Met als titel ''Breder is beter'' schreef ik in commentaar 295 van Solidariteit, 7 februari 2016, dat de nieuwe FNV opschoof naar een brede vakbeweging met thema's als duurzaamheid en antiracisme. In het kort bestek van deze bijdrage kan ik geen complete balans opmaken, maar vlak voor het eerste reguliere congres en bestuursverkiezingen wil ik toch terugkijken én vooruit.
Terugkijkend is de zwakte van de vakbeweging het eerste dat opvalt. Alleen als je er helemaal inzit, zie je van hoever we terug moesten vechten, weer moesten opbouwen. Met te weinig mensen, niet allemaal meer vol energie, niet allemaal goed in sociale media en snelle communicatievormen. Zeker niet allemaal goed geschoold, of voorzien van een analysekader waar je verder mee komt. Terugvechten in een wereld waar het normaal is dat je voor jezelf gaat en in je eentje, waar het woord klassenbewustzijn niet meer bestaat en een cao een vanzelfsprekendheid of anders een overheidsmaatregel lijkt.
Terugvechten
Maar het verschil is dat de vakbeweging zich er inmiddels terdege van bewust is. Dat we het polderen achter ons laten en werken aan een comeback. Waar sommigen nog pleiten om te stoppen met polderen, constateer ik juist dat de meeste trajecten in de Sociaal-Economische Raad inmiddels al stilliggen, omdat de FNV er geen brood in ziet. Toch zullen we ons moeten blijven verhouden tot de politiek, maar wel op onze eigen voorwaarden. Denk aan het pensioendossier! Ook tegenover werkgevers houden we de poot vaker stijf en dan tekenen we niet voor een slechte cao. Krijgen daardoor ook geen werkgeversgelden en moeten financieel onze eigen broek ophouden. Probeer dat maar uit te leggen, terwijl CNV en andere kleine bonden die geen vuist kunnen maken, wel tekenen en geld opstrijken. Maar zelfs op dat speelveld zijn we aan het terugvechten, bijvoorbeeld op Schiphol.
Zelfs bij de smalle vakbeweging is er winst, al is het niet allemaal in harde euro's en echte banen uit te drukken. Maar in 2013 was er wel eens een aanzegging, nu zijn het er meerdere, per dag en week. Dat zegt niets over het resultaat, maar wel over bewustzijn en de bereidheid weer 'van de bank en aan de bak' te gaan. In deze tijd is die bereidheid een noodzakelijk begin. En in actie is dezelfde dynamiek weer zichtbaar: de aard van het kapitalisme wordt herkend en bestreden, doorverteld aan elkaar. Er wordt georganiseerd en geactiveerd, het balletje aan de kant van de arbeid rolt weer in Nederland. Al moeten we beginnen bij rechten die we al lang veroverd hadden met handhaving en naleving als broodnodige speerpunten.
Aan de andere kant lopen kapitalisten alweer voorop en neemt robotisering snel toe, waar de vakbeweging zich nog maar net laat zien. Bovendien is het speelveld internationaal en juist daar hebben we het de laatste jaren laten liggen, staat de FNV op enorme achterstand, met amper internationale kadercontacten. Toch wil ik ook hier wijzen op vooruitgang met taai werk in de ketenaanpak, de 'global supply chain', handhaving en internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, arbeidsmigratie en internationale schijnconstructies. Ze staan in ieder geval weer centraler op de vakbondsagenda en kaderleden zijn aangesloten en actief.
Samenwerking
Activering is geborgd in de nieuwe FNV, net als democratisering. Niet alleen met een ledenparlement dat bestuursleden of een heel bestuur naar huis kan sturen. Ook met een ledenparlement dat steeds volwassener wordt in onderling debat. Dat mondiger wordt en leert van elkaar. Waar sectoren niet altijd eilandjes zijn. Nu nog een bestuur kiezen dat beter luistert en de balans houdt tussen meer autonomie van sectoren én een centrale coördinatie, zodat we niet alsnog versnipperd raken en sectoren voor zichzelf gaan. Met een betere samenwerking van sectoren en hun vertegenwoordiging, ledenparlement én bestuur, kunnen we écht meters maken.
Maar dan nog moeten we van ver komen. Kunnen we alle hulp gebruiken. Mij kun je op 1 mei horen roepen: 'blijf daar niet zo lullig staan, kom er bij en sluit je aan!' Oude rotten met klassenbewustzijn en de juiste politieke analyse en jonge mensen vol energie en leergierig.
Gelukkig zie ik ook versterking op dat vlak. Want de nieuwe FNV staat open voor coalitievorming met andere sociale bewegingen. Werkgroepen zoals die rond de handelsverdragen TTIP, CETA en TiSA hebben contact gelegd met ngo's, milieu- en voedselbeweging. Vanuit het energieakkoord heeft de klimaatwerkgroep de samenwerking van de FNV met Milieudefensie en onlangs ook de Woonbond verstevigd in een gezamenlijk manifest. Gelukkig blijken in de teksten voor het aanstaande congres ook discriminatie en racisme thema’s die de aandacht houden en blijft de herdenking van de Februaristaking 1941 binnen de nieuwe FNV een ijkpunt.
Breder blijft beter
Maar let op, er staat heel wat op het spel komende periode. We hebben de automatiseringsslag vorige eeuw verloren, met desastreuze gevolgen voor verdeling van ’s werelds rijkdom. Terwijl de huidige slag met globaliserende robotisering in een aandeelhouderseconomie, ons de eerste helft van deze eeuw op een stervende planeet via een race naar het putje nog even de moderne slavernij in jaagt. En die moderne slavernij is actueel in sommige sectoren, denk aan de in vrachtwagens bivakkerende, uitgebuite chauffeursnomaden of ongedocumenteerde au pairs.
