De gemeente Amsterdam is kampioen flexwerk. Geen enkele andere gemeente heeft zo’n hoog percentage flexwerkers. Dat blijkt uit een zwartboek van de FNV dat op 12 oktober werd gepresenteerd. Het zwartboek is door een actieve groep FNV’ers samen met betrokken uitzendkrachten gemaakt, en is basis voor verdere strijd tegen flexwerk bij de gemeente. De discussie en de onrust over de grote hoeveelheid flexwerk bij de gemeente Amsterdam speelt al een tijd. De gemeente heeft bepaald dat ze streeft naar maximaal 10% flexwerk, maar ze kan zelf geen betrouwbare cijfers boven tafel krijgen. Daarom hebben actieve FNV’ers de werkgoep flexwerk opgezet en zijn ze zelf aan de slag gegaan om de situatie te inventariseren. Ze hebben een uitgebreide enquête gehouden met een zeer grote respons. Dat leverde op dat van de 13.500 personeelsleden van de gemeente er 3.000 flexwerkers zijn, dat is 22%. Hiervan is 73% uitzendkracht. 44% van de flex’ers werkt meer dan twee jaar voor de gemeente en een kwart, ruim 700 flex’ers, werkt langer dan drie jaar voor de gemeente waarvan er zelfs bij zijn die langer dan tien jaar voor de gemeente werken. Dat terwijl de gemeente eerder beweerde dat slechts een klein deel van de flexwerkers er langer dan anderhalf jaar werken. Bij de afdeling Armoedebestrijding, het Callcenter en de Reiniging liggen de aantallen boven het gemeentelijk gemiddelde. Bij de stadsreiniging is zelfs 50% flex’er. Flex’ers blijken mensen van allerlei soort: laagopgeleid, hoogopgeleid, jong en oud.  Wie hebben er belang bij? Je kan je afvragen wie er belang hebben bij een zo groot aantal flexwerkers. Het is duidelijk dat de uitzendbureaus de grote winnaars zijn. Uitzendpersoneel is gemiddeld twee keer zo duur als vast personeel. Waarom blijft de gemeente hier dan mee doorgaan, vraag je je af? Een van de oorzaken is de projectmatige financiering van veel activiteiten. Van dat projectgeld worden dan tijdelijke krachten aangesteld. Maar het is wel vreemd dat veel tijdelijke krachten al veel langer bij de gemeente werken dan de projecten duren en dat op projecten ook vaste krachten worden ingezet. Ook de innige relatie tussen managers van de gemeente en sommige uitzendbureaus lijkt een rol te spelen. Belangenverstrengeling zou dan een van de drijvende krachten kunnen zijn voor het in stand houden van de flex. Er wordt door de werkgroep nog nagedacht hoe die relaties in kaart kunnen worden gebracht. Tijdens de discussie op de persconferentie bleek dat managers heel veel vrijheid hebben om eigen beleid te voeren. Vanuit de gemeenteraad wil men daar wel op toezien, maar dat kan nauwelijks zonder input van het personeel. Het voorbeeld van de stadsreiniging laat zien dat er ook strategische redenen zijn om veel flexwerkers in dienst te houden. Deze dienst is traditioneel de meeste strijdbare van het gemeentepersoneel en loopt voorop in de strijd om een goede cao voor het gemeentepersoneel in stand te houden. Voor deze dienst van de gemeente dreigt privatisering. Privatisering van de reiniging zal gepaard gaan met ontslag of overname van vast personeel door een externe partij. En dat kost veel geld voor een sociaal plan. Flexwerkers worden natuurlijk eenvoudig kosteloos gedumpt. Flexwerkers worden uitgeknepen In ieder geval zijn het de flexwerkers waar alle risico op wordt afgewenteld. Zij verdienen voor hetzelfde werk dat ze al jaren doen veel minder dan het vaste personeel. Zo krijgen ze geen 13^de maand, hebben een veel slechtere pensioenvoorziening, bij ziekte betalen ze de eerste twee dagen zelf, bij langdurige ziekte dreigt ontslag, waardoor de druk om bij ziekte door te werken erg groot is. Het zwartboek geeft er schrijnende voorbeelden van. Je moet als flex’er geen zware rugklachten hebben, je been breken of kanker krijgen. Ook komt het voor dat zwangere vrouwen ontslagen worden. Flexwerkers hebben ook veel minder perspectief om zichzelf te ontwikkelen dan vaste medewerkers. De