Ander Europa

door Herman Michiel 12 juni 2021   Men kan het u niet kwalijk nemen als de afkorting FCAS u niets zegt. FCAS staat voor ‘Future Combat Air System’, en is een Frans-Duits-Spaans project om een ‘zesde generatie’ gevechtsvliegtuig te ontwikkelen, ter opvolging van de ‘vijfde generatie’. Onder deze laatste rekent men o.a. de Amerikaanse F35, waarvan Nederland pas de eerste ontving en waarop België nog enkele jaren moet wachten, maar voorzienig als militaire strategen zijn is er nu dus nu reeds sprake van de zesde generatie. Al wat zich een beetje ‘mogendheid’ acht is bezig met de ontwikkeling van een zesde generatie gevechtsvliegtuig: de USA, Rusland, China, Indië, en in Europa zijn er zelfs twee concurrerende initiatieven: het Frans-Duits-Spaanse FCAS, en het Britse Tempest, waaraan ook Zweden en Italië deelnemen.   Zesde generatie gevechtsvliegtuigen In 2017, kort nadat Macron president van Frankrijk werd, kwam er een akkoord tussen Parijs en Berlijn voor de ontwikkeling van een zesde generatie gevechtsvliegtuig, meestal aangeduid als FCAS. In 2019 sloot ook Madrid zich daarbij aan; dat was onder de socialistische regering Sánchez met Josep Borrell (nu Europese commissaris buitenlandse zaken) als buitenlandminister. De drie landen, met een aanzienlijke militaire industrie, stelden elk een hoofdcontractant aan: Dassault voor Frankrijk, Airbus voor Duitsland en Indra voor Spanje. Tegen 2025-2027 zou een prototype moeten klaar zijn, en vanaf 2040 zou het tuig op de markt moeten komen. Op de luchtvaartbeurs van Le Bourget in 2019 werd onder de bewonderende blikken van Emmanuel Macron en de toenmalige Duitse minister van defensie Ursula von der Leyen - ondertussen voorzitter van de Europese Commissie - een model getoond van de toekomstdroom van de Duits-Franse as.   [caption id="attachment_20716" align="aligncenter" width="700"] Maquette van de FCAS, geshowed op Le Bourget , juni 2019 (Foto JohnNewton8 , CC BY-SA 4.0)[/caption]   Wat met ‘zesde generatie’ bedoeld wordt is onder andere dat een FCAS-jet door een zwerm onbemande bewapende drones begeleid en door satellietcommunicatie en artificiële intelligentie ondersteund wordt, wapens van de toekomst meedraagt (zoals laserkanonnen, hypersonische projectielen), enzovoort. Met een partner als Frankrijk, enige EU-lidstaat die over kernwapens beschikt, is het natuurlijk vanzelfsprekend dat er kernbommen aan boord kunnen genomen worden. Over het prijskaartje voor de ontwikkeling van FCAS doen er zeer uiteenlopende bedragen de ronde, gaande van een minimum van 100 miljard euro bij meer officiële bronnen, 300 miljard volgens kritischere rapporten, tot zelfs 500 miljard euro volgens een zakenkrant als Handelsblatt. Momenteel krijgen de betrokken militaire ondernemingen al verschillende miljarden belastingsgeld om voorstudies uit te voeren. Voor de wapenindustrie ziet de toekomst er niet slecht uit, over de markt voor toekomstige gevechtsvliegtuigen circuleren cijfers van 500 miljard $ terwijl overheden de ontwikkelingskosten op zich nemen.   Ongerustheid In het voorjaar 2021 kwamen ruzies tussen de industriële FCAS-partners in de openbaarheid, en sommige media maakten zich ongerust dat het project wel eens kon sneuvelen. Er waren conflicten over intellectuele eigendomsrechten, want Dassault en Airbus zijn in feite concurrenten, en ook over de taakverdeling tussen Duitse, Franse en Spaanse bedrijven was er hommeles, tot op het punt zelfs dat Dassault ermee dreigde alleen verder te gaan. Met opluchting kon de Franse Senaat begin april meedelen dat er een akkoord was tussen Dassault en Airbus om samen een demonstratiemodel te construeren. Een andere bezorgdheid van de wapenlobby is de onzekerheid over de politieke constellatie in Berlijn na de Bondsdagverkiezingen van 26 september a.s. Niet alleen verdwijnt Angela Merkel van het toneel, maar er heerst grote onzekerheid over de mogelijke coalities, en een groene kanselier behoort tot de mogelijkheden. Zouden de mooie plannen die Macron met zijn vrienden in CDU en SPD had gesmeed nog wel overeind blijven als er ook groenen bij gemoeid raken? “Hoe de Groenen in Duitsland het einde kunnen betekenen voor de Frans-Duitse straaljager”, luidde het bij de European Council on Foreign Relations, een vooraanstaande pro-EU denktank met tal van Europese zwaargewichten. Maar die bezorgdheid is niet veel meer dan een vermanend vingertje van gevestigde Europese machten richting (mogelijke) nieuwkomers, want in de voorbije maanden hebben de Duitse Groenen hun uiterste best gedaan om the powers that be ervan te overtuigen dat ze geen groene avonturen moeten vrezen. Aan hun NATO-trouw moet niemand twijfelen, hun kandidaat-kanselier Annalena Baerbock stelde zich voor met slogans als “meer uitgaven voor onze verdediging”, “meer investeringen opdat geweren zouden schieten en nachtkijkers functioneren”, “meer Europees engagement voor defensie”. En dan was er voorzitster Ueberschär van de Böll Stiftung, de Duitse groene denktank, die begin dit jaar medeondertekenaar was van een verklaring die stelt dat “deelname aan de nucleaire bewapening een essentieel element is van de strategische band tussen trans-Atlantische partners”. Natuurlijk vinden niet alle leden of stemmers van Bündnis 90/Die Grünen zich terug in dit militaristisch vertoog. Op de publieke tribune moet dus gedaan worden alsof de Grünen ook nog een beetje alternatief zijn. “Wij stemmen zomaar niet automatisch in”, zei Tobias Lindner over FCAS. Lindner is verkozen in de Bundestag en groene defensiespecialist. Hij wil zekerheid over het aandeel van de Duitse industrie in FCAS, en hoe het zit met de intellectuele eigendomsrechten. Ook drukte hij zijn bezorgdheid uit dat de verkoop van het toestel aan derde landen onder de lossere Franse voorwaarden zou kunnen gebeuren, in plaats van de ‘strenge’ Duitse [efn_note] Zie hierover Geen wapens meer voor Erdogan?[/efn_note]. Misschien een van de betere bekommernissen van Herr Lindner, maar hij schijnt niet door te hebben dat een tuig dat niet geconstrueerd wordt ook niet in verkeerde handen kan vallen. Al bij al is de bezorgdheid van militaristisch Europa dat Duitse Groenen een stok in de wielen zouden kunnen steken een schijnvertoning.   Mélenchon: schande voor Europese links Voor wie ‘links’ breed definieert en er ook groenen en sociaaldemocraten bij neemt is het alleszins een zware teleurstelling om vast te stellen dat in de grootste lidstaat van de EU er noch van sociaaldemocratische, noch van groene zijde verzet is tegen een geldverslindend, vredebedreigend project. Nog erger is het evenwel dat een partij die zich links daarvan situeert, en aangesloten is bij de linkse fractie in het Europees Parlement (GUE/NGL), een minstens even ergerlijk standpunt inneemt. We hebben het over La France Insoumise en zijn leider Jean-Luc Mélenchon. Op zijn blog, L’Ère du Peuple (‘Het tijdperk van het volk’ !), schrijft hij onder de titel “Dassault heeft gelijk om ‘nein’ te zeggen” dat FCAS een ‘dwaasheid’ is, niet omdat het een geldverslindend vredebedreigend project is, maar met de volgende ‘argumentatie’:

 “Wij zijn het enige land, en we moeten het blijven, dat in staat is om een vliegtuig van dit type te bouwen van begin tot eind. Omwille van redenen die ik niet begrijp heeft Macron beslist dat ook dit project door Frankrijk samen met Duitsland moet uitgevoerd worden. Daar hebben wij geen nood aan. Wij hebben de Rafale [Frans gevechtsvliegtuig van Dassault ] gecreëerd, en we deden dat alleen, en dat is het beste gevechtsvliegtuig ter wereld. Wij beschikken over de technologie, de ingenieurs, de arbeiders om dergelijk vliegtuig te maken. We staan dus een gunst toe aan de Duitsers. Maar deze laatsten willen altijd maar meer. De stafchef van het Duitse leger heeft met name de toegang opgeëist tot alle patenten van Dassault Aviation. Dassault heeft dat geweigerd, en ze hebben over de hele lijn gelijk. Duitsland heeft nooit dergelijke eisen voor de wapens die ze kopen bij de Verenigde Staten.”

  Dit is een afschuwelijke verklaring, druipend van nationalisme, chauvinisme en militarisme, met het grootste misprijzen voor zelfs maar de allereerste principes van het internationalisme. Begin 2018 stelde Mélenchon voor om SYRIZA uit te sluiten uit de Europese parlementaire linkse fractie, wegens de rechtse draai die die partij genomen had. Ik vond dit een terechte eis, want een referendum uitschrijven waaruit blijkt dat een meerderheid tegen het aanvaarden is van de Trojka-eisen, om ’s anderendaags die eisen in te willigen, is onaanvaardbaar voor een linkse partij. Maar vandaag is het onaanvaardbaar dat een partij, die zich op links beroept, militaristische projecten gaat steunen, en daarbij nog op een uiterst chauvinistische manier haar eigen militaire industrie gaat verdedigen. Op dit vlak moet het Duitse Die Linke zich tenminste niet wegstoppen van schaamte, en blijft de partij – op enkele opportunisten na - radicaal gekant tegen de militarisering van Europa.   FCAS, een Europees project? Strikt genomen is FCAS geen EU-project. Het gaat over een initiatief van (voorlopig) drie lidstaten, buiten de Europese instellingen om. Maar de meeste commentatoren spreken over een ‘Europees gevechtsvliegtuig’, een document van het Europees Parlement spreekt over “the largest and most important defence project in the EU. It would have the potential to enable the Union to compete with Russia in the air and to decrease its military dependence on the US”. Wie een harde lijn trekt tussen “de EU” en “de lidstaten van de EU” ontgaat een essentieel aspect van wat men het Europees project noemt. Het zijn wel degelijk dezelfde politici (laten we het hier houden bij Merkel en Macron) die de ene keer de “Frans-Duitse as” van de EU vertegenwoordigen en de andere keer bilaterale onderhandelingen voeren tussen twee staten over een militair project. In 2019 bewonderde Ursula von der Leyen de maquette van het toekomstig gevechtsvliegtuig als Duits minister van defensie, vandaag is ze voorzitter van de Europese Commissie. Toen Spanje zich in 2019 bij het Frans-Duitse initiatief aansloot was Josep Borrell Spaans minister van buitenlandse zaken, vandaag heeft hij die functie voor de hele EU… Dat is op het vlak van het personeel (waarbij men natuurlijk ook het uitgebreid netwerk van diplomatieke samenwerking, contacten tussen administraties enzovoort moet rekenen) En op het vlak van de centen? Officieel vloeit er geen EU-geld naar FCAS. Maar de EU (het Defensieagentschap) subsidieert wel de ontwikkeling van militaire drones, die zoals vermeld deel uitmaken van het FCAS concept. De EU subsidieert ook onderzoek in verband met artificiële intelligentie, een ander expliciet aspect van FCAS. Kenners zullen natuurlijk nog op veel andere achterpoortjes kunnen wijzen, maar misschien gaat ook wel de voordeur nog open. Die heet PESCO. Samenwerking in Europa op militair vlak vereist in principe unanimiteit, die praktisch niet haalbaar bleek. Dus schiep de EU de mogelijkheid om dit met een beperkt aantal lidstaten te doen, en toch onder de Brusselse paraplu. Zo ontstond PESCO, Permanent Structured Cooperation. (Dergelijke ‘coalition of the willing’ zou in principe ook gekund hebben voor belasting op bedrijven, maar dat was blijkbaar nooit zo dringend als militaire samenwerking…) Voorlopig valt FCAS buiten PESCO, maar zal dit wel zo blijven? Özlem Demirel, europarlementslid voor Die Linke, denkt dat de PESCO-poort wel eens zou kunnen opengaan voor-FCAS, en dat daarover nog dit jaar zou beslist kunnen worden. Binnen de militaristische lobby ontbreekt het alleszins niet aan dergelijke pleidooien. Zo is er Sven Biscop, professor Internationale betrekkingen aan de Universiteit Gent en bekend NATO-ideoloog. Hij dokterde een mooi plannetje uit:

“Projecten voor het ontwerp van de centrale platforms van de volgende generatie voor Europa’s strijdkrachten moeten ook onder PESCO ondergebracht worden, zoals de volgende gevechtstank, het volgende fregat, de jachtbommenwerper, raketsystemen, enzovoort. De specificaties zouden kunnen opgesteld worden in een kerngroep van een beperkt aantal staten. Bij de volgende stap zou het project kunnen opengesteld worden voor alle PESCO-landen. Die zouden aanvaarden om niet tussen te komen in de specificaties, omdat men daar niet over kan onderhandelen met 25, en omdat dat ook niet nodig is. Men kan er bijvoorbeeld veilig van uitgaan dat de specificaties voor een gevechtsvliegtuig dat geschikt is voor Frankrijk en Duitsland dat ook zou zijn voor België. In ruil voor hun toezegging om het platform aan te schaffen zouden hun relevante industrieën opgenomen worden in het consortium dat instaat voor design en productie. Als alle grote projecten, zoals FCAS en het Main Ground Combat System [MGCS, een Frans-Duits project voor een nieuwe gevechtstank] buiten PESCO blijven zullen ze nooit een grote impact hebben op de Europese defensie-inspanningen.”

