De SP groeit als kool en is tegenwoordig de belangrijkste kracht in links Nederland. Tegelijkertijd is natuurlijk ook de SP niet perfect, zo blijkt ook uit dit conflict. Hoe het ook afloopt, de SP heeft serieuze imago-schade opgelopen en het lijkt er niet op dat deze kwestie er toe zal bijdragen dat de SP een betere partij wordt.
Het is belangrijk om een aantal zaken helder op een rij te zetten. Laten we daarom terug gaan naar de aanleiding voor de hele kwestie. Düzgün Yildirim stond nummer achttien op de SP-lijst voor de Eerste Kamer. Deze lijst wordt samengesteld door de partijraad, het hoogste orgaan van de SP tussen twee congressen. De partijraad heeft Yildirim dus in principe geschikt bevonden om de SP te vertegenwoordigen in de Eerste Kamer. Maar als de leden van de Provinciale Staten de lijstvolgorde hadden gerespecteerd was Yildirim niet in de Eerste Kamer gekozen. Omdat enkele leden van de Provinciale Staten echter gebruik hebben gemaakt van de mogelijkheid om een voorkeurstem uit te brengen en Yildirim ook een voorkeurstem op zichzelf uitbracht werd hij toch in de senaat gekozen.
De hele procedure van de verkiezingen voor de Eerste Kamer is fundamenteel ondemocratisch. Het is het resultaat van een negentiende eeuwse denkwijze die de bevolking niet in staat acht om een controlerend instrument als de Eerste Kamer rechtstreeks te kiezen. Deze Eerste Kamer is gekozen door een zeer kleine groep maar heeft het recht om parlementsbeslissingen te verwerpen. Volledig terecht is de SP voorstander van het afschaffen van de Eerste Kamer. Yildirim en andere leden van Provinciale Staten die een voorkeurstem hebben uitgebracht, hadden daar formeel gezien het recht toe. Maar vanuit democratisch oogpunt is dit voorrecht ongepast en de leden van de Provinciale Staten hadden er geen gebruik van moeten maken. Dit hebben zij toch gedaan en daardoor heeft een handjevol individuen opeens meer invloed gehad dan de partijraad.
Dat Yildirim gevraagd werd zich naar de lijstvolgorde te schikken was volledig terecht. Maar toen duidelijk werd dat hij dit niet van plan was, had het partijbestuur zich hier beter bij neer kunnen leggen. Was Yildirim de zetel gegund dan was de hele affaire nu al overgewaaid. Yildirim treft echter de meeste blaam. Door zijn eigen persoon op de eerste plaats te stellen en koppig aan zijn zetel vast te houden heeft hij de zaak verder laten escaleren. Maar ook door bijvoorbeeld de SP met Wilders te vergelijken heeft Yildirim de SP, ook zijn partij, in een kwaad daglicht gesteld en schade berokkend.
Het partijbestuur heeft verder Elmay Verhey, de hoofdredactrice van de Tribune, op non-actief gesteld omdat zij een artikel over de kwestie niet in wilde trekken. De reden die het partijbestuur hiervoor geeft was dat het artikel niet evenwichtig was. Dat is een terecht verwijt; het stuk laat slechts vertegenwoordigers van één kant in het conflict aan het woord. Anderzijds moet de redactie van een blad als de Tribune de ruimte hebben om ook artikelen en meningen te publiceren die kritisch zijn over de partij en de partijleiding. Dat is belangrijk voor de interne democratie en bovendien krijg je anders een doods blad. Tegelijkertijd is de Tribune een uitgave van de SP en heeft de partijleiding het recht om in te grijpen als er artikelen geplaatst worden die de partij schade toebrengen. We kunnen ons voorstellen dat de partij dit specifieke artikel niet wilde plaatsen. Het is jammer dat het zover heeft moeten komen en het zou de partijleiding sieren als zij meer informatie zou verstrekken over de precieze gang van zaken.
Er valt het een en ander te verbeteren aan de SP, daar zijn we altijd duidelijk over geweest. Zo is er het probleem van de ondervertegenwoordiging van allochtonen in de partij; de SP is te wit en geen afspiegeling van de Nederlandse bevolking en al helemaal niet van de Nederlandse arbeidersklasse. Er zou in de SP meer aandacht moeten zijn voor de participatie van allochtonen in de partij. Op die manier zou de SP effectiever de Nederlandse arbeidersklasse kunnen verenigen en uit kunnen breiden naar nieuwe lagen van activisten en sympathisanten. Tegelijkertijd mogen en kunnen we niet veronderstellen dat Yildirim vanwege zijn Turkse afkomst anders is aangepakt dan bij andere, witte leden zou zijn gebeurd. Maar deze kwestie bevestigd voor een deel van de buitenwacht wel het beeld van de SP als een blanke partij waarin allochtonen niet gelijkwaardig behandelt worden. Dat is een deel van de politieke schade die deze kwestie de partij heeft berokkend.
Een andere zwakheid van de huidige SP is jammer genoeg de interne democratie. Dat blijkt niet in de eerste plaats uit deze kwestie maar uit het feit dat de actieve leden te weinig betrokken zijn bij belangrijke politieke discussies. Discussies als bijvoorbeeld de vraag over dubbele paspoorten of regeringsdeelname. Voor een socialistische partij zijn interne discussies en meningsverschillen geen probleem maar juist een verrijking van het interne leven en de ontwikkeling van de partij. In zo'n partij zou er ook minder sprake zijn van het wantrouwen tegenover de partijleiding dat nu onder een aantal leden blijkt te leven. Maar de hele affaire Yildirim zal in ieder geval niet bijdragen aan het ontstaan van zo'n discussieklimaat.
Vanuit het oogpunt van democratie is de conclusie dat Yildirim z'n zetel moet opgeven onvermijdelijk. Hoe eerder hij dit doet, hoe minder schade de SP oploopt. En na de zomer moeten we op het congres, als de gemoederen weer wat bekoelt zijn, het er met zijn allen over gaan hebben hoe de partij beter en democratischer kan functioneren. Dat is iets waar de vele activisten die met hun harde werk de SP groot hebben gemaakt en alle mensen die op de SP hebben gestemd recht op hebben.
Zie ook: De SP moet geen kiesvereniging zijn maar een actiepartij