In Seatle, bij de vergadering van de wereldhandelsorganisatie WTO, kwam ze voor het eerst in volle glorie voor het voetlicht. De beweging tegen de neoliberale globalisering. Een bond gezelschap van vakbondsleden, milieuactivisten, boze boeren, kritische wetenschappers, verontruste ontwikkelingswerkers en allerlei andere wereldverbeteraars. 'Anti-globalisten' werden ze al snel door de pers gedoopt, dit samenraapsel van uiterst globaal opererende activisten.
En vanaf dat moment verschijnen ze overal waar de machtigen der aarde in alle rust hun zaken willen bespreken. Of het nu de G 8; de EU; de wereldbank of het IMF is. Waar een top is komen zij om het geluid van de basis te laten horen. Met duizenden, tienduizenden of zelfs honderdduizend tegelijk, in Washington, Praag, Gotenburg, Genua en Gent.

Deze vogels van zo divers pluimage hebben elkaar gevonden in hun gezamenlijke afkeer van de internationale politiek van liberalisering. Op alle terreinen waar ze actief zijn merken ze de funeste gevolgen van het sinds 1980 vrij gemaakte kapitaalverkeer. Bedrijven uit de rijke westerse landen zoeken overal in de wereld de laagste lonen en de goedkoopste grondstoffen op, met funeste gevolgen voor de sociale omstandigheden en het milieu.

Daarnaast ontstaat er door het vrije kapitaalsverkeer een gigantische massa van kapitaal dat over de wereld flits, steeds de vorm van andere valuta aannemend op zoek naar snelle speculatiewinst. Dit 'flitskapitaal' leidt tot een groeiende instabiliteit van de wisselkoersen en versterkt de kans van het onderuit gaan van nationale munten, zoals de z.g.Azië crisis liet zien.

Een ander gevolg van deze ontwikkeling is een vergaande uitholling van de democratie. Steeds meer beslissingen worden genomen in niet of nauwelijks onder democratische controle staande organen als de Europese commissie; de Europese ministerraad; de G8; of het IMF en de Wereldbank. Maar steeds meer mensen voelen dit democratische tekort en besluiten dat de toekomst van deze wereld te belangrijk is om over te laten aan een handje vol industriëlen, bankiers, politici en andere grijze pakken. De beweging van globalisering van onderop groeit en verdiept zich.

En dan is het elf september. Terwijl de puinhopen in New York nog roken wordt de beweging door menig commentator dood verklaard, of in ieder geval dood gewenst. De meest curieuze redeneringen worden daarvoor van stal gehaald. 'Nu het WTC, het symbool van het globale kapitalisme door deze ramp is getroffen geeft het toch geen pas om tegen dat zelfde globale kapitalisme te protesteren'. Wat deze commentatoren niet willen zien is dat het internationale terrorisme zo niet een product van de neoliberale globalisering is daar in ieder geval sterk door gestimuleerd en gefasciliteerd is.

De voedingsbodem voor extremisme is versterkt door de groeiende mondiale kloof tussen arm en rijk als gevolg van de liberalisering. Waar de overheid van IMF en Wereldbank drastische moesten bezuinigen op onderwijs namen de koranscholen hun plaats in. Een organisatie als El Quada, (zoals bekend tot wasdom gekomen dankzij de steun van de CIA, en haar Pakistaanse en Saudische evenknieën), kon voor het opbouwen van een internationaal netwerk probleemloos gebruik maken van faciliteiten als het bankgeheim; belasting paradijzen en vrijkapitaalverkeer waar ook het gewone, (boven- en ondergrondse) bedrijfsleven zo kwistig van profiteert.

Steeds meer mensen beginnen dan ook in te zien dat het terrorisme weliswaar niet makkelijk te bestrijden is, maar dat het doorvoeren van de maatregelen die door de "anti globaliseringsbeweging' al jaren worden bepleit, zoals het kwijtschelden van de schuldenlast van arme landen; een belasting op valuta transacties, (de z.g. Tobintax); de opheffing van het bankgeheim; het aanpakken van belastingparadijzen; een democratische controle op de economie enz. enz. een veilige wereld heel wat dichterbij brengt dan een miljarden verslindende oorlog die alleen tot nog meer verbittering, fanatisme en haat leidt.

De vele tienduizenden demonstranten op 13, 14 en 15 december in het ijzige Brussel lieten zien dat dat besef groeit. De beweging is springlevend, en haar programma is actueler dan ooit.

Willem Bos is redacteur van het blad Grenzeloos bestuurslid van Attac Nederland, een vereniging met afdelingen in 29 landen die zich verzet tegen liberaal kapitaalverkeer.