Volgens burgemeester Femke Halsema waren de rellen na de wedstrijd tussen Maccabi Tel Aviv en Ajax op 7 november het gevolg van 'een giftige cocktail van antisemitisme, hooliganisme en grote woede over de oorlog in Palestina en Israël'. Hoewel die beschrijving niet helemaal onjuist is, is deze zeker misleidend. Dat werd duidelijk uit het bestuursverslag van de gemeenteraad zelf waarin Halsema het bovenstaande schreef.

Nu gebruikt rechts Nederland een verdraaide interpretatie van het geweld in de stad en maakt het gebruik van de beschuldiging van antisemitisme om hun racistische agenda te promoten en repressie van Palestina solidariteit te rechtvaardigen.

Voorafgaand aan de wedstrijd op donderdagavond was het al duidelijk dat de Maccabi-supporters naar Amsterdam waren gekomen om te vechten. Ze trokken door de stad met racistische en genocidale liederen en vielen mensen lastig van wie ze dachten dat ze moslim of Arabier waren. In Amsterdam is het niet ongewoon om Palestijnse vlaggen aan balkons of in ramen te zien hangen. Er circuleerden al snel video's waarop te zien is hoe Maccabi-fans deze neerhalen.

De situatie escaleerde verder toen fans van het team uit Tel Aviv een taxichauffeur aanvielen, wat weer een reactie uitlokte van een hechte en snel gemobiliseerde groep.

De spanningen liepen vóór de wedstrijd al zo hoog op, dat het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders zelfs overwoog om de wedstrijd te verbieden. Ze besloten hier echter van af te zien uit angst dat de honderden Maccabi-fans in de stad geheel oncontroleerbaar zouden worden. In plaats daarvan probeerde het bestuur contact te zoeken met voetbalclubs om hun supporters te vragen het rustig te houden. De Israëlische ambassadeur werd ook gevraagd om een verklaring af te leggen dat voetbal en politiek niet door elkaar moeten lopen, maar of hij daar gehoor aan heeft gegeven is niet openbaar gemaakt.

Dubbele standaarden

Deze hele situatie was het gevolg van deze hypocrisie van Nederlandse autoriteiten als het gaat om het lijden van de Palestijnen. Na de Russische invasie in Oekraïne werden Russische teams geweerd, maar verzoeken van Palestina solidariteitsorganisaties om ook Israëlische teams te weren werden genegeerd. Het Amsterdamse bestuur beweerde zelfs dat Maccabi-fans, die in Griekenland een man het ziekenhuis in hadden geslagen omdat hij een Palestijnse sjaal droeg, niet bekend stonden als gevaarlijk.

Toen de wedstrijd in Amsterdam eindelijk begon, verstoorden Maccabi-fans luidkeels de minuut stilte voor de slachtoffers van de overstromingen in Spanje. Dat is misschien geen verrassing, want de Spaanse regering is een van de meer uitgesproken Europese staten als het gaat om kritiek op de oorlog van Israël.

Na de wedstrijd werden huizen met Palestijnse vlaggen opnieuw belaagd door groepen Maccabi-fans.

De situatie escaleerde die avond toen groepen lokale jongeren slaags raakten met Maccabi-fans en hen door de hele stad opzochten. 72 mensen werden gearresteerd, tien van hen waren Israëliërs. Na een dag waarin de politie de Maccabi-supporters grotendeels ongemoeid had gelaten, waren nu de arrestaties onevenredig gericht op de lokale jongeren. De Joodse antizionistische groep Erev Rav gaf een verklaring uit waarin de politie werd bekritiseerd omdat ze lokale jongeren met een Marokkaanse achtergrond als doelwit nam, terwijl 'Maccabi-fans die provocaties initieerden geen gevolgen ondervonden'.

Erev Rav had aanvankelijk gepland om op 9 november de pogrom van 1938 in Duitsland te herdenken, maar annuleerden hun evenement. Ze legden uit dat ze er weinig vertrouwen in hadden dat de Amsterdamse politie anti-zionistische Joden zou beschermen tegen de Maccabi-supporters.

De groep hekelde ook het instrumentaliseren van de Joodse identiteit door Maccabi-aanhangers.

Politiek opportunisme

Extreemrechts Nederland rook een kans. Na de wedstrijd verklaarde Geert Wilders dat wat er was gebeurd niet minder was dan een 'pogrom van de ergste soort' en riep op tot het ontslag van Halsema. Hij stelde dat ze gefaald zou hebben in het beschermen van Joden tegen antisemitisch geweld. Het valt niet te ontkennen dat sommige mensen die betrokken waren bij de botsingen antisemitische beledigingen rondstrooiden en blijkbaar werden mensen die er 'Joods uitzagen' gesommeerd hun paspoort te laten zien, wat allemaal absoluut moet worden veroordeeld, maar om dat een pogrom te noemen is totaal disproportioneel.