  “De trein niet missen” Met welke lichtzinnigheid door politici over dit soort miljardenprojecten wordt beslist blijkt ook nog uit de Belgische houding terzake. In 2018 besliste de Belgische regering, met name de N-VA minister van defensie Steven Vandeput, om geen Frans-Duits toestel maar de Amerikaanse F-35 te kopen als opvolger van de F-16 (een keuze die ook Nederland maakte). De eerste F-35’s zullen pas in 2023 of later geleverd worden, maar er werd verteld dat we daarmee goed zouden zijn tot 2065. Desalniettemin houdt dezelfde N-VA nu een pleidooi om “de trein van de ontwikkeling van de nieuwe gevechtsvliegtuigen niet te missen”. Wie een partij wil evalueren, kijkt misschien best naar welke trein ze niet wil missen. Die van de nieuwe gevechtsvliegtuigen? Of van de sluiting van de kerncentrales, de overgang naar hernieuwbare energie, de vaccinatie van alle planeetbewoners en de invoering van een eerlijk belastingsysteem?    

9 juni 2021 Verschenen op 8 juni 2021 op German Foreign Policy (*) Nederlandse vertaling door Ander Europa Met dank voor de toelating tot publicatie   De EU moet haar activiteiten op het gebied van buitenlands en militair beleid in de regio Azië-Stille Oceaan aanzienlijk uitbreiden, eiste EU-commissaris voor Buitenlandse Zaken Josep Borrell bij zijn terugkeer van een meerdaags bezoek aan Indonesië. In Jakarta besprak Borrell de vooruitzichten voor intensivering van de samenwerking met het land en met de Associatie van Zuidoost-Aziatische Staten (ASEAN) en verklaarde: "Wij onderzoeken de mogelijkheden om de maritieme aanwezigheid van de EU in de uitgestrekte Indo-Pacifische ruimte te versterken.” Dit is nodig omdat door de opkomst van China het zwaartepunt van de wereld steeds meer verschuift van de Atlantische Oceaan naar de Stille Oceaan."De geschiedenis van de mensheid van de 21e eeuw zal worden geschreven in het Indo-Pacifisch gebied." Slechts een paar dagen eerder werd de Duitse minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer het eerste lid van een Duitse regering dat ooit een bezoek bracht aan het Pacifische eiland Guam, waar het Duitse fregat Bayern zal aanmeren tijdens zijn Azië-tour in het najaar. Guam herbergt belangrijke Amerikaanse militaire bases en wordt gezien als een mogelijk slagveld in een oorlog tussen de VS en China.   Aziatische versie van de Veiligheidsconferentie van München De rondreis van EU-commissaris voor Buitenlandse Zaken Josep Borrell door Zuidoost-Azië moest vorige week aanzienlijk worden ingekort als gevolg van de pandemie. Aanvankelijk was Borrell van plan de Shangri-La Dialogue in Singapore bij te wonen, een evenement dat jaarlijks wordt georganiseerd door het Londense International Institute for Strategic Studies (IISS). Het wordt soms beschouwd als het Aziatisch equivalent van de Veiligheidsconferentie van München. Borrell zou er de gelegenheid hebben gehad de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin te ontmoeten, maar Singapore moest de Shangri-La Dialogue op korte termijn annuleren wegens een ernstige opflakkering van de pandemie. Het werd Borrell verboden naar de Filipijnen te reizen. De reis was overwogen, maar de pandemie maakt bezoeken aan dat land momenteel onmogelijk. [efn_note] Stuart Lau: China Direct: Borrell's Asia trip. politico.eu 20.05.2021. [/efn_note] Om te voorkomen dat zijn tournee helemaal zou worden geannuleerd, kwam Borrell vorige week dinsdag (1 juni) aan in de Indonesische hoofdstad Jakarta voor een vierdaags bezoek. Hij voerde gesprekken met president Joko Widodo, minister van Buitenlandse Zaken Retno Marsudi en minister van Defensie Prabowo Subianto, en had een ontmoeting met de Associatie van Zuidoost-Aziatische Staten (ASEAN) [efn_note] De ASEAN omvat vijf landen van het vasteland van Zuidoost-Azië (Vietnam, Laos, Cambodja, Thailand, Myanmar) en vijf landen van het Maleisisch schiereiland en de Zuidoost-Aziatische eilanden (Maleisië, Singapore, Indonesië, Brunei Darussalam, Filippijnen). [/efn_note][ met hoofdzetel in Jakarta.   "Niet langer in Europa” De reis van Borrell was vooral ingegeven door het feit dat het mondiale zwaartepunt naar de Stille Oceaan verschuift, waardoor Europa in het mondiale beleid naar de zijlijn dreigt te worden gedrongen. Dat is het Europa dat eeuwenlang het mondiale centrum van de technologische en economische ontwikkeling was en het centrum van de expansie van de koloniale mogendheden over de hele wereld. De EU-commissaris voor Buitenlandse Zaken benadrukte dit feit door op te merken dat de Indo-Pacific 60% van het mondiale BBP en twee derde van de mondiale groei genereert. [efn_note] Josep Borrell: Why I went to Jakarta and why the Indo-Pacific matters for Europe. eeas.europa.eu 05.06.2021. [/efn_note][ De regio is nu in feite het toneel van 's werelds grootste vrijhandelsalliantie, het Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP), dat de ASEAN, China, Zuid-Korea, Japan, Australië en Nieuw-Zeeland omvat. Het vertegenwoordigt bijna een derde van de wereldbevolking en een derde van de mondiale economische output - met een onverminderd stijgende tendens. Volgens deskundigen heeft het RCEP de potentie om wereldwijde normen te stellen. [efn_note]Zie ook  "A Wake-Up Call for Europe" [/efn_note][ "De geschiedenis van de mensheid van de 21e eeuw zal worden geschreven in het Indo-Pacifisch gebied," voorspelde Borrell in Jakarta. "Het zwaartepunt van de wereld ligt niet langer in het midden van Europa." [efn_note] Stuart Lau: China Direct: Irish flirtations. politico.eu 03.06.2021. [/efn_note][De EU moet hier onverwijld rekening mee houden.   “Groen neokolonialisme” Dienovereenkomstig moet de EU volgens Borrell - die klaagt dat de EU "in zichzelf gekeerd is en vooral gericht op crises in onze buurlanden" [efn_note]Josep Borrell: Why I went to Jakarta and why the Indo-Pacific matters for Europe. eeas.europa.eu 05.06.2021. [/efn_note][- aanzienlijk meer aanwezigheid tonen in Zuidoost-Azië. Tijdens zijn huidige bezoek aan Jakarta werd de EU-commissaris voor Buitenlandse Zaken geplaagd door problemen van eigen bodem. Zo is het geschil over de invoer van palmolie - de basis voor biobrandstof - uit Indonesië en Maleisië nog niet opgelost. Het EU-parlement had zich ondubbelzinnig uitgesproken tegen het gebruik van palmolie als brandstof, vanwege de vaak ernstige schendingen van sociale en ecologische normen bij de productie ervan. In 2019 had de EU, wegens ontoelaatbare subsidies, ook importtarieven opgelegd voor Indonesische biodiesel. Jakarta, dat hiertegen actie onderneemt bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO), klaagt over het "groene neokolonialisme" van de Europese mogendheden. Borrell vindt het nu nodig te benadrukken dat de EU "niet anti-palmolie" is. Hij besprak de strijd tegen de pandemie ook met zijn gesprekspartners in Indonesië. In dat land, evenals elders in Zuidoost-Azië, wordt heel nauwgelet vastgesteld hoe de westerse mogendheden met hoge inkomens, waaronder die in de EU, het grootste deel van de beschikbare vaccins opkopen - en dat daardoor voor armere landen weinig overblijft. [efn_note]  Nyoman Sutarsa: Indonesia's vaccine campaign hits speed bumps. eastasiaforum.org 15.05.2021. [/efn_note]Indonesië, bijvoorbeeld, kocht AstraZenica van India. Maar sinds de breuk in deze aanvoerlijn is het land nu volledig afhankelijk van Chinese vaccins. [efn_note]Zie ook  Die Welt impfen (III). [/efn_note][   De EU als ‘geopolitieke actor’ Bij zijn terugkeer heeft Borrell opgeroepen tot hernieuwde inspanningen om tot een vrijhandelsovereenkomst met Indonesië te komen - van de ASEAN-landen heeft de EU op dit moment alleen met Singapore en Vietnam een dergelijke overeenkomst gesloten - maar vooral tot meer doortastende buitenlandse en militaire politieke activiteiten in de regio. "Als wij een geopolitieke speler willen zijn, moeten wij ook worden gezien als een politieke en veiligheidsspeler in de regio," verklaarde de Commissaris voor Buitenlandse Zaken - en kondigde aan: "Wij onderzoeken de mogelijkheden om de maritieme aanwezigheid van de EU in de uitgestrekte Indo-Pacifische ruimte te versterken." [efn_note] Josep Borrell: Why I went to Jakarta and why the Indo-Pacific matters for Europe. eeas.europa.eu 05.06.2021. [/efn_note]Oorlogsschepen, uit Frankrijk en uit het Verenigd Koninkrijk - dat op militair en buitenlands gebied nauw met de EU blijft samenwerken - zijn in toenemende mate aanwezig met trainingscruises en manoeuvres in de Indische Oceaan en de Stille Oceaan. [efn_note]Zie ook  Manöver in Ostasien. [/efn_note]De Bundeswehr voert zijn inspanningen op. Zij stuurt gevechtsvliegtuigen naar Australië en een fregat naar de Stille Oceaan. [efn_note]Zie ook Die neue deutsche Kanonenbootpolitik (III). [/efn_note][Ter voorbereiding bezocht de Duitse minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer eind mei Zuid-Korea. Het is de bedoeling dat het fregat Bayern - na gezamenlijke manoeuvres met de Japanse strijdkrachten - tijdelijk deelneemt aan het toezicht op de VN-sancties die aan Noord-Korea zijn opgelegd.   Potentieel slagveld Na de besprekingen in Seoel vloog Kramp-Karrenbauer verder om als eerste Duitse minister besprekingen te voeren in Guam. Guam is een buitenlands grondgebied van de Verenigde Staten, waar Amerikaanse marine- en luchtmachtbases zijn gevestigd. De luchtmachtbasis Andersen, die Kramp-Karrenbauer bezocht, wordt niet alleen beschouwd als een van de belangrijkste Amerikaanse militaire bases in de Aziatisch-Pacifische regio, en als een belangrijk bruggenhoofd voor Amerikaanse versterkingen in geval van een Aziatische oorlog, maar ook als de landingsbaan voor Amerikaanse lange-afstandsbommenwerpers. Tijdens zijn Aziatische rondvaart zal het fregat Bayern naar verwachting Guam aandoen. Onlangs zijn Amerikaanse militaire strategen meer aandacht aan het eiland gaan besteden, omdat oorlogsspelletjes hebben aangetoond dat China in een oorlogssituatie in staat is om met zijn talrijke afweerraketten de landingsbanen op Guam en andere installaties te vernietigen en zo Amerikaanse aanvallen op Chinees grondgebied te blokkeren. [efn_note] Kathy Gilsinan: How the U.S. Could Lose a War With China. theatlantic.com 25.07.2019. [/efn_note] Om toch ongehinderd aanvallen te kunnen uitvoeren, worden in de nieuwe militaire begroting van de VS aanzienlijke middelen uitgetrokken om het eiland te voorzien van hoogtechnologische verdedigingssystemen. [efn_note] Department of Defense Press Briefing on the President's Fiscal Year 2022 Defense Budget for the Missile Defense Agency. defense.gov 28.05.2021. [/efn_note] Met andere woorden, eind mei had Kramp-Karrenbauer een bezoek gebracht aan een potentieel slagveld in een dreigende oorlog van de VS tegen China – een feit dat in de Duitse media nauwelijks ter sprake was gekomen. Voor meer informatie over dit onderwerp zie: : Together Against China, The Price for Closing Ranks  en onze video column   War against China.   (*) German-Foreign-Policy.com wordt gerealiseerd door een groep onafhankelijke journalisten en sociale wetenschappers die “permanent de hernieuwde pogingen van Duitsland opvolgen om terug een hoge machtsstatus te verwerven op economisch, militair en politiek vlak.”