reiskostenvergoeding is minimaal. Zo ontvangt iemand voor de reis vanuit Den Haag naar Amsterdam € 3,- per dag aan vergoeding. Bij de Reiniging moeten nieuwe flexcollega’s hun eigen kledingpakket t.w.v. € 400,- betalen. Opleiding om de machines te bedienen is voor eigen rekening. Gewerkte uren hiervoor worden niet vergoed. In de zomer is het voor hen het drukst en in de winter is er weinig werk. Om in die periode aan voldoende geld te komen om de vaste kosten te kunnen betalen, worden dan vakantiedagen opgenomen. Veel flex’ers hebben een contract van drie of zes maanden en elke keer aan het eind van het contract is het weer om je heen kijken, solliciteren en als gevolg daarvan met minder plezier je werk doen en stressen. Een uitzendkracht verzuchtte hierbij dat een burn-out elke keer weer op de loer ligt. Ze ziet collega’s afknappen. Het vaste personeel is betrokken bij de inzet van de flex’ers. Het duurt in veel gevallen enige tijd voordat iemand is ingewerkt. Dat komt op het bord van het vaste personeel. Als de wisselingen groot zijn, is de werkdruk voor het vaste personeel veel hoger. Het is ook erg frustrerend om mensen die jaren als flexwerker goed werk afleveren en waarmee een goede band is opgebouwd, te zien vertrekken. De algemene conclusie is dat flexwerk voor de organisatie niet goed is. Het is niet alleen duurder maar leidt vooral tot spanning tussen vast en flexpersoneel en daarmee ook tot een angstcultuur. Bij de voorbereiding van de acties tegen de flex zijn uitzendkrachten en vast personeel samen opgetrokken. Op de persconferentie waar het rapport gepresenteerd werd, is duidelijk gemaakt dat de actieve uitzendkrachten te maken hebben met intimidatie van hun managers en voor sommigen heeft dat geleid tot het niet verlengen van het contract. Dat veroorzaakte wel wat opschudding en felle reacties van de PvdA die nu in Amsterdam in de oppositie zit.  Eisen van het personeel Er worden door het personeel de volgende eisen gesteld: 1. Een vaste baan bij uitvoering van structureel werk 2. Gelijk werk tegen gelijke arbeidsvoorwaarden volgens de gemeente-cao 3. Het recht voor flexwerkers om te solliciteren op interne vacatures 4. Stopzetten van de contracten van drie maanden of nog minder. Contracten moeten minimaal zes maanden duren Op de laatste twee eisen zijn eerder al toezeggingen gedaan door de gemeente Amsterdam maar na de dag van de persconferentie begreep ik van de flexwerkgroep dat bij de afdeling Armoedebestrijding onlangs toch korte contracten tot het eind van het jaar zijn afgesloten. Dat was niet de afspraak. De gemeente heeft een klankbordgroep in het leven geroepen voor management en personeel en de OR om daarmee uitvoering te geven aan het nieuwe beleid om het flexwerken in te perken. De kartrekker is de gemeentesecretaris die weinig op heeft met de FNV en een groot plan van aanpak heeft laten schrijven waarin allerlei procedures en regels beschreven staan: ergens in 2018 moet het resultaat gaan hebben. Niets over concrete stappen die op korte termijn uitgevoerd kunnen worden zoals het aanbieden van een vast contract aan de groep van 700 flexwerkers die aantoonbaar lang en structureel werk verrichten. De bij de presentatie aanwezige politieke partijen PvdA, GroenLinks en SP ondersteunden de conclusies van het rapport. D’66 gaf duidelijk aan niet solidair te zijn met flexwerkers maar vond wel dat de 700 langdurige flex’ers een vaste baan zouden moeten krijgen. Dat leidde uiteraard tot groot applaus. In de gemeenteraad zal nog wel de nodige overtuigingskracht nodig zijn om D’66 er bij te houden. Want dan is er een meerderheid binnen het college van B&W dat stappen in de goede richting kan zetten. De druk is er nu duidelijk door de ruime persaandacht. Veel managers reageerden op intranet dat ze al uitvoering aan het geven zijn aan het nieuwe beleid. Maar dat dat niet altijd zo is, blijkt uit het voorbeeld van de afdeling Armoedebestrijding.