Het eerste Nederlands Sociaal Forum is een unieke gebeurtenis voor het andersglobalisme in ons land. Voor het eerst is er sprake van een groter project waarin vakbonden en NGO’s samenwerken met radicalere groepen uit de beweging. Daarmee kan het NSF de broodnodige stimulans zijn om een sterkere beweging op te bouwen.

Dat zal niet vanzelf gaan. De uitwisseling van ervaringen en debatten op het forum moeten uitmonden in meer samenwerking en actie na 29 november. Niet een samenwerking die zich beperkt tot de ‘toppen’ van de verschillende organisaties. Een sterkere beweging is alleen mogelijk als activisten aan de basis die vorm gaan geven.

Urgent
Het motto van het NSF is, zoals dat van de internationale beweging: “Een andere wereld is mogelijk! Een ander Nederland is mogelijk!” Dat motto is symbool voor waar we voor staan. We stellen ons niet tevreden met het afslijpen van de scherpste kantjes van het systeem van neoliberale globalisering. In plaats van een maatschappij die gedomineerd wordt door egoïsme en winstbejag willen we werken aan een alternatief voor de huidige uitverkoop van de wereld.
Dat is urgent. De plundering van de aarde is in volle gang. Klimaatverandering veroorzaakt nu al een toename van natuurrampen die hele samenlevingen ontwrichten. De kloof tussen arm en rijk wordt almaar groter. Op wereldschaal én in eigen land. Elk jaar gaan 30 miljoen mensen dood van de honger en zijn honderden miljoenen ondervoed.

Van onderop
We hebben de afgelopen jaren geleerd dat er meer nodig is dan de traditionele middelen om ons effectief te verzetten. Naast vakbonden, NGO’s en partijen hebben we een open en solidaire beweging van onderop nodig.
In de aanloop naar het NSF was er veel kritiek en discussie over de transparantie en democratie in de organisatie. Een aantal radicalere groepen besloot om op basis van die kritiek niet deel te nemen aan het proces. Ze hebben ongelijk. Het is belangrijk dat radicalere activisten en organisaties deel blijven uitmaken van de samenwerking. Niet in het minst om tegenwicht te bieden tegen de ingeslopen NGO-achtige manier van werken van de grotere organisaties. En om te blijven argumenteren tegen inkapseling, die juist dan op de loer ligt als de beweging gaat groeien.
Om een echte basisbeweging van de grond te krijgen moet de kritiek ter harte genomen worden. Mensen gaan zich pas echt inzetten als ze zeggenschap hebben over de eigen beweging. Als ze het gevoel hebben niet alleen klap- en demonstratie-vee te zijn, maar collectief en volwaardig betrokken zijn bij de debatten en de besluitvorming.

Actie
Het NSF zal vervolg moeten krijgen in een aantal concrete en gezamenlijke actie-initiatieven rond actuele thema’s.
Op het laatste Europese Sociaal Forum in Londen hamerde Piero Bernocchi van de Italiaanse vakbeweging COBAS heel terecht op de noodzaak om de debatten om te zetten in actie en zichtbaarheid op straat. “De productiviteit van de beweging – een kapitalistisch begrip, maar in dit verband nuttig – is te laag. Als we tevreden zijn met elk jaar een bijeenkomst als deze, hoe indrukwekkend ook, dan bloeden we op den duur dood. We blijven discussiëren over alternatieven, dat moet ook, maar we hebben nu al meer dan genoeg om de straat mee op te gaan. In je eigen wijk, in je eigen stad en land, in Europa en wereldwijd.”
Het zou goed zijn als de slotbijeenkomst van het NSF een oproep doet voor een aantal centrale actie-initiatieven en campagnes. De invulling daarvan zal per thema en actie verschillen. Belangrijk is dat ze een handvat bieden om de ‘productiviteit’ van de beweging te vergroten en om de lokale netwerken en basisorganisaties te versterken.

Na het NSF
Het forum zal worden afgesloten met een demonstratie onder het motto “Samen voor een kleurrijk Nederland”. In een land waar Pim Fortuyn gekozen wordt tot grootste Nederlander aller tijden, de xenofoob Geert Wilders op twintig zetels staat in de peilingen en waar een hele gemeenschap door velen verantwoordelijk wordt gemaakt voor de daad een enkeling, daar is het op z’n plaats om ook in de komende tijd volop tegenwicht te bieden aan het in een hoek zetten van Turkse en Marokkaanse migranten, tegenwicht tegen racisme. “Samen voor een kleurrijk Nederland” kan een basis leggen voor een vervolg campagne en samenwerking tegen racisme.

De moordpartij in Fallujah toont onverhuld het ware gezicht van de neoliberale profeten. Dat heeft niets te maken met democratie en vrijheid van meningsuiting, maar alles met macht en winst, tot in z’n uiterste consequentie: massamoord. Mag Bush nog vier jaar z’n gang gaan? De noodzaak is groot voor nieuwe actie-initiatieven vanuit de anti-oorlogsbeweging. Acties tegen de oorlogspolitiek van Bush en Blair zijn juist nu keihard nodig. Maar we zullen meer dan voorheen ook de collaboratie van onze eigen regering moeten aanvechten. Het NSF zou ook een nieuwe push kunnen geven aan de beweging tegen de oorlog in Nederland.

We zijn sowieso nog lang niet klaar met Balkenende. Het akkoord dat de bonden met de regering sloten laat zien dat we door acties ook echt successen kunnen binnenhalen. Wat nu afgesproken is, is beter dan de oorspronkelijke plannen van de Geus. Maar ook een verslechtering ten opzichte van wat we hebben en zeker slechter dan wat zou kunnen. Twee oktober was ook onze actie. We willen niet een afgezwakt ‘Balkenende’ verhaal, we willen ook niet alleen maar vasthouden aan wat we hebben, maar we willen een solidair Nederland. Binnen en buiten de vakbeweging zullen we daarvoor ook de komende tijd mee aan de slag moeten. Te beginnen met het afwijzen van het sociaal akkoord.

De campagne tegen de Europese grondwet van het platform “Europa Anders” en het referendum over die grondwet, is een gelegenheid bij uitstek om de asociale en absurde gevolgen van de neoliberale politiek voor Europa bij een groot publiek over het voetlicht te krijgen. “Nee” tegen die grondwet kan “Zand in het raderwerk” strooien van de Europese elite. We willen een ander, een sociaal en werkelijk democratisch Europa!

Debat moet doorgaan
Het eerste agendapunt voor na het NSF moet niet zijn: “hoe en wanneer is het volgende forum”. Belangrijker is het in gang zetten van acties en de opbouw van de beweging van onderop. Daarnaast zou het goed zijn om meer instrumenten op te bouwen die de uitwisseling van ervaringen en de voortgang van het debat ook buiten een forum om vorm kunnen geven. Een gezamenlijk blad of E-magazine met nieuws, acties, maar ook met verdere discussie over de alternatieven die we nodig hebben.

Het NSF is wat ons betreft het begin van een nieuwe fase in de beweging. Geen festival, geen consumptieve landdag. Maar de aanzet voor nieuwe acties en campagnes voor een ander Nederland en een andere wereld. En de aanzet voor een krachtige beweging voor globalisering van onderop in dit land.
Ya Basta!