7 juni 2021 – Woede bij de Italiaanse vakbonden. In het kader van het ‘Europees Semester’ geeft de Europese Commissie ‘aanbevelingen’ aan de lidstaten: raadgevingen die hen moeten ‘helpen om hun budget op orde te houden’. In het kader van de bescherming van de tewerkstelling tijdens de coronacrisis werd in Italië een vorm van ontslagverbod ingevoerd (blocco dei licenziamenti), in sommige gevallen geldig tot oktober 2021. Maar in haar aanbevelingen vindt de Europese Commissie dit een foute maatregel. “Zulk verbod neigt ertoe om de samenstelling, maar niet de grootte van de arbeidsmarkt aan te passen”, lamenteert ze, want het zouden vooral de werknemers met vaste contracten zijn die daarvan profiteren, ten nadele van tijdelijken en seizoenarbeiders. Het groot hart van de Commissie voor de precaire arbeidscontracten is bijna aandoenlijk, maar haar bekommernis is dat in een goed geregelde arbeidsmarkt de bedrijven hun arbeidskracht vlot moeten kunnen aanpassen aan de verminderde vraag. “Italië is de enige lidstaat die een dergelijk algemeen ontslagverbod oplegde bij het begin van de Covid-19 crisis”, aldus de Commissie, en uit een vergelijking met andere landen zou blijken dat de maatregel niet bijzonder efficiënt is… Maurizio Landini, de secretaris-generaal van de grootste Italiaanse vakbond CGIL, reageert verontwaardigd. Als het om het bannen van precaire arbeidsomstandigheden te doen was, "moeten al die absurde contractvormen, wel dertig in totaal, die de laatste jaren zijn ingevoerd en niets anders doen dan de concurrentie tussen de mensen vergroten, worden opgeheven.” Volgens de Italiaanse centrale bank zullen, eenmaal het ontslagverbod is opgeheven, er 570.000 arbeidsplaatsen sneuvelen. Maar in haar grote wijsheid ziet de Europese Commissie hierin de noodzakelijke aanpassing van de arbeidsmarkt. Hoe sterk die al ‘aangepast’ is toont een grafiek van de Commissie zelf: [spacer size="20"] [caption id="attachment_20696" align="aligncenter" width="450"] Evolutie van de werkloosheid in Italië van januari 2019 tot maart 2021. Blauwe curve: totale werkloosheid (linker schaal); oranje curve: jongerenwerkloosheid, oplopend tot 33% (rechterschaal). Bron: Europese Commissie.[/caption] [spacer size="20"]

door Herman Michiel 3 juni 2021   Als er één principe is waarmee in de Europese Unie (EU) niet gelachen wordt, dan is het de eerlijke concurrentie. Er moet een ‘gelijk speelveld’ (level playing field) zijn waar bedrijven zich op een faire manier met elkaar meten, en wie wint heeft het te danken aan zijn superieure prestaties, niet aan oneerlijke staatssteun, milieuveronachtzaming of onheuse arbeidsvoorwaarden.   Gelijk speelveld met diepe kloven en putten Zelfs wie zich in dit liberaal principe kan vinden zal moeten vaststellen dat het gelijke speelveld vervaarlijke putten en kloven vertoont. BMW, Mercedes of Audi treffen in Hongarije lonen aan die gemiddeld vier keer lager liggen dan in Duitsland. En ook wat betreft de bedrijfsbelasting vertoont het gelijke speelveld een zeer geaccidenteerd reliëf. Als we het houden bij de officiële (nominale) vennootschapsbelasting varieert die van 31,5% (Portugal) tot 15% (Litouwen), 12,5% (Ierland) en 9% (Hongarije). Dat zijn percentages die op papier staan, niet die effectief betaald worden. De Europese Groenen lieten een studie maken over de effectieve belastingvoet (2019) voor multinationals (‘effective tax rate’) en dan blijkt bijvoorbeeld dat die in Nederland niet 25%, maar 10,4% bedraagt; toch is dit nog aanzienlijk meer dan Luxemburg: 2,2%... Wie men niet hoort klagen over het hobbelige speelveld zijn de grote bedrijven, zij die de middelen hebben om het reliëf nauwkeurig te bestuderen en hun activiteiten (bedrijfszetel, productiehuizen, fiscale strategie…) daarop af te stemmen. Hier hoort men geen geweeklaag over gebrek aan uniformiteit, te weinig transparantie, te veel red tape. Specialisten stippelen voor hen het beste parcours uit. Wat kan de Europese Unie daartegen doen? Ze kan toch niet decreteren dat de lonen moeten gelijkgeschakeld worden in de 27 lidstaten? Vooral na de toetreding van de vroegere Oostbloklanden zijn de loonverschillen enorm toegenomen, en als er al sprake zou zijn van convergentie (vermindering van de loonverschillen) zal dat alleen op zeer lange termijn zijn. Dat blijkt duidelijk uit de hereniging van Duitsland, waar niettegenstaande aanzienlijke transfers - veel groter dan binnen de EU richting Oost-Europa  - er eerder sprake is van divergentie dan van convergentie tussen de oostelijke en de westelijke Länder.   Eerlijke fiscale concurrentie? Maar vennootschapsbelastingen zijn geen lonen. Over belastingen beslissen regeringen, en aangezien de EU zo begaan is met het ‘gelijk speelveld’, zou men verwachten dat die EU regels heeft afgesproken om ook het fiscale speelveld vlak, of toch niet al te hobbelig, te houden. Dat is niet het geval. En in de Europese verdragen is een grendel ingebouwd die dit haast onmogelijk maakt. Er wordt immers unanimiteit van alle lidstaten vereist [efn_note] Artikel 115 van het Verdrag over de werking van de EU [/efn_note] om een fiscale harmonisatie door te voeren, om bijvoorbeeld een uniform tarief van minstens 20% vennootschapsbelasting in de hele Unie te laten gelden. Wie denkt dat dit uit respect voor de soevereiniteit van de lidstaten gebeurt zou wel eens moeten uitleggen waarom bv. het vrije kapitaalverkeer dwingend gerespecteerd moet worden door iedereen die lid wil zijn van de EU; hierover geldt zero soevereiniteit. Men kan dit een anomalie noemen, maar er zit wel een logica achter, een EU-logica. Zoals de vrije concurrentie tussen de bedrijven de besten laat overleven en de zwakken laat vergaan, zo kan de vrije fiscale concurrentie tussen lidstaten de zuinigsten belonen, zij die met lage lasten op het kapitaal toch de staatsschuit drijvende houden. En eerder dan oneerlijke concurrentie, van het type beggar thy neighbour, moet men hierin een zuiverend principe zien dat verspillende overheden afstraft.   Optimisten Optimisten (genre Varoufakis, die de EU tegen 2025 wil democratiseren) kunnen hopen dat er binnen afzienbare tijd toch unanimiteit tussen de regeringen kan bereikt worden om bijvoorbeeld een uniforme vennootschapsbelasting van 20% op te leggen. Het Belgische progressieve middenveld (vakbonden, ontwikkelingsorganisaties) liet daarover onlangs een onderzoekje doen, maar de resultaten zijn niet hoopgevend. Er werd nagegaan hoe er in het Europees Parlement gestemd werd over een aantal dossiers die het middenveld ter harte liggen. Punt vijf van de studie (blz. 9) gaat precies over de vraag hoe het Europees Parlement staat tegenover een dergelijke belasting op bedrijven van 20% in de hele EU. Het Europees Parlement heeft daarover weliswaar geen enkele bevoegdheid (het is de Raad van ministers die hierover tot unanimiteit moet komen) maar het geeft wel een indicatie hoe de verschillende politieke families daar tegenover staan. Jammer voor het middenveld, maar de politieke partner waar ze zo vaak naar uitkijken, de sociaaldemocraten verenigd in de Europese fractie S&D, is blijkbaar niet te vinden voor een uniforme Europese bedrijfsbelasting van minstens 20%. Alleen (‘ extreem’-) links en de Groenen waren systematisch voor; ook de Belgische socialisten, maar niet hun Europese collega’s, die zich onthielden. Christendemocraten, liberalen, nationalisten en extreemrechts waren zonder verrassing tegen. Tussen haakjes, de vraagstelling van het onderzoek, “Hoe hebben de Belgische Europarlementariërs gestemd?”, verraadt een nogal nationale kijk op het Europees gebeuren. Voor unanimiteit in de Raad is het Belgische standpunt een akefietje. Andere, of dezelfde optimisten, zien de toekomst toch rooskleurig. Het hart van sommigen gaat sneller kloppen bij het acroniem CCCTB, in het Nederlands: de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting. Een van hen is de Nederlandse sociaaldemocraat Paul Tang, die rapporteur was in het Europees Parlement van een dossier daarover. “CCCTB verzekert dat bedrijven belasting betalen waar hun activiteiten plaatshebben. Verschillen in de heffingsgrondslag, die nu ten volle uitgebuit worden door grote internetbedrijven en multinationals, zullen tot het verleden behoren.” Dit klinkt veelbelovend maar 1) het standpunt van het Parlement doet er niet toe, het is de Raad die hierover beslist; 2) het gaat niet over een Europees tarief voor de vennootschapsbelasting, maar over de wijze waarop die berekend moet worden (heffingsgrondslag); 3) omdat er in de Raad toch geen overeenstemming bereikt wordt trok de Europese Commissie twee weken geleden haar CCCTB-voorstel terug. Als Shakespeare er een tragedie zou over schrijven zou deze ongetwijfeld Much ado about nothing heten. Een beetje van hetzelfde soort is de zogenoemde country-by country reporting, waardoor grote bedrijven (vanaf 750 miljoen euro omzet) moeten bekend maken hoeveel winst ze maken in elk land, en welke belasting ze daarop betalen. De hoop is blijkbaar dat CEO’s met het schaamrood op hun wangen zullen bekennen dat ze bijna niets betaalden, maar dat ze hun leven zullen beteren… Over dit name and shame initiatief werd op 1 juni een akkoord bereikt, maar het Tax Justice Network wees onmiddellijk op de grote lacunes in deze bedenkelijke belastingsaanpak.   De Amerikaanse president komt tussenbiden Tijdens zijn verkiezingscampagne had Joe Biden een ambitieus investeringsprogramma aangekondigd, zowel voor het herstel uit de coronacrisis als voor sociale maatregelen en de heropbouw van sterk verwaarloosde infrastructuur. Aan dit Build Back Better Plan hangt een prijskaartje van 7000 miljard $, en voor de financiering hiervan werden ook fiscale maatregelen voorzien. De bedrijfsbelasting, door Trump van 28% naar 21% gebracht, zou terug naar 28% gaan, er zou een minimum van 15% book income tax zijn (berekend niet op de winst maar op basis van financiële gegevens), op buitenlandse winsten zou een tarief van 21% van toepassing zijn, enzovoort. Het is hier niet de plaats om in te gaan op de verschillen tussen de slogans van Bidens verkiezingscampagne en zijn huidige voorstellen [efn_note] Zo zou de belasting van 15% op het book income pas ingaan vanaf een netto inkomen van 2 miljard $, en niet vanaf 100 miljoen zoals eerst voorgesteld. De bedrijfsbelasting van 28% is ook nog een pak lager dan de 35% die in voege was van 1993 tot 2017.  [/efn_note], maar men kan niet ontkennen dat er een minimum aan fiscale ernst van uitgaat, fiscale ernst die men nog maar zelden bij regeringen aan deze zijde van de Oceaan tegenkomt. Media hier spreken dan ook al vlug over Bidens intenties als een ‘revolutionair plan’, of van ‘oorlog aan de belastingsparadijzen’. De Amerikaanse regering is er zich natuurlijk van bewust dat ‘haar’ bedrijven niet doof zijn voor de lokroep van lage belastingen elders ter wereld, onder andere in Europa. Daarom denkt ze bijvoorbeeld aan een belastingskrediet voor Amerikaanse bedrijven die zich terug in de States vestigen, aan maatregelen tegen ‘schijnhuwelijken’ van Amerikaanse met buitenlandse bedrijven met het oog op fiscale voordelen, en de binnenlandse fiscale plannen gaan ook gepaard met een campagne om internationaal minimale tarieven op te leggen en bedrijven te belasten waar ze hun activiteiten uitoefenen, eerder dan waar ze hun zetel vestigen. Het forum daarvoor is de OESO, maar vooraleer daar formeel onderhandeld wordt zijn er verkennende contacten. Zo zal dit al het geval zijn op de bijeenkomst van de G7 [efn_note] Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. [/efn_note] op 4-5 juni in Londen (maar het zou gaan over een belastingvoet van slechts 15%.) Nieuwe besprekingen zouden er op 9-10 juli zijn op een Taxation Symposium van de G20, en er is zelfs sprake van een principieel akkoord binnen de OESO in oktober.   Kan Washington wat Brussel niet kan? Als men weet dat de Europese Commissie het hoger besproken CCCTB-voorstel lanceerde in 2011 en dat het in 2021 terug naar ‘af’ werd verwezen, zou een globaal akkoord in oktober 2021 over een minimumtarief een klein wonder zijn, maar ook een klap in het gezicht van de EU zelf, die blijkbaar niet in staat is een minimale orde te handhaven in het Europees kapitalistisch bestel. Afwachten is de boodschap, maar mij lijkt het niet onmogelijk dat Washington zal slagen waarin Brussel nooit zou slagen. Het compromis zal ongetwijfeld ontoereikend zijn vanuit het standpunt van ‘eerlijke belastingen’, maar ook tot zulk compromis is de EU niet in staat. Daarvoor staan haar regels, verdragen en structuren in de weg. Wie in zijn ‘grondwet’ vastlegt dat goederen, diensten, kapitalen en arbeidskrachten volledige bewegingsvrijheid moeten genieten, maar dat schadelijke neveneffecten daarvan op sociaal of fiscaal vlak het probleem van de individuele lidstaten zijn, en alleen in het uitzonderlijke geval van unanimiteit onder regeringen een Europees antwoord kunnen krijgen, veroordeelt zichzelf tot machteloosheid. Dat was waarschijnlijk alleen de bewuste keuze van de meest liberale vaders van Europa, maar het was zonder twijfel de val waarin de sociaaldemocraten trapten en waarin vandaag nog veel ‘progressieven’ blijven steken. Het wordt uitkijken naar het vervolg van deze ontwikkeling!    

[caption id="attachment_20676" align="alignleft" width="215"] Klikken voor download (pdf, 1,3 MB, 54 blz)[/caption] 1 juni 2021 - De linkse fractie in het Europees Parlement (The Left, GUE/NGL) liet door academische experten een studie uitvoeren over de strategie van Amazon om zo weinig mogelijk belasting te betalen. De studie, The Amazon Method, is vrij beschikbaar, maar zal vooral voor studiediensten bij vakbonden en ngo's nuttig zijn, gezien het vrij technisch karakter van het document.  Het zal misschien niet verbazen dat het Groothertogdom Luxemburg hierin een belangrijke rol speelt. In zijn vestigingen daar boekt Amazon grote 'verliezen' van zijn niet-Amerikaanse business, deze verliezen kunnen dan via een 'carryforwards'-operatie leiden tot een belastingskrediet in de Verenigde Staten. Er is weinig twijfel dat de 'Amazon methode' ook door andere internationale bedrijven toegepast wordt.              

1 juni 2021  

Wat het Energiecharterverdrag inhoudt hebben we op deze site al uitvoerig besproken [efn_note] Zie bv. Wat schuilt achter het Energiecharterverdrag? Duitsland: miljarden ‘minnelijke schikking’ voor kernuitstap, RWE: Kohle bitte [/efn_note]. Het is een internationaal verdrag waarmee overheden zichzelf de das hebben omgedaan, waardoor energiebedrijven enorme ‘schadevergoedingen’ kunnen eisen van staten als het beleid hun winstverwachtingen doorkruist; het is een ISDS-clausule specifiek voor de energiesector. Nu de strijd tegen de klimaatverandering en voor de transitie naar hernieuwbare energiebronnen de afbouw vereist van centrales op basis van fossiele en nucleaire brandstof, blijkt zonneklaar hoe onverantwoord onze politieke leiders wel zijn om nog in 1994 een dergelijk verdrag goed te keuren.

