Sociale actie
Syriana en Good Night, and Good Luck zijn films die gefinancierd werden door de onderneming Participant Productions. Deze onderneming is opgericht door de internet-miljardair Jeff Skoll met als doel films te maken ‘die ertoe doen’. Dat wil zeggen: die een bijdrage kunnen leveren aan sociale verandering en een betere wereld. Omdat Skoll en ook Clooney beseffen dat daadwerkelijke hervormingen niet echt in de bioscoop zullen plaatsvinden, doen zij méér dan bewegende beelden schieten en vertonen. Behalve bij Participant Productions zijn beiden betrokken bij een kritische website: www.participate.net. Een verrassend frisse site met medianieuws, maar ook met oproepen om mee te doen aan campagnes tegen de opwarming van de aarde, tegen seksuele intimidatie op de werkvloer, voor steun aan de Paralympics en meer in het algemeen om in beweging te komen tegen onrecht in buurt, bedrijf en maatschappij. Piet Reckman, de schrijver van het boek ‘Sociale Actie’ zou er zijn vingers bij aflikken!
Goede bedoelingen zijn nog geen garantie voor goede films. Hoe zit het wat dat betreft met Syriana en met Good Night, and Good Luck.?

Smeerboel
Syriana is een film over oliebelangen. Met vijf verhaallijnen. Een beeldenbombardement. Brokkelig. Oliebaronnen, oliesjeiks, geheim agenten, migrantarbeiders, juristen. Flarden, dialogen, acties, intriges, marteling, ontworteling, terreur, corruptie. Waarom wie wat doet of overkomt wordt niet uitgewerkt. De ‘spelers’ weten het zelf niet. Persoonlijke motieven leggen het af tegen het totaalsysteem van de oliebusiness. Eén grote smeerboel! De gekozen vormgeving past perfect bij de inhoud. Een lastige film. Goed camera- en acteerwerk houden de aandacht vast. En al met al prikkelt Syriana tot nadenken over de vraag waar we, of meer nog: ze, in godsnaam mee bezig zijn.

Rechte rug
Good Night, and Good Luck. is een docudrama met een afgerond verhaal. De film gaat over de Amerikaanse tv-presentator Ed Murrow die het in de vijftiger jaren van de vorige eeuw opnam tegen de ultraconservatieve senator Joe McCarthy. McCarthy veroorzaakte tussen 1950 en 1954 met zijn communistenjacht een ware angstpsychose in de Verenigde Staten. Vrije meningsuiting en burgerrechten kwamen onder zware druk. Ed Murrow, die zijn talkshows immer afsloot met de woorden ‘Good night, and good luck’, ging daar keihard tegenin. Dat was niet zo simpel. Sponsors, adverteerders, rechtse politici, hoge militairen, bange bazen en een deel van de publieke opinie moesten getrotseerd worden. Dankzij een onverdacht oorlogsverleden, steun van bevriende collega’s en een razendscherpe tong bleef Ed Murrow overeind en droeg hij zelfs bij aan de uiteindelijke val van McCarthy. Hij toonde ‘mediamoed’ en hield zijn rug recht. Een bron van inspiratie voor menige hedendaagse journalist en commentator!
De film weet de sfeer van de vijftiger jaren goed te treffen. Het feit dat hij geheel in zwart-wit is opgenomen, waardoor oude journaalbeelden er naadloos in overlopen, draagt daaraan bij. Maar de hele enscenering klopt. De pakken en stropdassen, de kapsels, de houdingen, de gesprekken, het ongebreidelde roken, het is allemaal raak. En dan de muziek! Af en toe dwaalt de camera van de CBS-redactieburelen naar de opnamestudio. Daar zingt Diana Reeves met een combo prachtig passende jazzy-songs. Door de omfloerste klanken van ‘One for my baby’, ‘How high the moon’ en ‘Straighten up and fly high’ word je bij je lurven gegrepen en helemaal het verhaal ingezogen. Schitterend!

Clooney c.s. zijn geen uitgesproken socialistische revolutionairen. Ze willen vooral Amerika een beter land maken voor de Amerikanen én voor de rest van de wereld. Zelfs daar zal méér voor nodig zijn dan pakkende films en een website met een radicaal democratische boodschap. Maar ze leveren een mooie en sterke bijdrage.

Verder lezen: Interessante paralellen tussen de McCarthy-periode en de tegenwoordige tijd worden getrokken in het recent verschenen boek van Haynes Johnson: The Age of Anxiety. McCarthyism to Terrorism.

Andere recente artikelen:
Film
05-04-2006 De waarheid, drama en bedrog 25-01-2006 The Grizzly Man, King Kong, The March of the Pinguins 25-01-2006 oorlog en film 21-11-2005 Kong! Kong! Kong! 21-11-2005 Stukjes barbarij, smakelijk opgediend 24-09-2005 Het grote herkauwen