Manifest
Kritisch GroenLinks komt voort uit een groep verontruste leden die zich in april 2007 tot de partij richtte. In een manifest werd grote zorg uitgesproken over de koers van de partijleiding. De gekozen koers, het imago en de partijcultuur zouden onder andere hebben geleid tot steeds weer tegenvallende verkiezingsresultaten. In het bijzonder de opstelling in de kwestie rond het ontslagrecht had veel wrevel veroorzaakt. Maar ook het gebrek aan strijdbaarheid en onvoldoende ruimte voor discussie werden gehekeld. GroenLinks zou best eens flink wat socialer, groener en toleranter naar voren mogen treden. Opgeroepen werd tot een stevig debat over deze zaken. Tot de ondertekenaars van het manifest behoorden bekende GroenLinksers als Bram van der Lek, Frank Köhler, Kees Kalkman, Wim Bot, Ria Sikkes en Tom Pitstra.

Debat
Wat betreft hun eis tot meer debat zijn de kritische GroenLinksers goed tegemoet gekomen. Er kwamen plaatselijke en regionale bijeenkomsten. Landelijk kwam er in de nazomer van vorig jaar Discussie in de Tent en dit voorjaar werd de meningsvorming voorlopig afgerond met een bijeenkomst waar GroenLinks Binnenstebuiten ging. Inhoudelijk werden de criticasters minder op hun wenken bediend. Deze zomer publiceerde het partijbestuur twee stukken die de opstelling van GroenLinks in de toekomst moeten aangeven. Het gaat om GroenLinks, partij van de toekomst en om Grip op de toekomst, strategie en organisatie. Beide documenten worden op 22 november 2008 ter goedkeuring aan het Congres van GroenLinks voorgelegd. De door het partijbestuur voorgestelde vernieuwing van de uitgangspunten en politieke prioriteiten is niet door iedereen even enthousiast ontvangen. Zie bijvoorbeeld het artikel Een nieuw programma voor GroenLinks uit Grenzeloos nummer 98. Ook de groep die zich inmiddels Kritisch GroenLinks is gaan noemen, is niet tevreden.

Verandering
In kringen van Kritisch GroenLinks worden de congresvoorstellen veel te vaag gevonden. Op landelijke vergaderingen, waarop onder andere Bram van der Lek, Frank Köhler en Kees Kalkman , naast ongeveer 30 anderen, acte de présence gaven is dat uitgesproken. De voorgelegde uitgangspunten en prioriteiten zijn te vaag, te slap, te vlak. Het perspectief van een andere maatschappij ontbreekt. Te klakkeloos wordt het bestaande kapitalisme als basis beschouwd. Er kan wel wat aan gesleuteld worden, maar fundamenteel veranderd, laat staan vervangen door een maatschappij op andere grondslag, dat ligt niet in het verschiet van het programma. De marktwerking in publieke voorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg, maar ook in het energiebeleid, wordt niet resoluut genoeg van de hand gewezen. De voorstellen dragen daarom onvoldoende bij aan het streven naar een rechtvaardiger en duurzamer wereld. GroenLinks zou eigenlijk naar een scherpere, radicalere, meer linkse en activistischere lijn moeten zoeken. Het programma dat nu voorligt is veel te verdedigend, veel te veel gericht op geaccepteerd worden door degenen die nu in politiek en economie de dienst uitmaken. Het mogen meedoen in het parlement en in plaatselijke parlementjes staat te zeer voorop. Het ronduit slappe en defensieve optreden in de affaire Duyvendak kun je zien als ‘het programma in de praktijk’: opzitten en pootjes geven, laten zien dat je braaf bent.

En dat is menig GroenLinkser volkomen in het verkeerde keelgat geschoten. Kritisch GroenLinks werkt aan amendementen voor het Toekomstcongres in november. Die worden op 18 oktober besproken. De amendementen zullen gaan over de wens om uiteindelijk een socialere en duurzamere maatschappij te realiseren. Over een publieke sector die moet worden verbeterd en uitgebreid, dus niet uitgeleverd aan de marktwerking. Over het belang van het uitdagen en provoceren van de heersende macht. Over een activistisch optreden, niet alleen in vertegenwoordigende organen, maar ook op straat, in wijken, bedrijven en instellingen. En ja, de solidariteit en de samenwerking met andere partijen en organisaties kan dan niet buiten beschouwing blijven. Zonder meer linkse eenheid is echte maatschappijverandering ondenkbaar. De noodzaak van gezamenlijk optrekken met actiegroepen, de vakbeweging én andere linkse partijen zal ook aan de orde moeten komen.