Hoe pervers het verdrag is blijkt bv. uit het feit dat Italië er zich uit terugtrok, maar daarna toch nog 20 jaar onderworpen blijft aan de bepalingen van het verdrag, een gelegenheid die het Britse Rockhopper niet onbenut liet. Er wordt nu gesproken over een herziening van het monsterverdrag, maar de Europese Commissie die in naam van de lidstaten de onderhandelingen voert, is niet de meest gemotiveerde partij om grote bedrijven teleur te stellen, Europese Green Deal of niet.

Na vier mislukte onderhandelingsrondes, en met een vijfde ronde die deze week van start gaat en niets goeds belooft, is het tijd voor de EU en haar lidstaten om uit het Verdrag te stappen, betoogt een groep van 71 europarlementariërs, voornamelijk van de fracties van Links, de Groenen en de Socialisten & Democraten (S&D).

Hun pleidooi verscheen vandaag bij Euractiv; we brengen er de Nederlandse vertaling van.

  Verklaring van 71 europarlementsleden   Van 2 tot en met 5 maart 2021 vond de vierde onderhandelingsronde over de modernisering van het Energiecharterverdrag plaats. Deze bijeenkomst had een doorbraak moeten betekenen, na een jaar van onderhandelingen die er tot nu toe niet in geslaagd zijn concrete stappen voor te stellen om het verdrag in overeenstemming te brengen met het Akkoord van Parijs en de Europese Green Deal. De urgentie hiervan wordt met de dag duidelijker. Eerder dit jaar zagen we hoe energiebedrijven RWE en Uniper gebruik maakten van de mogelijkheid om een particuliere rechtbank in te schakelen om landen aan te klagen onder het ISDS-systeem van het Energiecharterverdrag; dit gebeurde o.a. tegen de Nederlandse regering vanwege haar besluit om kolengestookte elektriciteitscentrales tegen 2030 uit te faseren. RWE eist een schadevergoeding van 1,4 miljard euro, en Uniper 1 miljard euro, die door de Nederlandse belastingbetaler moet worden betaald. Dit geld kan efficiënter worden gebruikt, bijvoorbeeld om 3 miljoen zonnepanelen in Nederland te financieren. We hebben ook gezien dat de Duitse regering een deal heeft gesloten met Vattenfall en andere energiebedrijven, naar aanleiding van een andere ISDS-claim op basis van het Energiecharterverdrag en civiele rechtszaken. Duitsland zegde toe ongeveer 2,5 miljard euro schadevergoeding te betalen, de energiebedrijven stemden er in ruil voor in alle hangende ISDS-arbitrageprocedures en rechtszaken in te trekken. De noodzaak om het verdrag te hervormen is duidelijk geworden voor de Europese beleidsmakers. In oktober 2020 stemden de leden van het Europees Parlement voor het beëindigen van de bescherming van investeringen in fossiele brandstoffen in de EU. Ondertussen heeft de Commissie een voorstel ingediend voor de definitie van economische activiteiten die door een nieuw verdrag zouden worden beschermd, alsook voor een geleidelijke afschaffing van de bescherming van investeringen in fossiele brandstoffen, te beginnen met kolen en olie. Het voorstel van de Commissie schiet echter tekort om het verdrag in overeenstemming te brengen met de Klimaatovereenkomst van Parijs. In de eerste plaats wordt voorgesteld de bescherming voor investeringen die zijn gedaan voordat het nieuwe Energiecharterverdrag in werking trad, nog eens tien jaar voort te zetten. Het voorstel van de Commissie houdt in dat bedrijven als RWE en Vattenfall nog tien jaar lang regeringen kunnen aanklagen als hun beslissingen in strijd zijn met de plannen van het bedrijfsleven. Dit is onaanvaardbaar aangezien de komende tien jaar voor de regeringen van cruciaal belang zullen zijn om de energietransitie van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen tot stand te brengen. Hoewel het EU-voorstel nog steeds suggereert dat nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen niet langer door het Energiecharterverdrag worden beschermd nadat een nieuw verdrag in werking is getreden, zijn er nog veel meer mazen in de wet. Elektriciteitscentrales die minder dan 380 gram CO2 van fossiele brandstof per kWh uitstoten, worden beschermd tot 2030 en mogelijk zelfs tot 2040 als zij bestaande kolencentrales vervangen. Gaspijpleidingen kunnen mogelijk tot 2040 worden beschermd als zij ook duurzame hernieuwbare en koolstofarme gassen vervoeren, waaronder waterstof. Hierdoor dreigt een afhankelijkheid (lock-in) in gasinfrastructuur te ontstaan, zonder garantie om fossiel gas expliciet en definitief uit te faseren. Het is dan ook zeer waarschijnlijk dat veel niet-EU-leden van het Energiecharterverdrag de EU-voorstellen verder zullen willen afzwakken, terwijl de meeste leden van het verdrag het helemaal niet zouden aanvaarden. Dat laatste is het meest waarschijnlijk omdat de partijen van het verdrag, waaronder veel olie- en gasproducerende landen, unaniem moeten instemmen. Maar terug naar de vierde onderhandelingsronde. Volgens een kort verslag van het secretariaat van het Energiecharterverdrag werden "met betrekking tot het onderwerp van de definitie van economische activiteit in de energiesector" voor het eerst besprekingen op tekstbasis gehouden. De moderniseringsgroep heeft besloten de besprekingen over dit onderwerp vóór de volgende ronde te intensiveren". Dit is diplomatieke taal voor een totaal gebrek aan resultaten. De onderhandelingen over het Energiecharterverdrag verlopen veel te traag en bieden geen hoop op succes. De klimaatproblemen zijn te urgent om de fossiele-brandstofbedrijven nog een decennium of twee regeringen te laten uitdagen. Als men zich ook realiseert dat het ISDS-model in het Energiecharterverdrag hoogstwaarschijnlijk onverenigbaar is met het EU-recht en dat wijziging van dit model geen deel uitmaakt van de onderhandelingen, dan wordt het duidelijk dat er voor de EU en haar lidstaten maar één optie is: het Energiecharterverdrag verlaten. Frankrijk en Spanje hebben de Commissie onlangs verzocht te beginnen met de voorbereiding van een scenario om eruit te stappen. In november 2020 hebben 280 parlementsleden de Europese Commissie en de EU-lidstaten opgeroepen om "wegen te verkennen om gezamenlijk uit te treden". In maart 2021 hebben meer dan een miljoen burgers de regeringen gevraagd zich uit het Energiecharterverdrag terug te trekken. Na vier mislukte onderhandelingsrondes, en met een vijfde ronde die deze week begint en niet veel goeds belooft, denken wij dat de tijd is gekomen dat de EU en haar lidstaten naar hen luisteren en besluiten uit het verdrag te stappen, en dat zij juridische oplossingen moeten onderzoeken om te voorkomen dat bedrijven regeringen kunnen aanklagen nadat zij uit het verdrag zijn gestapt.   AUTEURS:

• Maria ARENA, S&D, België
• Anna CAVAZZINI, Greens/EFA, Duitsland
• Aurore LALUCQ, S&D, Frankrijk
• Pascal DURAND, Renew, Frankrijk
• Manon AUBRY, The Left, Frankrijk

[spoiler title="Ondertekenaars:" icon="chevron"] Alviina ALAMETSÄ, Greens/EFA, Finland Francois ALFONSI, Greens/EFA, France Rasmus ANDRESEN, Greens/EFA, Germany Eric ANDRIEU, S&D, France Marc ANGEL, S&D, Luxembourg Benoit BITEAU, Greens/EFA, France Malin BJÖRK, The Left, Sweden Michael BLOSS, Greens/EFA, Germany Damian BOESELAGER, Greens/EFA, Germany Manuel BOMPARD, The Left, France Marc BOTENGA, The Left, Belgium Milan BRGLEZ, S&D, Slovenia Saskia BRICMONT, Greens/EFA, Belgium Delara BURKHARDT, S&D, Germany Damien CAREME, Greens/EFA, France Mohammed CHAHIM, S&D, Netherlands Leila CHAIBI, The Left, France Antoni COMIN, NI, Spain David CORMAND, Greens/EFA, France Jakop DALUNDE, Greens/EFA, Sweden Gwendoline DELBOS-CORFIELD, Greens/EFA, France Karima DELLI, Greens/EFA, France Özlem DEMIREL, The Left, Germany Cornelia ERNST, The Left, Germany Eleonora EVI, Greens/EFA, Italy Daniel FREUND, Greens/EFA, Germany Raphaël GLUCKSMANN, S&D, France Claude GRUFFAT, Greens/EFA, France Sylvie GUILLAUME, S&D, France José GUSMÃO, The Left, Portugal Hannes HEIDE, S&D, Austria Martin HOJSIK, Renew, Slovakia Pär HOLMGREN, Greens/EFA, Sweden Yannick JADOT, Greens/EFA, France Agnes JONGERIUS, S&D, Netherlands Lukasz KOHUT, S&D, Poland Petros KOKKALIS, The Left, Greece Alice KUHNKE, Greens/EFA, Sweden Philippe LAMBERTS, Greens/EFA, Belgium Pierre LARROUTUROU, S&D, France Marisa MATIAS, The Left, Portugal Sara MATTHIEU, Greens/EFA, Belgium Emmanuel MAUREL, The Left, France Nora MEBAREK, S&D, France Silvia MODIG, The Left, Finland Ville NIINISTÖ, Greens/EFA, Finland Jutta PAULUS, Greens/EFA, Germany Manu PINEDA, The Left, Spain Clara PONSATI, NI, Spain Carles PUIGDEMONT, NI, Spain Evelyn REGNER, S&D, Austria Sira REGO, The Left, Spain Michèle RIVASI, Greens/EFA, France Caroline ROOSE, Greens/EFA, France Isabel SANTOS, S&D, Portugal Mounir SATOURI, Greens/EFA, France Andreas SCHIEDER, S&D, Austria Helmut SCHOLZ, The Left, Germany Günther SIDL, S&D, Austria Jordi SOLÉ, Greens/EFA, Spain Marie TOUSSAINT, Greens/EFA, France Miguel URBAN CRESPO, The Left, Spain Ernest URTASUN, Greens/EFA, Spain Idoia VILLANUEVA RUIZ, The Left, Spain Bettina VOLLATH, S&D, Austria Salima YENBOU, Greens/EFA, France [/spoiler]    

Bewaren als PDF

Herman Michiel, 27 May 2021 – European leaders are outraged by the manoeuvre with which Lukashenko handcuffed an opponent. But the selectivity of their indignation shows that they are not concerned with human rights, but with an imperial power play.(Published in Defend Democracy Press, 31/5/2021,  translation of  De selectieve verontwaardiging van de EU.)

 

If the EU has one knack for pretending to be a superpower, it is the practice of selective indignation. “What happened yesterday is an international scandal,” said EU ‘president’ Charles Michel, referring to the forced landing of a passenger plane in the Belarusian capital Minsk and the arrest of Roman Protasevich, journalist and opponent of Belarusian President Lukashenko. Charles Michel is right, this is an absolutely reprehensible manoeuvre by a reprehensible regime. Only: as a representative of the European Union, Michel’s words ring as hollow as if the North Korean leader Kim Jong-un were to condemn the Catalan independentistas’ heavy prison sentences, or Netanyahu the illegal Russian occupation of the Crimea. It is not the accusations as such that must be questioned, but the credibility and intentions of those who present themselves as defenders of law and democracy.

For example, Michel called the forced landing in Minsk an ‘unprecedented’ incident. The memory of the European ‘president’ is apparently very short, because in July 2013, the plane that brought Bolivian President Evo Morales back to his country from Moscow was forced to land in Vienna, after France, Italy, Spain and Portugal had closed their airspace, according to all the evidence at Washington’s request. The irony of the story: the American intelligence services thought that there was a … disturbing news source on board, namely Edward Snowden, who had exposed a lot of dirty business about American politics, and who was suspected of being granted asylum in Bolivia. This was not the case, but the forced stopover in Vienna and the inspection there made it all the more so. July 2013, it was not Trump but Obama who was at the helm in Washington…

But even this Vienna ‘incident’ was not unprecedented. To its credit, the Washington Post today also recalls the following episode. In October 1985, four US F14 fighter jets intercepted a charter flight from Egypt to Tunisia, forcing it to land in Sicily. On board were four members of the Palestinian Liberation Front. That was, of course, an operation among Atlantic friends, all traces of which have been erased from the European memory …

A much more recent fact, which our media also no longer remember, is that the European Union makes sweet talk with the regime in Minsk, when it suits them. Just last year the EU donated 15 unmanned surveillance drones to Lukashenko’s police. This was within the framework of the European ‘neighbourhood programme’, and it is hoped that with this they will be able to better monitor the borders to avoid unwanted access to Fortress Europe. Brussels naturally assumes that Minsk will not misuse this generous gesture to police anti-government demonstrations.

The forced landing in Minsk was also described as ‘state terrorism’, and one cannot deny that the Lukashenko regime plays on the levers of state power to maintain itself. But how is one to describe the actions of a regime that does not force a plane to land, but sends dozens of fighter jets into the air to terrorise from the air 2 million people held prisoner on 350 km², destroying hospitals, schools, newsrooms and thousands of homes? The fact that no European summit was held on the subject cannot be ascribed to the poor memory of the Brussels authorities, because these events took place over the past few days; for those who did not notice, in Gaza, at the hands of the Israeli state. If the term ‘state terrorism’ has a meaning, then it is here in the first place, with the aggravating circumstance that the permanent Western policy of tolerance (and in the case of the United States: active support) is one of the most important obstacles to world peace. Isn’t it scandalous that only one EU Member State, Ireland, has yet to declare Israeli settlement policy an ‘annexation’, and that only since yesterday?

Nor was there any indignation when it emerged that at least one European Member State (Poland) was supporting the US intelligence agency CIA in detaining and torturing suspects in secret places. And the day that the EU sanctions the United States for holding people in prison for 20 years without charge and under the inhuman conditions of Guantánamo, against all principles of the rule of law, that is the day that I will dress up in the European flag and sing the Ode to Joy.

