel in onze strijd tegen sociale dumping en om eindelijk een gelijke behandeling te garanderen aan alle Europese werknemers die aan de slag zijn in België. [/su_note] Dezelfde bekommernis bij de Nederlandse collega's van FNV. In het FNV-ledenmagazine voor de bouw verscheen volgend artikel: [su_note note_color="#cccddd" class=" notitie90procent" ] Europese bouwbonden maken samen een vuist VAKBONDSKRACHT TEGEN MISSTANDEN ‘Dé uitdaging voor dit jaar’. Dat is voor FNV Bouwen & Wonen het bundelen van de vakbondskracht in Europa tegen sociale dumping en andere uitwassen van falend EU-beleid.  

De Europese Commissie heeft het plan een Dienstenkaart in te voeren voor ondernemers die grensoverschrijdend willen ondernemen. Zowel de vakbeweging als de werkgevers zien dat niet zitten. Het zou het zoveelste voorbeeld zijn van slecht sociaal beleid in Europa.

‘We moeten niet gaan zitten wachten maar in actie komen’, zegt een strijdbare Ellen Hoeijenbos, die voor FNV Bouwen & Wonen de vooruitgeschoven post is als het gaat om Europese aangelegenheden. Vanuit haar standplaats Weert reist ze regelmatig naar Brussel om daar ten strijde te trekken tegen de negatieve gevolgen voor werkenden van EU-beleid. Ze weet zich gesteund door zusterorganisaties in Europa en door de Europese Federatie van Bouw- en Houtbonden (EFBH). Hoeijenbos: ‘Het zijn de bouwbonden die vooroplopen als het gaat om het bestrijden van oneerlijke concurrentie die het gevolg is van het vrije verkeer van personen en diensten. Op alle fronten zijn de Europese bonden bezig; het is een bijna organisch proces. Die krachten zijn we aan het bundelen. Dat is wat mij betreft dé uitdaging voor dit jaar. Vakbondswerk houdt anno 2017 niet op bij de landsgrenzen. Stap voor stap lukt het ons steeds beter om ook bescherming te bieden over onze grenzen heen maar hier valt nog een wereld te winnen. Bedrijven opereren steeds internationaler, dus wij moeten daar een vakbondsantwoord tegenover stellen.’

Schaamteloos uitgebuit

FNV Bouwen & Wonen had de afgelopen jaren de handen vol aan wantoestanden op Nederlandse projecten die hun oorsprong vonden in de mazen die de Europese regelgeving bood aan malafide bedrijven voor schimmige constructies. Hoeijenbos zelf was bijvoorbeeld nauw betrokken bij het aanpakken van misstanden bij de ondertunneling van de A2 bij Maastricht. Portugese en Poolse werknemers werden daar schaamteloos uitgebuit. In een reportage van het actualiteitenprogramma Zembla vertelde ze hoe taai dat gevecht was omdat de betrokken werknemers nauwelijks met de bond wilden praten uit angst om hun werk kwijt te raken. ‘Wie uit de school klapt, verdwijnt van de bouwplaats’, aldus Hoeijenbos.

FNV Bouw legde de verantwoordelijkheid voor de problemen ook bij Rijkswaterstaat, de opdrachtgever van het project. ‘Ongehoord dat de overheid zelf in de fout gaat door allerlei onderaannemers en uitzendbureaus in te huren die de regels aan hun laars lappen. Hier moet echt paal en perk aan gesteld worden’, aldus Janna Mud, sectorhoofd Bouwen & Wonen. De A2 is maar één voorbeeld. Ook in de Eemshaven en bij andere grote projecten doen zich soortgelijke praktijken voor. Niet alleen buitenlandse werknemers zijn de dupe. Dat geldt ook voor Nederlandse bouwvakkers die intussen werkloos thuis zitten omdat er geen sprake meer is van gelijk loon voor gelijk werk.

Snel corrigeren

In een uitzending van het zondagse discussieprogramma Buitenhof op de televisie ging de vicevoorzitter van de Europese Commissie, Frans Timmermans, eind januari op die problematiek in. Hij noemde het vrije verkeer in Europa heel belangrijk voor de toekomst van de economie. ‘Maar’, zei hij, ‘daar zijn ook fouten ingeslopen. Dat je mensen op dezelfde plek voor hetzelfde werk verschillend kunt belonen is natuurlijk te gek voor woorden. Dat moeten we snel corrigeren.’

Een misstand corrigeren is prima. Misstanden voorkómen is een stuk beter. Ellen Hoeijenbos ziet de volgende bui alweer hangen nu de Europese Commissie haar plannen kenbaar heeft gemaakt over de Dienstenkaart. ‘Het lijkt erop dat die één groot vrijwaringsbewijs gaat worden voor bedrijven die in een ander land hun diensten willen aanbieden en waarmee dus alle relevante wetgeving omzeild kan worden. En dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn als je aan de andere kant met elkaar praat over hoe je de gaten in de wetgeving kunt dichten en hierdoor betere bescherming aan werkenden kunt bieden.’

Het wantrouwen van de vakbeweging is vooral gewekt doordat de Europese Commissie, ook na herhaalde vragen van werkgevers én werknemers schimmig bleef over de precieze voorwaarden en uitwerking van de Dienstenkaart.