Maar het kan ook nog steeds anders …. Als we de jonge generatie voor onze strijd weten te winnen met een brede agenda. Waar de samenleving die we willen voorop staat: divers, duurzaam en democratisch. Dan kan robotisering op wereldschaal ook leiden naar een samenleving met minder zwaar werk, verkorting van ieders arbeidstijd, een circulaire economie en … en … en …. In ieder geval met werk om te leven, in plaats van leven om te werken.
Breder is beter, vooral als we naar de toekomst kijken. Milieu, antiracisme, vluchtelingen, migratie, oorlog, de thema’s van een nieuwe, jonge generatie. Een generatie die betrokken is en invloed eist. Een vakbondsagenda die daar niet bij aanhaakt, heeft geen toekomst. Dus staan we er op 1 mei, dag van de arbeid, samen voor elkaar: want er is een wereld te winnen!
Dit stuk verscheen als commentaar 327 op Solidariteit
We hebben niks aan een brede
We hebben niks aan een brede vakbond met thema's als duurzaamheid en antiracisme. De taak van de vakbond is het behartigen van de concrete dagelijkse belangen van werkende mensen. Natuurlijk is dat meer dan loonstrijd, het gaat ook om baanzekerheid, ww-uitkering en ww-duur, AOW-hoogte en AOW-leeftijd, vacantie, doorbetaling bij ziekte enzovoort. Als het goed is, worden de eisen van de vakbond gesteund door linkse, socialistische politieke partijen. Die vertalen die eisen naar de politiek. Maar politieke strijd en vakbondsstrijd mogen niet samenvallen. Duurzaamheid en antiracisme zijn politieke kwesties, geen zaken die de vakbond aangaan. Het is juist belangrijk de vakbond vrij te houden van politieke banden, concreet vrij van banden met de SP en de PvdA. Er zijn genoeg voorbeelden bekend van hoe fout het kan gaan als die banden te strak zijn. Denk aan vakbond en PvdA uit de tijd van het Akkoord van Wassenaar of aan de CPN en de EVC. Vakbond: behartig de concrete materiële belangen van de werkende mensen. Maatschappijverandering is de taak van genoemde linkse, socialistische partijen. Dat die het vaak laten afweten is jammer, maar geen reden voor de vakbond om zich daarmee te gaan bemoeien. Vakbond: blijf buiten de polder, het is al heel vaak een doodlopende weg gebleken.
Ik kan me hier helemaal in
Ik kan me hier helemaal in vinden. Daarbij moeten we de macht weer in de bedrijven en instellingen opbouwen, organising is hier een goed middel bij. Duurzaamheid werkt juist tegen je, de moderne kolencentrales sluiten, en dan vervuilde energie in voeren, electrische autoos hetzelfde verhaal, wie wekt de energie op. Daarbij kost het werkgelegenheid tienduizenden arbeidsplaatsen van de mijnwerkers in de derde wereld en er is daar geen alternatief werk. De rekening wordt ook in Nederland bij de laagste inkomens gelegd die er op achteruit gaan, Het zelfde met het rekeningrijden, voor lage en midden inkomens is Amsterdam bijvoorbeeld onbetaalbaar, je hebt geen keus. eerst zal het OV verbeterd moeten worden en meer huurwoningen gebouwd moeten worden met lage huren. Ik weet nog dat we in de 70 jaren actie voerden dat er niet 10% van je inkomen naar huur mocht gaan, iemand die een ton verdient zou dan 10.000 per jaar aan huur moeten betalen.
Atte Houtsma; 40 jaar vakbondsmilitant en heb ook in verschillende besturen binnen de bond gezeten.
Ik las gisteren in de VK dat
Ik las gisteren in de VK dat voor de laagstbetaalden de energie rekening 3 maal omhoog zou gaan met deze plannen. Daarbij gaan de subsidies juist naar midden en hogere inkomens voor deze maatregelen.
Helemaal mee eens Marian. We
Helemaal mee eens Marian. We zullen als vakbeweging opnieuw aan de basis moeten beginnen en dan gaat het in 1e instantie om het behartigen van de belangen van alle werkenden.
Vakbond: behartig de concrete
Vakbond: behartig de concrete materiële belangen van de werkende mensen. Maatschappijverandering is de taak van genoemde linkse, socialistische partijen. Dat die het vaak laten afweten is jammer, maar geen reden voor de vakbond om zich daarmee te gaan bemoeien. Vakbond: blijf buiten de polder, het is al heel vaak een doodlopende weg gebleken. Dus Marian Overdiep: De nietwerkenden, ook AOW 'ers, die ervoor gezorgd hebben dat de vakbond groot geworden is, worden aan de kant geschoven door mensen die de vakbond naar de knoppen brengt.
Ik denk dat de vakbond op dit
Ik denk dat de vakbond op dit moment en zeker in de huidige zwakke positie er niet naar moet streven om een "brede" vakbond te zijn. Laat de vakbond eerst maar weer eens zien wat ze waard is in de concrete belangenbehartiging en het stellen van offensieve eisen mbt CAO-trajecten. Ik ben sinds enkele maanden als postbode bij Postnl lid van de FNV geworden en ervaar hoe ontzettend lastig het is om contact te krijgen met andere leden in mijn organisatie. De FNV zal veel fijnmaziger moeten gaan opereren en vakbondsmacht aan de basis gaan opbouwen. Als dat lukt zal er een veel steviger basis zijn voor andere, ook belangrijke, gebieden.
Reactie toevoegen