Steun het internationale verzet tegen neoliberaal Europa

Vanaf het begin hebben de Europese Unie en haar voorlopers gewerkt als splijtzwam binnen links. Na de Tweede Wereldoorlog zagen sociaal-democraten Europese eenmaking als een vorm van internationalisme, als garantie voor duurzame vrede en zelfs als instrument om enige controle te krijgen op internationaal optredende grote ondernemingen. Het deerde ze niet dat hun streven wonderwel samenviel met de wens van de VS om na hun overwinning op Hitler-Duitsland een militaire en economische invloedssfeer in West-Europa te behouden en met de wens van grote ondernemingen om alle grensbelemmeringen op te ruimen. Uiterst afwijzend waren de toen vanuit hun verzetsrol sterke communisten. Die werden door alle anderen verdacht om een ander soort verenigd Europa te willen, op grondslag van staatsbedrijven en geleid vanuit Moskou. Hoewel sindsdien de linkerzijde sterk is veranderd en herverkaveld lopen haar opvattingen inmiddels uiteen van bewondering tot afschuw. Sommige buitenparlementaire activisten denken dat het maar beter is om dit Europa te negeren en demonstratief weg te blijven bij verkiezingen voor het Europees Parlement. PvdA en GroenLinks zien de EU vooral als een gemeenschap van waarden zoals democratie, vrede, milieu, solidariteit en mensenrechten, en vereenzelvigen zich daarom graag met EU-besluiten en EU-structuren. De SP herkent als waarden van de EU vooral markt, munt, vrije onvervalste concurrentie, privatisering, bezuinigingen, bewapening, geheimhouding, vriendjespolitiek en fraude, en voert daartegen samen met gelijkgezinde buitenlandse partijen binnen de EU een keiharde oppositie.

De SP steunt solidariteit met arme bevolkingsgroepen en regio's, het recht op toetreding van nieuwkomers en samenwerking tussen de Europese volkeren om gezamenlijk grootschalige en grensoverschrijdende problemen op te lossen. Maar de huidige EU ziet zij vooral als instrument voor schaalvergroting, bedoeld om politieke beslissingen weg te halen naar verre en voor buitenparlementaire strijd moeilijk beïnvloedbare plekken. In naam van de vrijheid worden de lidstaten gedwongen om beschermende regels voor mens en milieu af te breken. De EU biedt ongekende kansen voor de lobbies van grote internationale bedrijven om achter de schermen te regelen welke wetten worden ingevoerd en welke worden tegengehouden. Zo worden vakbeweging, milieubeweging, kritische consumentenorganisaties en internationale solidariteitsbewegingen zwaar op achterstand gezet. Met rechtstreekse wetten of met opdrachten aan de nationale parlementen om binnen twee jaar hun wetgeving aan te passen schept de EU voldongen feiten voordat in de lidstaten de publieke discussie en vervolgens het verzet kan losbarsten. Hoofddoel is dat de sinds 1900 gegroeide invloed van de socialistische arbeidersbeweging op de staat definitief wordt afgebroken. De regels en geldstromen van de 'Verzorgingsstaat' maken plaats voor terugkeer van de 'Nachtwakersstaat' uit de 19e eeuw, die slechts zorgt voor leger, politie, justitie en groeikansen voor ondernemers. Terug naar wat marxisten vroeger 'het onderdrukkingsapparaat van de heersende klassse' noemden.

In de afgelopen tien jaar is een aantal instrumenten bedacht om bezuinigingen, privatiseringen en voorrang voor vrije concurrentie af te dwingen. Dat begon met het Stabiliteitspact dat lidstaten verbiedt om meer dan drie procent tekort per jaar te hebben en leningen tegengaat. Daardoor is er steeds minder geld voor onderwijs, zorg, openbaar vervoer, sociale zekerheid of staatspensioenen. Daarna volgden in maart 2000 de afspraken van Lissabon, die uitverkoop van posterijen, energievoorziening en openbaar vervoer eisen in de hoop daarmee de Europese economie in 2010 de meest concurrerende ter wereld te maken. Sluitstuk is het ontwerp voor een grondwet. Met een verwijzing naar de sympathiek ogende verpakking rechtvaardigen PvdA en GroenLinks hun steun daaraan. Maar de harde kern gaat uit van vrije onvervalste concurrentie boven alles, van de plicht tot toenemende bewapeningsuitgaven, van een nauwe samenwerking met de NATO en van het recht op militaire interventies buiten de eigen grenzen. Kortom, een Amerikaans Europa dat zich verplicht om het politieke programma van rechts uit te voeren. Bovendien worden ondemocratische bestuursstructuren, de macht van de gezamenlijke ministers en staatssecretarissen die besluiten van het Europees Parlement kunnen torpederen, duurzaam vastgelegd.

Dit verkeerde Europa verdwijnt niet door te doen alsof het niet bestaat. De heersende macht vindt het uitstekend als boze arbeiders, uitkeringsgerechtigden en kritische intellectuelen massaal wegblijven bij Europese verkiezingen en zo het politieke strijdterrein overlaten aan christen-democraten, conservatieven en liberalen. Wie zwijgt stemt toe. Dan kan hun project voor het herstel van een onvervalst kapitalisme zich beroepen op een brede parlementaire steun en worden verheven tot het toppunt van democratie. De SP doet het omgekeerde. Zij neemt de realiteit van dit Europa bloedserieus, maar probeert zand te strooien in de machine van de neoliberale politiek. Soms met succes, zoals bij de 317 tegen 224 stemmen voor mijn voorstel in november 2001 om het stads- en streekvervoer niet verplicht te hoeven aanbesteden bij particuliere ondernemingen. En twee jaar later bij de verwerping van de havenrichtlijn, die onderbetaalde scheepsbemanningen het werk van de havenarbeiders wilde laten overnemen. Die opstelling wordt in grote lijn gedeeld door alle buitenlandse partijen ter linkerzijde van sociaal-democraten en groenen, waarmee de SP samenwerkt in de 55-koppige EP-fractie GUE/NGL.

Erik Meijer is lid van het Europees Parlement voor de SP en lijsttrekker van die partij in de komende Europese verkiezingen.

Reactie toevoegen

Plain text

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
Uw reactie zal niet meteen verschijnen, deze wordt eerst goedgekeurd door de beheerder.
pagetoptoptop