There are plenty of reasons for indignation in world politics, but perhaps one of the greatest is its selectiveness.

 

 

Hits: 0

  door Herman Michiel 27 mei 2021   Als de EU één kneep beet heeft om zich als grootmacht voor te doen, dan is het de beoefening van de selectieve verontwaardiging. “Wat er gisteren gebeurde, is een internationaal schandaal”, zei EU-’president’ Charles Michel, verwijzend naar de gedwongen landing van een passagiersvliegtuig in de Wit-Russische hoofdstad Minsk en de arrestatie van  Roman Protasevich, journalist en tegenstander van de Wit-Russische president Loekasjenko. Charles Michel heeft gelijk, dit is een absoluut verwerpelijk manoeuvre door een verwerpelijk regime. Alleen: als vertegenwoordiger van de Europese Unie klinken de woorden van Michel even hol als wanneer de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un de zware gevangenisstraffen van de Catalaanse independentistas zou veroordelen, of Netanyahu de Russische bezetting van de Krim. Niet de beschuldigingen op zich moeten in twijfel getrokken worden, maar de geloofwaardigheid en de bedoelingen van de Europese verontwaardiging daarover. Zo noemde Michel de gedwongen landing in Minsk een incident ‘zonder voorgaande’. Het geheugen van de Europese ‘president’ is blijkbaar zeer kort, want in juli 2013 werd het vliegtuig dat de Boliviaanse president Evo Morales vanuit Moskou terug naar zijn land bracht gedwongen te landen in Wenen, nadat Frankrijk, Italië, Spanje en Portugal hun luchtruim gesloten hadden, volgens alle evidentie op vraag van Washington. Ironie van de geschiedenis: de Amerikaanse inlichtingendiensten dachten dat er aan boord een … storende nieuwsbron zat, namelijk Edward Snowden, die heel wat vieze zaakjes (of beter: zaken) over de Amerikaanse politiek naar buiten had gebracht, en naar men vermoedde in Bolivië asiel zou krijgen. Dat was niet het geval, maar de noodgedwongen tussenlanding in Wenen en de inspectie aldaar des te meer. Juli 2013, toen zat niet Trump, maar Obama aan het roer in Washington… Maar ook dit Weense ‘incident’ was niet zonder voorgaande. Het siert de Washington Post dat ze vandaag ook de volgende episode in herinnering brengt. In oktober 1985 onderschepten vier Amerikaanse F14-gevechtsvliegtuigen een chartervlucht van Egypte naar Tunesië, en dwongen het te landen op Sicilië. Aan boord bevonden zich vier leden van het Palestijns Bevrijdingsfront. Dat was natuurlijk een operatie onder Atlantische vrienden, waarvan alle sporen uit het Europees geheugen zijn gewist… Een veel recenter feit, dat onze media zich ook al niet meer herinneren, is dat de Europese Unie zoete broodjes bakt met het regime in Minsk, als het tenminste goed uitkomt. Nog verleden jaar schonk de EU 15 onbemande bewakingsvliegtuigjes (surveillance drones) aan Loekasjenko’s politie. Dit was in het kader van het Europees ‘nabuurschapprogramma’, en men hoopt dat ze daarmee beter de grenzen kunnen bewaken om ongewenste toegang tot Fort Europa te vermijden. Brussel gaat er natuurlijk van uit dat Minsk dit gulle gebaar niet misbruikt om er antiregeringsbetogingen mee te surveilleren. De gedwongen landing in Minsk werd ook omschreven als ‘staatsterrorisme’, en men kan niet ontkennen dat het Loekasjenko-regime de hefbomen van de staatsmacht bespeelt om zich in stand te houden. Maar hoe moet men dan de acties van een regime bestempelen dat niet een vliegtuig dwingt te landen, maar tientallen straaljagers de lucht in stuurt om 2 miljoen mensen die gevangen gehouden worden op 350 km² vanuit de lucht te terroriseren, ziekenhuizen, scholen, redactielokalen en duizenden woningen te vernietigen? Dat er geen Europese topontmoeting aan gewijd werd kan niet aan het slechte geheugen van de Brusselse autoriteiten liggen, want deze feiten speelden zich de voorbije dagen af; voor wie het niet merkte: in Gaza, door de Israëlische staat. Als de term ‘staatsterrorisme’ een betekenis heeft, dan is het in de eerste plaats hier, met de verzwarende omstandigheid dat het permanente Westerse gedoogbeleid (en in het geval van de Verenigde Staten: actieve steun) een van de belangrijkste obstakels is voor de wereldvrede. Is het niet kras dat nog maar één EU-lidstaat, Ierland, de Israëlische nederzettingspolitiek als ‘annexatie’ bestempeld heeft, en dat pas sinds gisteren? Verontwaardiging was er ook niet toen bleek dat minstens één Europese lidstaat (Polen) steun verleende aan de Amerikaanse inlichtingendienst CIA om verdachten op geheime plaatsen gevangen te houden en te folteren. En de dag dat de EU sancties oplegt aan de Verenigde Staten omdat ze, tegen alle principes van de rechtsstaat, mensen gedurende 20 jaar gevangen houden zonder enige beschuldiging en onder de inhumane omstandigheden van Guantánamo, op die dag zal ik me hullen in de Europese vlag en de Ode an die Freude aanheffen. Redenen tot verontwaardiging zijn er in de wereldpolitiek genoeg, maar misschien is de selectiviteit ervan nog wel een van de grootste.    

door Rosa Pavanelli (*) 26 mei 2021 Opinie verschenen in EUobserver van 24 mei 2021 Nederlandse vertaling door Ander Europa Met dank aan de auteur en aan EUobserver voor toelating tot publicatie Eerder deze maand kwamen de EU-leiders in Portugal bijeen om hun engagement voor de sociale rechten nieuw leven in te blazen en het belang te bevestigen van "Europese eenheid en solidariteit in de strijd tegen de COVID-19-pandemie". Het aanhoudende verzet van de EU tegen de opschorting van octrooien op Covid-19-vaccins getuigt echter van een verbijsterend gebrek aan solidariteit, en doet dergelijke verklaringen op weinig meer dan gebakken lucht lijken. Veel campagnevoerders zien de EU nu als de grootste lobbyist van Big Pharma bij de G20. Als het de Europese leiders ernst is met "het waarborgen dat niemand achterblijft", dan is het tijd om samen met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), vakbonden van gezondheidswerkers, de regering Biden en de meerderheid van de regeringen in de wereld aan te dringen op een vrijstelling van Covid-octrooien bij de WTO, zodat we de productie van vaccins en voorraden kunnen opvoeren, gelijke toegang kunnen garanderen en eindelijk een einde kunnen maken aan de lockdowns. De ervaring van Europa tijdens de laatste financiële wereldcrisis laat zien welke gevaren er ontstaan wanneer zakelijke belangen voorrang krijgen op sociale rechten. Sinds 2008 heeft de EU door de bevordering van reddingsoperaties voor banken en strenge bezuinigingsmaatregelen onze openbare diensten op het hele continent gedecimeerd. In Italië werd tussen 2010 en 2019 37 miljard euro bezuinigd op de nationale gezondheidszorg, deels om te voldoen aan de EU-uitgavenregels. In Griekenland bleek uit een Lancet-studie dat bezuinigingsprogramma's de belangrijkste oorzaak waren van het gestegen sterftecijfer. Toen hij de schade bekeek, merkte een auteur bij Forbes op dat "iedereen zou denken dat dit een oorlogsgebied is en geen geavanceerd land". Niet alleen hebben deze maatregelen veel staten slecht voorbereid op de Covid-19 pandemie achtergelaten; ze hebben ook bijgedragen aan de snelle opkomst van eurosceptische partijen, die hun stemrecht in de afgelopen twee decennia hebben verdubbeld. Voorrang geven aan sociale rechten is niet zo maar een oefening in ‘rebranding’, een nieuw logo kiezen of zo, maar  het gaat erom de toekomst van het hele EU-project veilig te stellen. We weten allemaal dat het Covid-herstel geen terugkeer naar de normale situatie kan zijn. Als de EU-leiders echt een eerlijker Europa willen, kunnen ze niet langer vasthouden aan de achterhaalde en mislukte ideeën die het herstel na de laatste crisis in de weg hebben gestaan. De regering-Biden heeft dit al begrepen en streeft naar gedurfde en essentiële beleidswijzigingen. Daartoe behoren een hervormd belastingstelsel, waarbij profiteurs van pandemieën moeten bijdragen in de kosten van herstel, en nieuwe regels die bedrijven verplichten publiekelijk bekend te maken waar zij al dan niet hun belastingen betalen. Maar toen soortgelijke maatregelen op EU-niveau werden besproken, bleek uit een lek dat het officiële standpunt van Frankrijk was ontwikkeld door een van de grootste lobbygroepen van het Europese bedrijfsleven. Dergelijke onthullingen leiden tot cynisme, ondermijnen het vertrouwen van het publiek en versterken de anti-Brussel-sentimenten. Als de EU en haar lidstaten zouden ophouden toe te geven aan de belangen van het bedrijfsleven en in plaats daarvan samen met de VS blijk zouden geven van progressief leiderschap op wereldvlak, bestaat er een unieke kans om van de wereld een betere, rechtvaardigere en socialere plaats te maken. Om een einde te maken aan offshore belastingontduiking die ons elke seconde het equivalent van een verpleegsterssalaris kost. Om de verwerpelijke schulden van het Zuiden kwijt te schelden die de dringend noodzakelijke tewerkstelling in de gezondheidszorg ondermijnen. En om de ontwikkelingsagenda zo aan te passen dat kwaliteitsvolle openbare diensten - de sleutel tot het bereiken van mensenrechten - eindelijk op de eerste plaats komen. Mijn vakbond - Public Services International - vertegenwoordigt miljoenen werknemers over de hele wereld die alles op alles hebben gezet om levens te redden en alles in het werk hebben gesteld om ons te laten vaccineren.   Waar Indiase verpleegsters om vragen Deze week nog vertelde Jibin Theerthakkuzhi Chalil van de United Nurses Association of India ons "dat we voor een humanitaire ramp staan en dat we alle middelen moeten gebruiken die we hebben om de pandemie in India en overal elders snel in te dammen. Het komt neer op een eenvoudige keuze: delen of niet delen.” Werknemers zoals Chalil zijn woedend dat de EU hun beste inspanningen ondermijnt en de crisis verergert door de winsten van de grote farmaceutische bedrijven voorop te blijven stellen. Is dit hoe solidariteit eruit ziet? Meer dan 400 leden van het Europees Parlement of van nationale parlementen in Europa  hebben de EU opgeroepen om eindelijk de vraag naar de opheffing van de patenten te steunen. Het EU-parlement heeft al gestemd voor het opschorten van octrooien en het delen van levensreddende technologie. En veel EU-leiders - waaronder Emmanuel Macron en Pablo Sanchez - hebben gezegd dat ze open staan voor dergelijke voorstellen. Maar de EU Commissie, samen met Duitsland en een handjevol andere landen, houden de hele wereld tegen door hun diehard vasthouden aan Big Pharma monopolies. In een pleidooi voor verandering dat vorige week door Duitse groepen uit de burgermaatschappij werd gepubliceerd, staat: "Terwijl wij een biertje gaan drinken op een terras, kijken wij toe hoe overal ter wereld massagraven worden gegraven. Wat is er aan de hand?" Door de belangen van het bedrijfsleven voorrang te geven op het algemeen belang, brengt de EU haar reputatie blijvende schade toe, zowel op lokaal als op mondiaal niveau. Het is tijd dat solidariteit meer wordt dan een modewoord. En dat begint met het steunen van de opheffing van de Covid-octrooien.   (*) Rosa Pavanelli is algemeen secretaris van Public Services International, de wereldvakbondsfederatie die miljoenen werknemers vertegenwoordigt in de openbare diensten, waaronder de gezondheidszorg, in Europa en de rest van de wereld. De desbetreffende centrales van het Belgische ABVV en ACV zijn lid, de Nederlandse FNV, CFDT/CGT in Frankrijk, Verdi in Duitsland,  CGIL in Italië, enz.

