Alweer voor de 8e keer op rij werd onlangs in Den Haag het Movies that Matter Festival gehouden. Ditmaal met 72 films en documentaires. Met films die ertoe doen. Uitgekozen door Amnesty International. Méér dan voorheen werd bij de keuze gelet op 'cinema-kwaliteit'. Net als altijd moest er wél een relatie zijn met 'mensenrechten'. Wat was de oogst? Welke films kunnen we komend jaar in de bioscoop of op televisie tegemoet zien? Een selectie.

Vorig jaar

Films die vorig jaar furore maakten na vertoning op MtM 2015 waren Citizenfour en The Look of Silence. Citizenfour won gelijk ook maar een Oscar. Deze film deed verslag van een bezoek dat twee journalisten brachten aan klokkenluider Edward Snowden in Hong Kong. Daar overhandigde hij belastend bewijs van grootschalige, illegale privacyschendingen door de Amerikaanse geheime dienst NSA. Onthullend en spannend!

De andere 'kraker' van dat jaar, inmiddels ook op tv vertoond, was The Look of Silence. Een vervolg op de documentaire The Act of Killing. Over de onverschilligheid van de daders en het leed van de nabestaanden van de massamoord op misschien wel een miljoen linkse Indonesiërs in 1966 bij het aantreden van Soeharto.

Dit jaar

De openingsfilm van Movies that Matter dit jaar (MtM 2016) wordt waarschijnlijk ook een succes. Deze film, Krigen (Oorlog), verzamelt tot op heden louter loftuitingen. Het gaat over een Deense soldaat die naar Afghanistan wordt uitgezonden. Daar raakt hij omsingeld door Taliban en hij vraagt om luchtsteun. Bij het bombardement dat daarop volgt, worden (ook) 11 vrouwen en kinderen gedood. Colleteral damage? Terug in Denemarken denken zijn vrouw en kinderen daar anders over. Een oorlogsmisdaad vinden ze het! Een militaire rechtbank start een onderzoek en de betrokken soldaat begint zelf eveneens te twijfelen.... Het moet een intrigerende en intelligente film zijn.

Denemarken

De Deense filmindustrie is trouwens toch al goed bezig. Een film die niet werd geselecteerd voor MtM, maar er zeker bij had gekund (doch al vóór dit festival in diverse bioscopen draaide), is bijvoorbeeld Land of Mine. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen. Er wordt een stukje geschiedenis naar boven gehaald waar waarschijnlijk maar weinigen weet van hebben. Het gaat over 14 piepjonge Duitse krijgsgevangen soldaten die onder leiding van een Deense sergeant-majoor vlak na de Tweede Wereldoorlog een stuk Deens strand moeten vrijmaken van honderden daar in het zand begraven landmijnen. Als 'wiedergutmachung' voor de bezetting van Denemarken en voor nazi-misdaden waar deze kuikensoldaten part noch deel aan hadden. Dat ruimen van die mijnen gaat op een uiterst primitieve manier. En het gaat niet altijd goed.... De spanning is om te snijden. De film is schokkend bij tijd en wijle, letterlijk en figuurlijk. De verstandhouding tussen de jongens en de sergeant-majoor verandert daardoor op den duur. Dat wordt goed geacteerd. En het geheel is gegoten in kraakheldere beelden van de Deense kust, het strand en de duinen.

Afrader

Wél geselecteerd voor MtM 2016, maar daar eigenlijk níet thuishorend is de Amerikaanse  documentaire A Good American. Met veel onbegrijpelijk IT-geneuzel met beelden die ook nog eens niks met het verhaal te maken hebben. Veel geklets, met op het scherm plaatjes van de branding (?), en de sterrenhemel (?). Bovendien is de verontwaardiging van de makers meer ingegeven doordat de Amerikaanse geheime dienst, de NSA, hún programmaatje (Thinthread) niet heeft ingezet bij de terreurbestrijding, dan dat ze zich zorgen maken over inbreuken op de grondwet en de privacy. Ingekort tot een kwartier levert het misschien nog een aardig tv-programma op, omdat aan het slot nog wel het enorme cynisme in de Amerikaanse politiek wordt blootgelegd: 'Die aanslagen zijn een cadeautje voor onze NSA'. Maar verder in alle opzichten een absolute afrader.

Drie aanraders

Weer wel de moeite waard zijn zeker drie andere films. Bijvoorbeeld de winnaar op dit festival van de VARA-publieksprijs, Frame by Frame. Een documentaire over vier Afghaanse foto-journalisten die ondanks bedreigingen door de Taliban en bermbommen de werkelijkheid en de waarheid in hun land met hun foto's wereldkundig willen maken. Bewonderenswaardig!

De Mexicaanse speelfilm The Chosen Ones brengt het helaas bekende, bedroevende verhaal van een 14-jarig meisje dat door een 'loverboy' de prostitutie wordt ingetrokken. Niet om vrolijk van te worden, weinig nieuwe gezichtspunten, maar netjes in beeld gebracht. Om kwaad over te blijven.

Zeer zeker wél een film om vrolijk van te worden, is Nice People. Een documentaire over hoe in de Zweedse plaats Börlange enkele 'gewone jongens' het plan opvatten om een groep Somalische vluchtelingen, die in een AZC in de buurt verblijven, te helpen met 'integreren'. Ze vormen een Somalisch Emigranten Bandy-team en mikken op deelname aan het Bandy-Wereldkampioenschap een jaar later. Bandy is een soort ijshockey, maar dan met een balletje in plaats van een puck en met 11 spelers per team in plaats van vijf. De Somalische jongemannen hebben echter nog nooit op de schaats gestaan. De eerste oefeningen leveren louter slapstick op, maar uiteindelijk wordt deelname aan het Bandy-WK, nota bene in Siberië, daadwerkelijk afgedwongen. Dat alle wedstrijden daar met dubbele cijfers worden verloren, deert niemand. Er wordt zelfs één echt doelpunt gescoord: Duitsland – Somalië 22 – 1!!! Nice People straalt blijheid en positiviteit uit. Alle deelnemers, Somaliërs en Zweden beleven zichtbaar plezier en worden er wijzer van. Ongetwijfeld nog dit jaar te zien in uw huistheater, op tv. Mis hem niet!