Dit kamp was er allicht nooit gekomen zonder de ervaring van 2009. Toen organiseerden Belgische en Nederlandse activisten samen het eerste grote klimaatactiekamp van de lage landen, op de Belgisch-Nederlandse grens, ten noorden van Antwerpen. Er werd toen voornamelijk actie gevoerd tegen de bouw van een nieuwe kolencentrale in de Antwerpse haven. Bijna een dag lang blokkeerden de activisten toen de grootste kolenoverslag van die haven, in Berendrecht. Dat kamp bracht zeker 400 activisten op de been, maar die kwamen dan ook uit Nederland en België, aangevuld met behoorlijk wat mensen uit andere landen.
Dit jaar ging het veeleer om een Belgisch actiekamp, versterkt met een handjevol internationale activisten. In die zin was de opkomst eigenlijk prima en overtrof zelfs lichtjes de doelstelling. Een klimaatactiekamp is geen schoolreisje: gezien de activisten in de eerste plaats komen om actie te voeren, kan je eigenlijk niemand verplichten zijn naam in een lijstje te schrijven. Mensen komen, betalen een bijdrage aan de organisatie, stellen hun tentje op en nemen deel aan het kamp. Sommigen blijven een dag, anderen het hele kamp. Op die manier is het niet eenvoudig om het exacte aantal deelnemers van zo’n kamp te weten te komen. Maar je kan wel tentjes en koppen tellen en heel wat mensen laten toch wel hun gegevens achter bij de welkomtent. Op die manier weten we zeker dat er op het drukste moment een 160-tal deelnemers tegelijkertijd aanwezig waren. Tel daar het komen en gaan bij en de sympathisanten uit de buurt en je komt makkelijk aan 200 of meer.
Bouwen aan een beweging
Waarom een klimaatactiekamp? Het eerste klimaatactiekamp vond plaats in 2006 in het Verenigd Koninkrijk en wist meteen een duizendtal activisten samen te brengen rond de grootste kolencentrale van het rijk. In 2007 kwam er een kamp rond de luchthaven van Heathrow, Londen, met meer dan 2000 deelnemers. Het opzet was tweeledig: enerzijds activisten samenbrengen in een zero-carbon zone voor een week van scholing, debat en uitwisseling, anderzijds ter plekke directe acties voeren tegen grote uitstoters of politieke of businessverantwoordelijken. Samengevat kan je stellen dat een klimaatactiekamp tot doel heeft een radicale klimaatbeweging op te bouwen.
Het klimaatactiekamp bracht activisten met uiteenlopende achtergronden samen. Naast onafhankelijke of minder geprofileerde deelnemers, kon je drie politieke tendensen waarnemen: de anarchistische DIY-activisten, ecosocialisten die ook aandacht vroegen voor contact met de vakbeweging en aanhangers van décroissance, de anti-groeibeweging die vooral in Franstalig België wat aanhangers telt. Die onderlinge verschillen leverden eerder interessante debatten en uitwisselingen op, dan bits gehakketak. De camaraderie haalde steevast de bovenhand. Het leidde ’s avonds bij het kampvuur tot hilarische versies van oude strijdliederen als Bandiera Rossa: Evviva il socialismo, anarchismo, comunismo, feminismo… e la libertà!
En nee, we zijn niet naïef. Uiteraard bestaan er fundamentele verschillen tussen deze stromingen, op ideologisch maar ook op strategisch vlak. Heel wat antikapitalistische activisten menen dat je vandaag voor de opbouw van een systeemkritische klimaatbeweging het beste de handen in elkaar slaat. Noteer trouwens dat er tijdens het kamp ook heel wat aandacht was voor de rol van de arbeidersbeweging in de strijd tegen de klimaatopwarming.
Biologische streekbiertjes
Gedurende het hele kamp vonden er allerhande inhoudelijke en ook praktische workshops plaats. Het kamp, onderverdeeld in barrio’s, telde net als vorig jaar ook een kinderbarrio waar een 25-tal kinderen samen met hun ouders verbleven. Vorig jaar lieten de kinderen zich reeds opmerken met hun eigen spandoek met de slogan ‘Wij lusten geen kool’ en ook dit jaar was er tijdens de grote actie tegen de luchthaven van Bierset een aparte kinderdemonstratie met eigen slogans en liedjes. Voorts trof je op de gekraakte kampsite ook puike composttoiletten aan, een keukentent waar de kookactivisten van Kokerellen het beste van zichzelf gaven, een Marquee voor de algemene vergaderingen en de grotere debatten en een uiterst gezellige openluchtbar met biologische streekbiertjes.
De grootste actie vond plaats op maandag 2 augustus. Activisten slaagden erin gedurende meerdere uren de belangrijkste toegangsweg voor goederentransport naar de luchthaven van Bierset hermetisch af te sluiten met lock-ons. Ze werden ondersteund door een manifestatie die door de dorpskern van Bierset trok en onder begeleiding van enkele clowns de bewoners trachtte uit te leggen waarom er precies actie gevoerd werd. Waarom? Wel, omdat we de klimaatverandering niet zullen stoppen zonder ook het luchtverkeer aan banden te leggen. De uitstoot van één Europese vlucht zou overeenkomen met de jaarlijkse uitstoot van een kleine auto. In eerste instantie zou je kunnen beginnen met korte afstandsvluchten af te schaffen en ook zinloos goederentransport aan banden te leggen.
Ook op dat laatste punt scoort Bierset bijzonder slecht. Het is de thuisbasis van het expressbedrijf TNT en via Bierset worden ook massa’s bloemen, groenten, fruit, schaaldieren en vis uit exotische bestemmingen overgebracht naar Europa. Iedereen heeft de boontjes uit Kenia wel gezien in de supermarkt om de hoek…
Niet de winst, maar de behoeften centraal
De activisten gaven ook een bredere boodschap mee aan de talrijk opgedaagde pers. De uitstoot van broeikasgassen radicaal terugschroeven zal pas lukken wanneer we de fundamentele logica van het huidige systeem omkeren: niet langer produceren voor winst, maar voor de behoeften. Geen oneindige groei en winst op een eindige planeet, hoorde je ook vallen. En als de bedrijven en de regeringen hun verantwoordelijkheid niet nemen, dan kunnen wij niet wachten om zelf in actie te komen. Het klimaatactiekamp ademde een strijdbare en antikapitalistische sfeer uit.

Website: www.klimaataktiekamp.org.
Dit artikel verscheen eerder op www.socialisme21.be.