In werkelijkheid instrumentaliseert rechts de kwestie van antisemitisme door alle Joden gelijk te stellen aan de staat Israël – dezelfde tactiek die vaak wordt gebruikt door de Israëlische regering, die deze cynisch inzet tegen haar critici. Wilders weet goed dat antisemitische uitspraken niet onbekend zijn in het Nederlandse voetbal, maar hij lijkt te kiezen wanneer hij zich ertegen uitspreekt. Denk aan de beruchte leus, vaak tegen het Amsterdamse Ajax gebruikt, die oproept tot het vergassen van alle Joden. Maar omdat die vorm van antisemitisme afkomstig is van voornamelijk witte voetbalsupporters, is er veel minder interesse van rechts Nederland, dat zijn energie steekt in het koppelen van antisemitisme aan islam en migranten.

Wilders is niet de enige boosdoener. Na terugkomst van een bezoek aan de extreemrechtse Hongaarse leider Viktor Orban, verklaarde de Nederlandse premier Dick Schoof dat antisemitisme het gevolg is van 'een mislukte integratie' in de Nederlandse samenleving. Voor hem zijn migranten het probleem, niet de racistische en fascistische extreemrechtse retoriek die in heel Europa wordt verspreid.

Waar is links?

In de nasleep van de wedstrijd werd de situatie nog meer gespannen. Op maandag botsten mensen opnieuw met de politie. Dat gebeurde nadat alle demonstraties verboden waren en op zondag een protest uiteen was gedreven. Tussen zondag en woensdag werden tientallen demonstranten aangehouden tijdens demonstraties die door de politie hardhandig uiteengedreven werden. Activisten hadden opgeroepen tot protest ter verdediging van democratische rechten en uit solidariteit met Palestina.

Ondanks al deze repressie is links grotendeels afwezig. Dat komt niet als een verrassing. Linkse partijen – met uitzondering van BIJ1 – zijn nauwelijks betrokken bij Palestina solidariteit. Het stilzwijgen van parlementair links maakt het voor rechts gemakkelijker om een klimaat van haat tegen migranten te creëren, antisemitisme te koppelen aan islam en Palestina-solidariteit te bestempelen als vijandigheid tegenover Joden.

Burgemeester Halsema heeft het vuur alleen maar aangewakkerd door de gebeurtenissen van de afgelopen dagen te vergelijken met pogroms. Haar verbod op protesten in Amsterdam is ook duidelijk een poging om verdere kritiek van rechts te vermijden, maar dat heeft alleen maar een autoritair optreden tegen met name Palestijnse solidariteit gelegitimeerd.

De gevolgen van de recente gebeurtenissen op de langere termijn moeten nog worden afgewacht, maar het algemene traject is duidelijk. Geholpen door het stilzwijgen en het opportunisme van centrumlinks heeft extreemrechts het meest geprofiteerd.

Er is een morele paniek ontstaan in het land en opnieuw zijn moslimjongeren, vooral die van Marokkaanse afkomst, bestempeld als een existentiële bedreiging voor de Nederlandse samenleving. Deze keer gaat het om hun vermeende aangeboren antisemitisme. Terwijl rechtse partijen het idee opperen om hen als strafmaatregel de Nederlandse nationaliteit te ontnemen (in ieder geval voor degenen die een dubbele nationaliteit hebben), is het hooliganisme van Maccabi-supporters en hun verheerlijking van de genocide van Israël op de achtergrond geraakt.

In de komende weken en maanden zullen de pogingen om Palestijnse solidariteit te criminaliseren waarschijnlijk toenemen en zal het steunen van Palestijnse bevrijding steeds meer gelijk gesteld worden met antisemitisme. Vorige maand nog werd een woordvoerder van de Palestijnse solidariteitsorganisatie Samidoun het land uitgezet en het Nederlandse kabinet heeft gevraagd om de organisatie volledig te verbieden.

De enige manier om het autoritaire beleid en racisme van rechts te weerstaan, is dat links en solidariteitsactivisten bij elkaar blijven, het hele verhaal vertellen van wat er in Amsterdam is gebeurd en het recht om solidariteit met Palestina te organiseren verdedidgen.

Dit artikel stond op The New Arab. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.