Van de regen in de drup

Hoeijenbos: ‘Men denkt met dit instrument de economische groei aan te kunnen jagen. Ook het midden- en kleinbedrijf en zzp’ers zouden dan gemakkelijker aan de slag kunnen bij grote infrastructurele projecten. De werkgelegenheid komt dan vanzelf, is de gedachte. Als vakbeweging houden we ons hart vast. Er komen ongetwijfeld banen bij maar geen goede banen. En dan komen we van de regen in de drup. Dan heeft het niets meer te maken met het stimuleren van het midden- en kleinbedrijf maar alles met het uithollen van onze nationale stelsels. In plaats van fouten corrigeren, zoals Timmermans zegt, worden de problemen op de arbeidsmarkt juist vergroot.’

Samen een vuist maken

De vakbeweging staat niet alleen in haar negatieve houding ten opzichte van de Dienstenkaart. Ook de bouwwerkgevers, zowel in Nederland als in Europa, hebben laten weten tegen dit nieuwe initiatief te zijn. Hoeijenbos: ‘We proberen nu ook andere sectoren wakker te schudden want in een later stadium krijgen die ook met de Dienstenkaart te maken. We werken daarbij samen met de EFBH en de andere Europese bonden. Samen kunnen we een vuist maken.’

  [/su_note]      

Vakantie! Op reis! De grens over … Voor miljoenen Europeanen lonkt het heerlijke vooruitzicht om de huisdeur achter zich dicht te slaan en andere horizonten op te zoeken. Maar grenzen oversteken is niet voor iedereen een kwestie van vakantie en ontspanning. Grenzen kunnen ook het verschil uitmaken tussen leven en dood. Een gewelddadige dood door oorlog of terreur, een langzame dood door droogte en misoogst, de dood van de hoop door armoede en uitzichtloosheid.

De Europese Unie deinst er niet meer voor terug om de hoop te verdrinken aan haar grenzen. Frontex, haar grensagentschap waakt daarover.

De Europese grenzen worden niet alleen afgezet met prikkeldraad, drones en high tech, maar ook met vele mythes. Over de ‘onhoudbaarheid van nog meer migranten’,  over de humanitaire rol van Frontex, over de Europese aanpak van het probleem ‘aan de wortel’ …

Migreurop, een Europees-Afrikaans netwerk van onderzoekers en organisaties (o.a. uit België: 11.11.11, CNCD en Ciré)  gaf een brochure uit die een aantal van deze mythes doorprikt: “Europe is at war against an imaginary enemy” (ook beschikbaar in het Frans en het Italiaans).   Klik op de afbeelding om te downloaden.

 

De Rosa Luxemburg Stiftung gaf zopas een brochure uit over TiSA (Trade in Services Agreement), nóg een vrijhandelsakkoord waarover de Europese Unie op de bekende achterbakse manier aan het onderhandelen is.  TiSA gaat over de ‘handel in diensten’, een buitengewoon brede waaier van activiteiten die zowat drie kwart van de economie uitmaken: financiële diensten, gezondheidsdiensten, transportdiensten, pakjesdiensten, telecommunicatiediensten … Geen wonder dat EPSU, de Europese vakbondsfederatie voor de openbare diensten, zich al sterk tegen TiSA heeft uitgesproken; als er iets de vrijhandelaars een doorn in het oog is, is het wel het bestaan van diensten die niet volledig ten prooi vielen van de private winsthonger.

Toch verlopen de onderhandelingen over de liberalisering van de handel in diensten niet van een leien dakje. Aanvankelijk, in de jaren 1990,  hadden die plaats in het kader van de WTO (Wereldhandelsorganisatie),  maar  het resultaat was niet naar de zin van heel wat partijen. Een aantal landen ging dus vanaf 2012 buiten de WTO met elkaar onderhandelen over een ‘ambitieuser’ TiSA; het gaat over in totaal 23 onderhandelende partijen, waaronder de EU en de USA, maar ook bv. Pakistan of Turkije. Maar ook hier rezen problemen: enerzijds verdedigt geen enkele partij de vrijhandel an sich, maar de belangen van ‘haar’ grote bedrijven, met belangenconflicten als gevolg; anderzijds heeft het wereldwijde burgerprotest tegen TTIP en CETA toch een zekere beduchtheid gecreëerd bij de regeringen.

Net zoals TTIP lijkt TiSA momenteel in een impasse verzeild. Maar net zoals TTIP is de TiSA-dreiging  niet uit de wereld. Daar herinnerde Angela Merkel ons nog deze week aan: in de aanloop tot de G20-bijeenkomst begin juli in Hamburg toonde ze zich voorstander van een heropening van de TTIP-onderhandelingen. Reken maar dat ook TiSA de kop terug opsteekt, misschien veel eerder dan verwacht. Tussen haakjes, ook deze week drong de Canadese premier Trudeau aan op een onmiddellijke ‘voorlopige’ inwerkingtreding van CETA,  het EU-Canada vrijhandelsverdrag. Het zou dus een grove fout als het burgerverzet tegen de vrijhandelspolitiek zich liet indommelen door tijdelijke moeilijkheden bij de tegenstanders. De nieuwe brochure over TiSA van de Rosa Luxemburg Stiftung is dus geen overbodige luxe. U kunt ze downloaden door op de afbeelding hieronder te klikken. Dat het de Duitse Rosa Luxemburg Stiftung om een Europawijd verzetsfront te doen is bewijst ze trouwens door binnenkort van deze Engelstalige uitgave ook Duitse, Franse en Spaanse vertalingen te publiceren. (hm)