Vrolijk word je er niet van. Maar ze gaan wel ergens over. De films van Pieter Kuijpers pakken je bij je lurven. Dat gold voor zijn TBS en dat geldt voor zijn nieuwe film Doodslag. Hij kaart lastige kwesties aan, maar geeft geen pasklare oplossingen. Integendeel, hij laat zien dat eenvoudige antwoorden liegen. Dat er misschien soms helemaal geen antwoorden zijn. En zijn vaste hoofdrolspeler Theo Maassen is zijn fenomenale profeet. Een indrukwekkende doornige roos in het Nederlandse filmlandschap.

Flauwiteit
Voor de Nederlandse film was 2011 een goed jaar. Van alle bioscoopbezoekers kwam ruim 20 procent af op Nederlandse waar. Of ze ook altijd echt waar voor hun geld kregen is wat anders. In ieder geval is het voor een gewone filmliefhebber al bijna niet meer mogelijk om alle Nederlandse producten te gaan bekijken. Er is een enorm aanbod. De kwaliteit is helaas niet gegarandeerd. Sonny Boy was bijvoorbeeld nog een mooie film van internationale allure. De New Kids-serie dreigt na een aardig begin nu al ten onder te gaan aan flauwiteit en smakeloosheid. Ook een kaskraker als Nova Zembla zinkt als een baksteen, ondanks mooie plaatjes. Die slotscène met dat applaus in de kerk voor De Kus. In de 16e eeuw in godvruchtig Holland. Wie verzint zoiets? En het acteerwerk. Robert de Hoog en Doutzen Kroes doen hun ding niet slecht, maar de rest? Op een filmset verdwaalde toneelspelers. Gruwelijk! Pieter Kuijpers laat gelukkig zien dat het maken van volwassen films in Nederland wel degelijk tot de mogelijkheden behoort.

Mens of monster
TBS uit 2008 was bepaald geen aangename belevenis. Wel een aangrijpende. Het is een indringende portret van een onvoorspelbare crimineel, die op zijn vlucht een jong meisje gijzelt. De afschuw over de afloop is gegrift in je ziel. Theo Maassen houdt je als de tbs’er de hele film in angstige spanning. Gaat het goed, gaat het mis? Mens? Monster? Een gemakkelijk antwoord is er niet. Heb je oog voor de worsteling van een gemankeerd mens die zichzelf probeert te verbeteren? Of zie je alleen de bijna onafwendbare monsterlijke mislukking? Poeh! En wat moet je er mee? Misschien is er niet een enkele stelregel, maar blijft het altijd zoeken naar een op concrete omstandigheden meest passende antwoord. En gaat het soms mis...

Held of moordenaar
Zeker mis gaat het in Doodslag. Theo Maassen is hier ambulancechauffeur Max. Net als in TBS vertolkt Theo zijn rol weergaloos. Weinigen weten zo goed als hij om pijn, vertwijfeling, gekte op de kijker over te dragen. Aanvankelijk is Max een goeie lobbes. Dan, op weg naar een spoedbevalling, wordt hem de weg versperd door een groep jongeren, waaronder Marokkanen. Getergd haalt hij uit en slaat één van die jongens in een klap dood. Niet bedoeld, maar onherstelbaar. Bij zijn vrijlating na een jaar gevangenis, ‘ontfermt’ de populaire cabaretier Felix zich over hem. Felix is een sterke rol van Gijs Scholten van Aschat. Felix staat voor ‘de media’ die met een verhaal als van Max op de loop gaan. Redder van een benauwde baby? Onbeheerst gevaar voor zijn omgeving? Held? Moordenaar? Poeh! En wat moet je er mee? In ieder geval niet wat Felix en dus sommige media doen: in overslaande superlatieven, hetzerig, eenzijdig, opgefokt overdrijven. Doodslag begint niet voor niets met de projectie van de uitspraak van minister-president Rutte, waarin hij oproept om Nederland te ‘heroveren op de hufters’. Een hetzerige, eenzijdige, opgefokte uitspraak. En woorden worden soms daden. Juist als ze de werkelijkheid verdraaien. Liegen. Waarschijnlijk is ook deze film een verkapt pleidooi om nuances te zoeken. De realiteit is niet zwart-wit. Een pleidooi om dicht bij concrete situaties een zo verstandig mogelijke weg te kiezen. En dan nog zal het soms mis gaan.