25 mei 2021 door Herman Michiel   Een half jaar geleden verscheen hier al eens een artikel onder de titel ‘Coronamiljardairs’, een woord dat je voorlopig niet in het woordenboek vindt, maar daarom niet minder reëel is. De bron was toen de Zwitserse investeringsbank UBS, en het accountants- en belastingadviseurbedrijf PricewaterhouseCoopers (PwC). Vandaag kunnen we een nieuw hoofdstuk aan dit obscene verhaal toevoegen, ditmaal gebaseerd op gegevens van Oxfam-America. In een persbericht van 20 mei gaat het over “Covid vaccins die negen nieuwe miljardairs creëerden met een gezamenlijk fortuin groter dan wat nodig is om de armste landen van vaccins te voorzien”. Hieruit leren we dat “ten minste negen nieuwe miljardairs werden gecreëerd sinds het begin van de COVID-pandemie, dankzij de buitensporige winsten die farmaceutische bedrijven met monopolies op COVID-vaccins maken”. Bovendien hebben “acht bestaande miljardairs - die uitgebreide portefeuilles hebben in de COVID-19 vaccin-bedrijven - hun gecombineerde rijkdom zien stijgen met 32,2 miljard dollar, genoeg om iedereen in India volledig in te enten.” Een woordvoerster van Oxfam zei: "Deze miljardairs zijn het menselijke gezicht van de enorme winsten die veel farmaceutische bedrijven maken met het monopolie dat zij op deze vaccins hebben. Deze vaccins zijn gefinancierd met overheidsgeld en zouden in de eerste plaats een mondiaal openbaar goed moeten zijn, niet een particuliere winstmogelijkheid. We moeten dringend een einde maken aan deze monopolies, zodat we de productie van vaccins kunnen opvoeren, de prijzen kunnen drukken en de wereld kunnen vaccineren." Wat de negen nieuwe miljardairs betreft, ze hebben samen een nettovermogen van $19,3 miljard, meer dan genoeg om alle mensen in lage-inkomenslanden volledig te vaccineren. Intussen hebben deze landen slechts 0,2% van de mondiale voorraad vaccins ontvangen, vanwege het enorme tekort aan beschikbare doses, ondanks het feit dat zij 10% van de wereldbevolking herbergen. Bovenaan de lijst van nieuwe miljardairs die hebben geprofiteerd van het succes van de COVID-vaccins staan de CEO's van Moderna en BioNTech, elk met een vermogen van meer dan 4 miljard dollar of meer. Op de lijst staan ook twee van de oprichters van Moderna en de voorzitter van het bedrijf, en de CEO van een bedrijf met een deal om het Moderna-vaccin te produceren en te verpakken. Dit ondanks het feit dat het overgrote deel van de financiering van het Moderna-vaccin werd betaald door de belastingbetaler. De laatste drie nieuwe vaccinmiljardairs zijn allen medeoprichters van het Chinese vaccinbedrijf CanSino Biologics. [caption id="attachment_20639" align="alignleft" width="300"] Image by Pixabay (Licentievrij)[/caption] Het is alleszins niet op de Europese Unie dat het armste deel van de wereldbevolking moet rekenen om uit de ellende te geraken. In een bijtend opiniestuk hekelt Rosa Pavanelli de hypocrisie van de EU-leiders, die het op hun recente top in Porto hadden over “de Europese eenheid en solidariteit in de strijd tegen de Covid-19 pandemie”. Pavanelli is de algemeen secretaris van Public Services International, de wereldvakbondsfederatie die miljoenen werknemers in de gezondheidszorg in Europa en de rest van de wereld vertegenwoordigt. “Het aanhoudende verzet van de EU tegen de opschorting van octrooien op Covid-19-vaccins en -voorraden getuigt echter van een verbijsterend gebrek aan solidariteit en doet dergelijke verklaringen op weinig meer dan gebakken lucht lijken. Veel campagnevoerders zien de EU nu als de grootste lobbyist van Big Pharma bij de G20”, aldus Pavanelli. Ze verwees naar de Indische verpleegsters van de United Nurses Association of India, die “woedend zijn dat de EU hun beste inspanningen ondermijnt en de crisis verergert door de winsten van de grote farmaceutische bedrijven voorop te blijven stellen”. Nu zelfs de Amerikaanse president Biden zich voorstander toonde voor een tijdelijk opheffen van de vaccinpatenten lijkt de Europese Commissie zich schoorvoetend te bezinnen, maar er zal heel wat meer nodig zijn om niet langer door te gaan voor de gangmaker van Big Pharma en de winsten  van de private sector in het algemeen. Hoe dicht die Commissie aanschuurt tegen de goeroes van het private gewin en hoe ver ze staat van de wereld van de solidariteit en het publiek belang blijkt ook nog duidelijk uit een artikel in Standaard Weekblad van 22 mei. In het voorbije jaar waren er over de coronacrisis niet minder dan twaalf contacten tussen de Europese Commissie en de Bill & Melinda Gates Foundation, maar voor Artsen Zonder Grenzen bleven de commissiedeuren gesloten. Welke boodschap de grote mensenvriend Bill Gates heeft voor Ursula von der Leyen lijdt weinig twijfel. Het was Gates die de Universiteit van Oxford van het plan afbracht om haar vaccin (nu geproduceerd door AstraZeneca ) zonder patentrechten vrij te geven. Welke argumenten had Gates? Heel eenvoudig, in 2020 alleen al had hij Oxford University 9 miljoen dollar geschonken… Als daar niet veel van in de media komt heeft dat eveneens een eenvoudige reden: de Gates Foundation opende ook de geldbeurs voor onder andere The Guardian, Le Monde, Financial Times, BBC, tot Al Jazeera toe. Ander Europa viel voorlopig buiten de prijzen.    

[caption id="attachment_20634" align="alignleft" width="218"] U kunt de brochure hier downloaden (Klik op de afbeelding).[/caption] 24 mei 2021 - De Rosa Luxemburgstichting brengt een brochure uit (in het Engels) over de betekenis, rol en draagwijdte van 'Green  New Deals'. Auteur Juliane Schumacher verwijst vooreerst naar de historische betekenis van Roosevelts' New Deal in de jaren '30, en plaatst daarbij enkele kritische bedenkingen.  Groene 'New Deals' duiken vandaag  wereldwijd op, in de Europese Unie, de VS, Groot-Brittannië, bij groene en linkse(-re) partijen. Een algemene noemer is daarom moeilijk, maar de auteur doet toch een poging: "Een progressieve Green New Deal is een veelzijdig politiek initiatief gesteund door een staat, dat enerzijds probeert zowel de klimaatcrisis  als de sociale ongelijkheid te bestrijden, en anderzijds ook een financiële en politieke dimensie heeft, waardoor het project mogelijk wordt, en op het aangepast niveau." Het interessante van de studie is dat ze zich toespitst op de socio-politieke aspecten van de klimaatkwestie, veeleer dan de technische, en dat ze - zoals het klimaat zelf - een wereldwijde scope heeft. Ook krijgt men een beknopt inzicht in diverse controverses die zich hierrond hebben ontwikkeld: bestaat er zoiets als 'duurzame groei'? Kunnen staten zomaar geld creëren om Green Deals te financieren, zoals aanhangers van de Modern Monetary Theory (MMT) voorstellen? Hebben anti-kapitalisten gelijk als ze in Green Deals een poging zien om het kapitalisme te redden, eerder dan het klimaat? De brochure heeft alleszins de verdienste om deze discussies onder de aandacht te brengen. De  uitgebreide bibliografie zal de geïnteresseerde klimaatactivist zeker ook interesseren. (hm)    

Door Herman Michiel 19 mei 2021   Niet ver van het Europees parlement in Brussel is er sinds vier jaar een ‘Huis van de Europese geschiedenis’. Ik heb het een tijd geleden bezocht, of daar toch een poging toe gedaan, maar om een of andere reden kreeg ik er acute maagpijn, oorsuizingen en een vreemde drang om het Huis te verlaten. Jammer, want men kan er blijkbaar heel wat opsteken. Dat las ik nu pas in een artikel van Le Monde Diplomatique [efn_note] Le Monde Diplomatique, mei 2021, Jean-Baptiste Malet, Bienvenue au musée de la propagande européenne. [/efn_note], waarin Jean-Baptiste Malet zijn ervaring meedeelt, inclusief die opgedaan bij de commentaren van de digitale audio-gids. Het ‘Huis van de Europese geschiedenis’, we zullen het kortheidshalve maar het Museum noemen, is een initiatief van het Europees Parlement. Het project, met een prijskaartje van 55,4 miljoen €, werd in 2008 goedgekeurd. Mooi succes voor de Duitse CDU-politicus Hans-Gert Pöttering, die het jaar tevoren het voorzitterschap van het Parlement had overgenomen van de Spaanse socialist Josep Borrell, de huidige ‘minister van buitenlandse zaken’ van de EU. Het is niet zeker dat dat veel ter zake doet, want het museum ademt volgens verschillende waarnemers een Koude Oorlogssfeer uit, een thema waarover Europese christen-en sociaaldemocraten mekaar niet zo vlug in de haren gaan. De Koude Oorlog wordt blijkbaar al opgeroepen als het nog gaat over de Franse Revolutie eind 18e eeuw. Want in 1789 hebben “eenvoudige burgers de absolute monarchie omvergeworpen. Maar hun nobele ideeën over vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid werden bevlekt door de Terreur” waarbij de guillotine tegenstanders uit de weg ruimde. “De redenering dat idealistische doeleinden brutale methodes kunnen verantwoorden werd meermaals toegepast in de Europese geschiedenis”, aldus de audiocommentaar, verwijzend naar het naziregime in Duitsland en de politiestaat in de USSR onder Jozef Stalin. De analogie Sovjet-Unie/nazi-Duitsland loopt volgens Jean-Baptiste Malet als een rode draad door het museum. Op de 18e eeuw volgt de 19e eeuw. Al was Victor Hugo toen al een voorstander van de Verenigde Staten van Europa, in het museum is hij blijkbaar geen vermelding waard. Misschien staat zijn (kritische) steun voor de Parijse Commune op zijn Europees strafblad, of misschien waren de samenstellers van de tentoonstelling niet zo goed thuis in de 19e eeuw ?  Over het ‘arbeidersvraagstuk’ gaan ze inderdaad nogal vlug heen: “De arbeids-en levensomstandigheden van de arbeiders waren soms afschuwelijk”, dat wel, maar “op het einde van de 19e eeuw verbetert hun toestand door de geleidelijke toekenning van het stemrecht.” Geen woord over de arbeidersbeweging, want het was de burgerij die “op economische en politieke veranderingen aanstuurde en een belangrijke rol speelde bij de oprichting van de moderne democratie.” Het marxisme krijgt een vermelding, namelijk “een gepassioneerde reactie op de industriële revolutie.” Volgt de 20e eeuw. “De zalen van het Huis van de Europese geschiedenis gewijd aan de Tweede Wereldoorlog lijken een enscenering van de resolutie van het Europees parlement van 19 september 2019 over ‘het belang van Europees gedenken voor de toekomst van Europa’”, aldus Jean-Baptiste Malet .Daarin worden communistisch en naziregime op een voet van gelijkheid geplaatst; zo ook in de tentoonstelling, waar parallelle beelden van hamer en sikkel enerzijds, hakenkruisen anderzijds, aan de bezoeker de indruk van symmetrie tussen de twee regimes geven. Over de akkoorden van München (september 1938) waarin Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk aan Hitler Tsjechoslowakije cadeau doen geen woord. Over Stalingrad of het communistisch verzet evenmin. De nazi vernietigingskampen worden deskundig in evenwicht gehouden door de Goelag. (Over de geschiedenisvervalsing door de resolutie van het Europees Parlement brachten we eerder al de stevige repliek van Attac-Duitsland.) Een historisch feit van formaat als de Nobelprijs voor de vrede toegekend aan de Europese Unie in 2012 kon in het museum natuurlijk niet ontbreken, en het vormt dan ook het sluitstuk van de tentoonstelling. Maar misschien moet Ursula von der Leyen, die weet hoe vlug vrouwen vergeten worden, de museumdirectie erop wijzen dat in 1905 de Oostenrijkse Bertha von Suttner, als eerste vrouw, die prijs al kreeg. Haar waarschuwingen voor dreigend oorlogsgevaar hadden, evenmin als die van de ‘gepassioneerde marxisten’, helaas de eerste Europese imperialistische oorlog niet kunnen voorkomen. Men vraagt zich natuurlijk af of er dan geen onafhankelijke wetenschappelijke raad opgericht werd om de tentoonstelling vorm te geven en alle kritiek van partijdigheid of propaganda op voorhand het zwijgen op te leggen. Zulke raad was er, volgens de museumdirectie, en die zou volledig onafhankelijk gewerkt hebben. Dat klopt, zegt Francis Wurtz die als europarlementslid voor de Franse communistische partij een en ander van nabij meemaakte; maar de leden van die raad waren dan ook nauwkeurig geselecteerd. Een centrale figuur ervan is de Hongaarse Mária Schmidt, die nog steeds in het wetenschappelijk comité zetelt. De bevindingen van Jean-Baptiste Malet over deze historica zijn niet direct zo geruststellend. Een van de grote fortuinen van Hongarije, volgens Forbes, en auteur van boeken die een eerbetoon zijn voor Ronald Reagan en George W. Bush. Schmidt heeft ook ervaring in het museumwezen, namelijk het Terreurmuseum in Boedapest, gefinancierd door het Orban-regime en gewijd aan het parallellisme Hitler-Stalin. In het ‘Huis van de Europese geschiedenis’ loopt momenteel een tijdelijke tentoonstelling onder de titel Fake or Real - A history of forgery and falsification. Waarom eigenlijk een tijdelijke tentoonstelling organiseren als er al een permanente is?    

18 mei 2021 -  Toeval, maar net als de staat Israël meedogenloze bombardementen aan het uitvoeren is op mensen, ziekenhuizen en mediagebouwen in de Gazastrook, wordt bekend hoe lichtzinnig de Europese Commissie omspringt met initiatieven van Europese burgers die proberen iets te doen tegen het Israëlisch apartheidsregime. In 2019 wilden enkelen van hen een Europese petitie lanceren, een zogenoemd ‘Europees Burgerinitiatief’. Mits het bijeenbrengen van 1 miljoen handtekeningen uit 7 lidstaten kan daardoor de Europese Commissie verzocht worden een wettelijk initiatief te nemen dat tegemoet komt aan de bedoelingen van de petitie. De petitie “Stopzetting van de handel met Israëlische nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden" was als volgt gemotiveerd:

“Om de Israëlische schendingen van het internationaal recht en de mensenrechten niet te erkennen of te helpen, heeft de EU de plicht om de handel met de Israëlische nederzettingen, die bezet Palestijns gebied koloniseren, stop te zetten

De Europese Commissie is exclusief bevoegd voor handel. Als zodanig en in het licht van haar verplichtingen krachtens het internationaal recht om Israëls onrechtmatige daden in bezet Palestina niet te erkennen of te steunen, moet de Commissie 1. Formeel erkennen dat handel met de Israëlische nederzettingen zowel voor de EU als geheel als voor alle Lid-Staten verboden is. 2. Een verordening afdwingen die garandeert dat goederen en diensten die geheel of gedeeltelijk van dergelijke nederzettingen afkomstig zijn, niet langer op de Europese markt worden gebracht.”

Al bij al is het een  gematigd voorstel, dat niet zo ver gaat als de BDS campagne: Boycott, Divest and Sanctions. En toch, tot het verzamelen van handtekeningen voor het burgerinitiatief is het nooit gekomen, want de Commissie weigerde de petitie te registreren; het viel zogezegd buiten het kader van haar bevoegdheden. Tegen deze gang van zaken werd een zaak ingespannen bij het Europees Hof van Justitie, en op 12 mei ll. deed het daarover een uitspraak. Verwacht natuurlijk niet dat dit Hof zich over de grond van de zaak uitspreekt. Maar het vond toch dat de motivatie van de Commissie onvoldoende was: “Deze bevat onvoldoende informatie om het de indieners mogelijk te maken de  redenen te kennen voor de weigering tot het registreren van het Europees burgerinitiatief”. Op basis daarvan annuleert het Europees Hof van Justitie de beslissing van de Commissie om de registratie van het burgerinitiatief te weigeren. De praktische implicatie is niet dat de Europese petitie nu kan van start gaan, maar dat de Europese Commissie haar besluit beter moet motiveren… Deze gang van zaken toont ook de beperkingen aan van deze zogenoemde Europese directe democratie. Twee jaar wachten op een rechterlijke uitspraak, en dan nog niet weten of men een tweede poging kan ondernemen... Maar zelfs in dat geval, en bij het welslagen van de petitiecampagne, heeft de Commissie nog vrij spel om ermee te doen wat ze wil; ze wordt alleen uitgenodigd een wetsvoorstel te doen. Het is natuurlijk opnieuw toeval, maar net dezer dagen werd de Conferentie over de Toekomst van Europa geopend, “uw kans om uw stem te laten horen, om te zeggen in wat voor soort Europa u wil leven, om onze toekomst vorm te geven”. Het ‘Europees burgerinitiatief’ is misschien een indicatie voor de mate waarmee men naar uw stem wil luisteren. (hm)    

17 mei 2021 – Binnen een klein jaar zijn er presidentsverkiezingen in Frankrijk, en daar is men te linker- en te rechterzijde al druk mee bezig. Het meest waarschijnlijke scenario is dat het opnieuw tot een duel tussen Macron en Marine Le Pen komt, zoals in 2017, en dat links er in de tweede ronde niet zal aan te pas komen. Op welke manier probeert links het tij toch te doen keren? In november werd bekend dat Jean-Luc Mélenchon opnieuw de kandidaat voor het linkse La France Insoumise (LFI) zal zijn, zoals in 2017. Toen werd hij ook gesteund door de Franse Communistische Partij (PCF). Voor de verkiezingen van 2022 echter opteerde  de PCF voor een eigen kandidaat, Fabien Roussel, sinds 2018 nationaal secretaris van de partij. “Met mijn kandidatuur heb ik de ambitie om verbazing te wekken, in het bijzonder bij links”, zei Roussel in Le Journal du Dimanche . Daar is hij al in geslaagd, maar hoe? Terwijl Macron het verzet tegen zijn beleid met toenemende repressie en bloedig politiegeweld beantwoordt, kondigt kameraad Roussel doodleuk aan dat er voor hem 30.000 politiemannen  moeten bijkomen. Immers: “Veiligheid is een fundamenteel recht. We moeten niet de indruk wekken dat links laks is op dit gebied, en ik zeg u, er moet een politiek van sancties komen, van stevige repressie.” Deze kaakslag voor de gilets jaunes en de vele Fransen die de afgelopen jaren op straat kwamen in verzet tegen Macrons steeds repressievere République toont op jammerlijke wijze aan dat de PCF alleen nog gedreven wordt door electoraal opportunisme, en zich niet langer inschrijft in een strategie voor het socialisme. Maar voor linkse Fransen wordt het überhaupt niet gemakkelijk in het stemhokje; Mélenchons LFI meent van haar kant dat kernwapens voor de République Française onmisbaar zijn…  (hm)    

Bewaren als PDF

13 mei 2021 – “Ik ben zeer bezorgd om het recent opflakkerend geweld en het blind treffen van doelwitten”, zei Europees ‘president’ Charles Michel tot de Israëlische president Rivlin. “Het willekeurig afvuren van raketten op Israëlische burgers door Hamas en andere groepen is onaanvaardbaar“, zei Josep Borrell, de ‘minister van buitenlandse zaken van de EU”. Voor iets zinniger commentaren over het voorspelbare en voorspelde geweld luistert men beter naar Richard Barrett, Iers parlementslid voor People before Profit die in een commissie een paar relevante vragen stelde aan de Israëlische ambassadeur. Oordeelt u zelf:

 

 

Hits: 2

13 mei 2021 Verschenen  op 10 mei 2021 op German Foreign Policy (*) Nederlandse vertaling door Ander Europa Met dank voor de toelating tot publicatie   Berlijn en de EU blokkeren de tijdelijke opschorting van octrooien op Covid-19-vaccins, zelfs nadat de VS hun standpunt over de kwestie hadden gewijzigd. Na de recente EU-top (Porto, 7-8 mei) verklaarden bondskanselier Angela Merkel en de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel dat zij niet geloven dat het opheffen van octrooien de juiste stap zou zijn voor een verhoogde vaccinproductie. Berlijn maakt zich vooral zorgen over de mRNA-octrooien van BioNTech; de verwacting is dat het bedrijf met zijn octrooien Duitsland op de kaart zet als biotechnologie-producent. China mag de octrooien dus niet in handen krijgen, zo zou bondskanselier Angela Merkel hebben gezegd. Anderzijds moet ook de ommezwaai van de regering-Biden in de kwestie van de patentopheffing gezien worden in het kader van de concurrentie met China. Sinds India geen vaccins meer kan uitvoeren, als gevolg van de escalatie van de pandemie in dat land, worden armere en opkomende landen bijna uitsluitend bevoorraad door China en Rusland - ook met de licenties om zelf de vaccins te produceren. Ontheffing van de octrooiplicht zou de Chinees-Russische dominantie op het gebied van vaccins kunnen doorbreken.   Patentopheffing? "Geen oplossing"  De Duitse regering en de EU blokkeren - voornamelijk op aandringen van Duitsland - de stap van de VS om toe te geven aan de groeiende internationale druk om de octrooien op Covid-19-vaccins althans tijdelijk op te schorten. Terwijl de secretaris-generaal van de VN en de hoofden van de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldhandelsorganisatie (WHO en WTO) de aankondiging van de regering-Biden over deze kwestie uitdrukkelijk toejuichten, sprak de Duitse bondskanselier Angela Merkel zich na afloop van de top op zaterdag uit tegen een ontheffing van octrooien: "Ik denk niet dat afstand doen van octrooien de oplossing is om meer mensen van het vaccin te voorzien," verklaarde zij [efn_note] Persconferentie na de informele bijeenkomst van de Europese Raad en de Top EU-India in Porto. 08.05.2021. [/efn_note]. Hoewel voorafgaand aan de EU-top verschillende EU-lidstaten de stap van de VS hadden toegejuicht - waaronder Oostenrijk, Spanje en Polen - werd er geen melding van gemaakt nadat Merkel zich er tijdens de EU-top openlijk tegen had verzet. Met betrekking tot de patentvrijstelling verklaarde Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad: "We denken niet dat dit op korte termijn het wondermiddel is."[efn_note] Matthias Kolb: Europas Unmut über Bidens PR-Trick. sueddeutsche.de 08.05.2021 [/efn_note]. Zodra er concrete voorstellen op tafel liggen, "zijn we bereid om hierover in gesprek te gaan." Verwijzend naar EU-kringen spreken Duitse media afwijzend van een "PR-stunt" van de Verenigde Staten.   Blokkeren van leveranties In feite werd de aankondiging door de regering-Biden van afgelopen woensdag dat zij zich niet langer zou verzetten tegen de vrijgave van de octrooien pas gedaan nadat Washington onder toenemende internationale druk was komen te staan. De protesten tegen het aanleggen van voorraden vaccins in de VS nemen toe sinds medio april bekend werd dat tegen eind juli ongeveer 300 miljoen ongebruikte vaccindoses in Amerikaanse magazijnen zouden kunnen opgestapeld liggen, terwijl de meeste armere landen met extreme tekorten te kampen hebben. [efn_note]  Adam Taylor, Emily Rauhala: U.S. could have 300 million extra vaccine doses by end of July, raising concerns about hoarding. washingtonpost.com 15.04.2021. [/efn_note] Er zijn ook klachten gerezen omdat de VS niet alleen de uitvoer van vaccins, maar ook van primaire producten streng aan banden legt. Joe Biden had dit onmiddellijk na zijn ambtsaanvaarding verordonneerd, verwijzend naar bepalingen in de Amerikaanse Defense Production Act (DPA). Omdat dit de vaccinproductie van bijvoorbeeld het Serum Institute of India, 's werelds grootste vaccinproducent, ernstig had getroffen, had de CEO van dit instituut, Adar Poonawalla, half april openlijk kritiek geuit op Biden.[4] [efn_note] Poonawalla twitterde op 16. April: "Gerespecteerde @POTUS, als we ons echt willen verenigen in het verslaan van dit virus, verzoek ik u nederig namens de vaccinindustrie buiten de VS om het embargo op de export van grondstoffen uit de VS op te heffen, zodat de vaccinproductie kan toenemen. Uw regering heeft de details." [/efn_note]  In het zwaar door een pandemie getroffen India hebben de blokkades van de VS de woede tegen de Verenigde Staten en tegen de pro-Amerikaanse koers van de regering van premier Narendra Modi doen toenemen  [efn_note] Zie ook  "A Signal to China". [/efn_note]  - een ontwikkeling die Washington niet onverschillig kan laten, omdat het voor zijn machtsstrijd met Peking rekent op een nauwe samenwerking met New Delhi.   Zonder tegenwicht De dramatische escalatie van de pandemie in India verzwakt bovendien de positie van het Westen in zijn rivaliteit met China en Rusland op het gebied van vaccins. Ontwikkelingslanden en opkomende landen hebben tot nu toe bijna uitsluitend vaccins uit China, Rusland en India ontvangen. China heeft inmiddels 240 miljoen doses vaccins geleverd aan talrijke landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika, en ook aan enkele van de armere landen in Oost- en Zuidoost-Europa.[6] [efn_note]  Iain Marlow, Sudhi Ranjan Sen, James Paton: China is filling the global COVID vaccine shortage left by the U.S. and India. fortune.com 08.05.2021. [/efn_note] Peking en ook Moskou - dat ondanks de geringere productiecapaciteit zoveel mogelijk vaccins uitvoert - bevorderen ook de productie onder licentie van hun vaccins door plaatselijke bedrijven in verschillende verarmde of drempellanden, waaronder Brazilië, Marokko, Indonesië en Servië. Tot voor kort werden ook vaccins geleverd door India, waar het Serum Institute of India onder licentie het vaccin van AstraZeneca (Groot-Brittannië) produceerde, met leveringen van meer dan 66 miljoen doses aan ontwikkelingslanden en opkomende landen, aldus het Indiase Ministerie van Buitenlandse Zaken. Omdat India nu alle beschikbare capaciteit nodig heeft voor zijn eigen strijd tegen de pandemie, kan het voorlopig niet fungeren als een pro-westers tegenwicht tegen Rusland en China onder degenen die vaccins leveren aan de meer verarmde wereld.   De apotheek van de rijken De armere landen zijn dus bijna volledig afhankelijk van de hulp van China en Rusland, omdat zelfs de EU - in tegenstelling tot wat zij beweert - zeer weinig levert. In een toespraak (6 mei) aan het Europees Universitair Instituut in Florence verklaarde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dat de EU de enige democratische regio ter wereld is die op grote schaal vaccins exporteert, en zij noemde de Unie trots de apotheek van de wereld [efn_note] Toespraak van Commissievoorzitter von der Leyen tijdens de State of the Union-conferentie van het Europees Universitair Instituut. ec.europa.eu 06.05.2021. [/efn_note]. India wordt soms de "apotheek van de wereld" genoemd, omdat zijn farmaceutische bedrijven enorme hoeveelheden redelijk geprijsde medicijnen produceren, die betaalbaar zijn voor armere landen. Natuurlijk zijn er bedrijven in de EU die met name dure BioNTech/Pfizer-vaccins exporteren, voornamelijk naar rijke landen, zoals werd bevestigd door de woordvoerder van de Commissie voor handelsvraagstukken, Miriam Garcia Ferrer. Sinds januari heeft Brussel in principe 178 miljoen doses goedgekeurd voor uitvoer, hoofdzakelijk naar Japan (72 miljoen vaccins), het VK (19 miljoen), Canada (18 miljoen), Saoedi-Arabië (7 miljoen), Zwitserland en Turkije (beide 5 miljoen), Singapore en Korea (beide 3 miljoen). Er waren nauwelijks leveringen aan armere landen. [efn_note] EU vaccines: Millions of doses exported to rich countries, less to poor countries. brusselstimes.com 08.05.2021. [/efn_note]   Schoon schip maken Terwijl het Westen terrein verliest in de invloedsstrijd met China en Rusland ligt de productiecapaciteit voor vaccins in veel landen stil. Het Canadese Biolyse Pharma probeert al maanden een vergunning te krijgen om vaccins te produceren - tevergeefs. De capaciteit wordt geschat op 50 miljoen doses per jaar. Incepta Pharmaceuticals in Bangladesh, in Dhaka, zou 350 miljoen doses per jaar kunnen produceren, maar is er ook niet in geslaagd een vergunning te verkrijgen. [efn_note] Saeed Shah, Yaroslav Trofimov, Gabriele Steinhauser: India's Covid-19 Crisis Raises Pressure to Waive Vaccine Patents. wsj.com 01.05.2021. [/efn_note] Daar zou nu echter verandering in kunnen komen. Aangezien India, de belangrijkste leverancier van Bangladesh, nu ontbreekt, heeft Dhaka zijn best gedaan om een vervanger te vinden, nl. in Peking en Moskou. Met name de licentieproductie van Sputnik V staat ter discussie. Vertegenwoordigers van Incepta Pharmaceuticals hebben enkele dagen geleden deelgenomen aan de onderhandelingen hierover[efn_note] Mohammad Al-Masum Molla: Chinese Vaccine: 5 lakh [=500.000] doses may arrive on May 10. thedailystar.net 03.05.2021. [/efn_note].  Als het Westen niet achter wil blijven bij Rusland en China, in de wereldwijde race om een vaccin, moet er een koerswijziging komen.   Een “game changing technologie"  De regering-Biden zou dus - om geostrategische redenen - niet alleen inbreuk maken op de belangen van machtige Amerikaanse farmaceutische bedrijven, die vrezen voor hun winsten, maar ook op de belangen van Berlijn. De Duitse regering stimuleert BioNTech en CureVac met hun mRNA-vaccins, omdat de mRNA-technologie wordt beschouwd als de belangrijkste factor voor de versteviging van Duitsland als biotechnologisch centrum. Daarom heeft Angela Merkel naar verluidt op de EU-top verklaard dat China de mRNA-octrooien niet in handen mag krijgen. [efn_note] Matthias Kolb: Europas Unmut über Bidens PR-Trick. sueddeutsche.de 08.05.2021. [/efn_note]. Merkel zou over "baanbrekende biotechnologieën”, met name mRNA, op 10 mei met vooraanstaande deskundigen overleggen. De kwestie wint aan belang in het pandemiebeleid van Berlijn. Hierover zal german-foreign-policy.com binnenkort verslag uitbrengen. ♦   VERVOLG Op 11 mei publiceerde german-foreign-policy.com inderdaad een vervolgartikel, The Pandemic as an Opportunity, dat in meer detail focust op de ingrepen van de Duitse overheid om 'haar' bedrijven, BioNTech en CureVac, op de kaart te zetten als koplopers in de veelbelovende mRNA-technologie. Hieronder de vertaling van de inleiding van dit artikel.   De pandemie als kans

Berlijn voert campagne voor "mRNA Centrum Duitsland" tijdens de pandemie. BioNTech boekt miljardenwinsten en mikt op wereldwijde expansie.

De Duitse regering grijpt de strijd tegen de Covid-19 pandemie aan om Duitse biotechbedrijven te helpen wereldkampioen te worden in de mRNA-toekomsttechnologie. BioNTech, gevestigd in Mainz, is de belangrijkste begunstigde. Onder druk van Berlijn, en tegen de weerstand van Parijs, heeft het bedrijf de facto een monopolie gekregen voor de levering aan de EU in de toekomst, terwijl een Franse concurrent in de kou werd gezet. Omdat de vaccins van BioNTech vele malen duurder zijn dan die van andere bedrijven, moeten armere EU-lidstaten in Oost- en Zuidoost-Europa nu enorme bedragen betalen aan het Duitse bedrijf. Terwijl andere bedrijven tijdens de acute fase van de pandemie vaccins tegen hun kostprijs leveren, heeft BioNTech alleen al in het eerste kwartaal van 2021 een nettowinst van 1,13 miljard euro gemaakt. Het gebruikt deze winst nu om uit te breiden - geholpen door het feit dat Berlijn ontheffingen van octrooien op vaccins blokkeert. Met de opkomst van BioNTech kan Duitsland hopen een leidende positie als biotech-centrum te bereiken. Er wordt gesuggereerd dat Duitsland nu al "een van 's werelds zwaartepunten" is voor mRNA-technologie. [Hier verder in het Engels]   (*) German-Foreign-Policy.com wordt gerealiseerd door een groep onafhankelijke journalisten en sociale wetenschappers die “permanent de hernieuwde pogingen van Duitsland opvolgen om terug een hoge machtsstatus te verwerven op economisch, militair en politiek vlak.”

11 mei 2021 – Een krantenartikel getiteld I am Europe stemt me normaal niet tot grote verwachtingen, en als het in een literaire weekendbijlage komt vermoed ik dat er ergens weer een mak Europees suikerbroodje in de boekhandel zal liggen. Maar de aankondiging onder genoemde titel in De Standaard der Letteren van het voorbije weekend was hoopgevender van aard. De auteur,  Sander Pleij, een mij onbekende Nederlandse auteur, zal samen met een aantal medestanders proberen een European Review of Books te lanceren. Een aantal van zijn uitspraken doen me eigenlijk nu al hopen dat hij in zijn opzet zal slagen. “Ik voel me geen gouden ster op die stomme EU vlag, als een kleuter in de kring. Ik voel me Europeaan, geen Europese Uniaan.” Niet slecht als begin! Deze Sander Pleij blijkt zich bovendien aangesproken te voelen door een bijdrage van ‘de Engelse historicus Perry Anderson’ in The London Review of Books. Aangezien Pleij erbij vermeldde dat “Anderson beweert dat de EU wordt geregeerd naar Hollands poldermodel” wist ik meteen waarover het ging. U, lezer, misschien ook, want minder dan twee maanden geleden publiceerden we een samenvatting van Anderson’s essay waarin de denkwereld van polderproduct Luuk Van Middelaar wordt gedissecteerd.  Pleij onthoudt eruit dat

“Merkel, Macron en andere regeringsleiders achter de gesloten deuren van de Europese Commissie een consensus bereiken. Die wordt vervolgens verhuld in rapporten van deelcommissies en duizenden saaie pagina’s reguleringen. Het zichtbare conflict, het drama dat kiezers bij de democratie betrekt, ontbreekt. De kiezers zien snelle zakelijkheid, maar horen geen ideologisch debat over ethische vraagstukken. Er wordt pas geluisterd wanneer Ernst & Young met haar spreadsheets wappert, of wanneer de legitimiteit van de EU moet worden bevestigd.”

De “European Review of Books wil zowel een gedrukt tijdschrift als een digitaal platform lanceren over cultuur en ideeën, in het Engels en in de moedertaal van de schrijver, over boeken, kunst, wetenschap en techniek, internationale betrekkingen, poëzie en nog meer. Er zouden per jaar drie gedrukte boekvolumes verschijnen, en wekelijks nieuwe online bijdragen. Één voorwaarde: op 19 juni – binnen enkele weken dus - moet door crowdfunding 79.000€ bijeengebracht zijn. De campagne is pas gestart, de teller staat momenteel op 20.000 €. Of het lukt valt af te wachten. Ik heb me altijd ver van speculatie gehouden, maar heb nu toch een aanmoedigingspremie overgemaakt aan de ERB-in-oprichting. Wil u er meer over weten, of zelfs een paar euro riskeren aan dit initiatief? Klik dan hieronder en u komt op de lanceringsite :  

11 mei 2021 - Enkele dagen geleden hadden we het over de claim van 150 miljoen euro door het containerbedrijf DP World, gericht aan de Belgische overheid. Over deze ISDS-zaak was er op zaterdag 8 mei een radiouitzending  (Radio1) en die kunt u hier opnieuw beluisteren. (vanaf 1:24:20) . MO-journaliste Tine Hens legt er op bevattelijke manier uit wat bekend is over een zaak die door drie advocaten achter gesloten deuren wordt behandeld.      

door Herman Michiel 10 mei 2021   “NextGenerationEU is een tijdelijk herstelinstrument van 750 miljard euro dat moet helpen de onmiddellijke economische en sociale schade ten gevolge van de coronapandemie te herstellen”. Zo stelde de EU haar coronaherstelplan voor, eind december 2020. Corona was toen al ongeveer een jaar geleden uitgebroken, en lockdowns hadden de Europese economie al in ernstige problemen gebracht. Een herstelplan op Europese schaal was dus zeker geen overbodige luxe. Maar we zijn nu mei 2021, en van dit herstelplan is nog geen cent uitbetaald. Straffer zelfs: dit geld is nog niet voorhanden. Want dat moet de Europese Commissie lenen op de financiële markten, en alle lidstaten moeten daartoe toestemming geven. Vorige maand was dit nog niet gebeurd door 10 lidstaten, waaronder Duitsland en Nederland. Bovendien moeten de lidstaten om beroep te doen op het herstelfonds gedetailleerde plannen indienen, die niet alleen de besteding van het geld omschrijven, maar ook toezeggingen bevatten over ‘structurele hervormingen’ van hun economie. De Commissie wil dan twee maanden om deze plannen te bestuderen, en indien goedgekeurd, (en de fondsen beschikbaar) zou dus misschien tegen de herfst 2021 ‘herstelgeld’ kunnen toegekend worden. Deze slakkengang begint zelfs de Franse minister van economie te irriteren. “De Verenigde Staten zijn in volle opbloei, en China begon ook al zijn herstel”, kloeg Le Maire onlangs. Maar zulke klachten worden door de Europese Commissie op een wel zeer originele manier gepareerd. Als het in december 2020 nog luidde dat het herstelinstrument moest helpen “de onmiddellijke economische en sociale schade ten gevolge van de coronapandemie te herstellen”, zegt de sociaaldemocratische eurocommissaris voor economie Gentiloni nu dat het geld niet bedoeld is als een noodmaatregel als antwoord op de gezondheidscrisis. Daar hebben de lidstaten al zelf voor gezorgd. Waarvoor dient het dan wel? “Dit gemeenschappelijk geld is voor kwalitatieve groei, in relatie met de groene en digitale transitie en hervormingen”, aldus Gentiloni in een  gesprek met IMF-voorzitter Georgieva. … en hervormingen. Wat iedereen die de EU een beetje kritisch opvolgt voorspelde , komt nu steeds duidelijker naar voren: de coronacrisis is voor de EU een nieuwe kans om de lidstaten nog meer in het neoliberale keurslijf in te snoeren. “Aan de herstelfondsen zullen voorwaarden verbonden zijn” (‘strings attached’), zei men eerst, verwijzend naar de Europese plannen voor een vergroening en digitalisering van de economie. Dat moet de economie ‘duurzamer’ maken, maar dan volgens de EU-formule: duurzaam = neoliberaal. Voor het goedkeuren van de nationale herstelplannen zal de Commissie nagaan in hoeverre de lidstaat rekening houdt met haar ‘landenspecifieke aanbevelingen’ (de country specific recommendations of CSR). ‘Populaire’ aanbevelingen zijn het begrotingsevenwicht, de beperking van de overheidsuitgaven, de verhoging van de pensioenleeftijd, de liberalisering van de arbeidsmarkt, activering van werklozen, invoering van 5G, ontmanteling van openbare diensten, enzovoort. In een recent rapport verwijst de Europese denktank CEPS (Centre for European Policy Studies) naar de ‘opportuniteiten’ van het herstelfonds voor het doorvoeren van hervormingen, en ziet een aantal redenen waarom dit nu meer succes zou kunnen hebben dan gewoonlijk. De goedkeuring van de plannen is minder bureaucratisch (in vergelijking met de uitbetaling van structuurfondsen, cohesiefondsen enzovoort) omdat alleen de Commissie (zonder de Raad) beslist op basis van het halen van ‘milestones’. De uitbetaling zal ook in schijven gebeuren, om de zes maanden, wat een additioneel drukkingsmiddel geeft. Maria Demertzis, adjunct-directeur van Bruegel, een andere Europese denktank, heeft er wat twijfels over of het herstelfonds er inderdaad zo goed zal in slagen om onpopulaire economische hervormingen [“met een hoge politieke kost”] door te voeren. Ze vreest dat de voorwaarden te eenzijdig zullen gekoppeld zijn aan de vergroening en de digitalisering van de economie, en te weinig aan grondige economische hervormingen. Maar “als er ‘eerste stappen’ zouden gezet worden op vlak van de arbeidsmarkt, pensioenen en andere moeilijke thema’s” zou ze dit toch ook al niet slecht vinden.    

5 mei 2021 - De verkiezingen voor de Spaanse autonome gemeenschap Madrid zijn uitgedraaid op een overwinning voor de rechtse Partido Popular (PP) en een nederlaag voor de sociaaldemocraten van de PSOE. Deze uitslag heeft meer dan regionale betekenis. Voor rechts Spanje is de nationale regeringscoalitie PSOE-Podemos, die in januari 2020 aantrad onder leiding van Pedro Sánchez, een doorn in het oog. Onder druk van Podemos, wiens leider Pablo Iglesias als vicepremier fungeerde, werd een gematigd reformistische programma uitgewerkt, maar voor rechts – de PP, Ciudadános en het extreemrechtse VOX - komt dit neer op een communistisch regime. Dit was dan ook de teneur van de verkiezingscampagne van Isabel Díaz Ayuso (PP), de president van de autonome regio Madrid: vrijheid of communisme. Die ‘vrijheid’ hield ook een populistisch verzet in tegen coronamaatregelen van de regering, in een regio die nog meer geteisterd wordt dan gemiddeld. Al zit rechts al 26 jaar vast in het zadel in de Madrileense regio, toch had Ayuso had deze verkiezingen uitgelokt in de hoop een absolute meerderheid voor de PP te halen in het regionaal parlement. Daarin is ze niet geslaagd, maar de PP kon de kiezers van het concurrerende rechtse Ciudadános binnenhalen, en komt er dus versterkt uit. Het was al van meetaf aan duidelijk dat de inzet van deze regionale verkiezing als een nationale krachtmeting tussen links en rechts zou gelden, en Pablo Iglesias had daarom zijn functie in de nationale regering neergelegd om alles te zetten op deze verkiezing. Al won Podemos er drie zetels bij (van 7 naar 10), toen de nederlaag van links in haar geheel bekend werd nam Iglesias ontslag uit alle politieke functies in de partij en de regering. In hoeverre dit ook te maken heeft met zijn gecontesteerd leiderschap van Podemos is niet duidelijk.   [caption id="attachment_20576" align="aligncenter" width="680"] Verdeling van de 136 zetels in het regionaal parlement van Madrid (hel gekleurd de resultaten van 4 mei 2021, licht gekleurd die van 26 mei 2019). PSOE: sociaaldemocraten; PP=Partido Popular, christendemocraten; Cs=Ciudadános, rechts liberaal (verliest zijn 26 zetels); Más Madrid: progressieve Madrileense formatie opgericht in 2018, gesteund door dissidenten van Podemos; VOX: uiterst rechts; UP=Unidas Podemos. Onder de partijnaam staat de verwante politieke groep in het Europees Parlement.[/caption]   Aangezien de Partido Popular met haar 65 zetels geen meerderheid heeft en het rechts-liberale Ciudadános van de kaart geveegd werd (althans in Madrid) zal de PP een akkoord zoeken met het extreemrechtse VOX. Beide partijen hebben al aangegeven daartoe bereid te zijn. Dit is een veeg teken voor wat de Spaanse nationale politiek betreft. De voorzitter van de Partido Popular, Pablo Casado, noemde het verkiezingsresultaat een ‘motie van wantrouwen tegen de regering Sánchez’, en een buigpunt in de nationale politiek. (hm)