Denys Pilash is politicoloog, lid van de Oekraïense democratische socialistische organisatie Sotsialnyi Rukh (Sociale Beweging) en redacteur van het linkse tijdschrift Сommons. In dit veelomvattende interview met Federico Fuentes voor LINKS International Journal of Socialist Renewal, bespreekt Pilash de reactie in Oekraïne op de recente ontmoeting tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, en de gevolgen voor Oekraïne en de wereld van de verschuiving in het Amerikaanse beleid ten opzichte van Rusland. Hij schetst ook de dreiging die uitgaat van de opkomende wereldwijde as van extreme reactie die wordt aangevoerd door de VS, Israël en Rusland, en beargumenteert waarom links een vernieuwd internationalisme moet verdedigen dat zich verzet tegen alle onderdrukkers. [leestijd 20 minuten]

Federico Fuentes: Wat was de reactie binnen Oekraïne op de recente ontmoeting tussen Trump en Zelensky?

Denys Pilash: De reactie was er voorspelbaar één van verontwaardiging. De consensus is dat Trump en [vicepresident JD] Vance niet alleen Zelensky, maar ook Oekraïne en zijn volk probeerden te vernederen. Ze toonden nul respect voor Oekraïne en gaven cynisch de schuld aan het slachtoffer. Ze toonden zich bullebakken die de kant kozen van een andere bullebak die oorlog voert tegen Oekraïne. Van wat ik heb gehoord van mensen, ook uit het leger, zijn ze boos op de huidige Amerikaanse regering. Ze hebben het gevoel dat Oekraïne wordt gechanteerd met een heel nadelige 'deal', waarbij we onze hulpbronnen afstaan in ruil voor niets: geen veiligheidsgaranties, geen winsten, niets. Het is gewoon een deal waarbij Oekraïne voor alles moet betalen en niet de agressor.

Dat is het tegenovergestelde van waar onze organisatie, Sociale Beweging, en breder links in Oekraïne campagne voor hebben gevoerd. We hebben geëist dat de buitenlandse schuld van Oekraïne wordt kwijtgescholden. We hebben gezegd dat de wederopbouw van Oekraïne moet worden gefinancierd met de rijkdom die Russische en Oekraïense oligarchen in het post-Sovjettijdperk hebben geroofd en nu in het Westen en belastingparadijzen opslaan. Een deel van die tegoeden is bevroren door Europese regeringen en zou gebruikt moeten worden voor de wederopbouw van Oekraïne. Maar op dit moment gebeurt het tegenovergestelde.

Er is dus veel onvrede over Trump. Slechts een hele kleine minderheid blijft een aantal waanideeën over Trump houden. Zij vinden dat Zelensky gehoorzamer had moeten zijn en mee had moeten knikken, want zogenaamd: als je het enorme ego van Trump sust, zal hij naar je luisteren. Maar de manier waarop veel wereldleiders hebben geprobeerd om deals te sluiten met Trump is niet alleen verachtelijk, het heeft Trump, Vance en [Elon] Musk alleen maar gesterkt in hun overtuiging dat ze geen sterke tegenstand ondervinden, in eigen land of internationaal, en overal mee weg kunnen komen.

Misschien is het enige optimistische dat hieruit naar voren komt, dat mensen hun illusies verliezen, niet alleen in Trump, maar ook in zijn hard-rechtse conservatieve politiek. Voordat Trump aantrad, toen hij absurde beweringen deed over het beëindigen van de oorlog binnen 24 uur, was er veel hoop op Trump in Oekraïne. De hoop was groot dat de onvoorspelbaarheid van Trump op de een of andere manier de loop der gebeurtenissen zou helpen veranderen en dat hij misschien op magische wijze een gunstig einde aan de oorlog zou kunnen maken. Nu heeft bijna iedereen een hekel aan Trump. En ze zien een direct verband tussen de harde rechtse politiek van Trump en Poetin. Ze zien Trump en Poetin uiteindelijk als hetzelfde: het zijn twee machthebbers van twee grootmachten die de wereld de heerschappij van het geweld willen opleggen, waarbij de sterkste de voorwaarden dicteert.

Er zijn verschillende verklaringen gegeven om de 180 graden draai van de VS in het beleid ten opzichte van Oekraïne te verklaren. Hoe verklaar jij het?

Er zijn veel verklaringen gegeven, bijvoorbeeld dat het deel uitmaakt van een diepgaande strategie om Rusland los te weken van China. Maar het is moeilijk om een bijzonder coherente visie te zien als het gaat om het buitenlands beleid van Trump. Wat we wel kunnen zien, is een heel duidelijke ideologische boodschap. Trump, Vance en Musk zeggen in wezen tegen de wereld, en in het bijzonder tegen Europa: 'We verklaren jullie de oorlog.' Ze zeggen: 'We willen extreemrechtse en neofascistische krachten overal aan de macht brengen en we zullen alleen samenwerken met die fascistische, autoritaire leiders.'

Het is veelzeggend dat de enige mensen die nu door het Witte Huis worden begroet en gerespecteerd, oorlogsmisdadigers zijn die door het ICC [Internationaal Strafhof] worden gezocht. Kijk maar naar hoe [de Israëlische premier Benjamin] Netanyahu werd begroet toen hij onlangs op bezoek was. Of hoe de regering Trump over Poetin praat; Trump vermijdt altijd om Poetin de schuld te geven van de oorlog of om hem een dictator te noemen, maar heeft het liever over zijn sterke leiderschap. Anderen die ze graag begroeten zijn degenen die geassocieerd worden met wat we nu de 'Elon-groet' kunnen noemen: de Alternative für Deutschland, [de Argentijnse president Javier] Milei en andere extreemrechtse partijen en politieke leiders die de waarden van ultraconservatisme, marktfundamentalisme en neofascisme uitdragen.

Er is duidelijk een nieuwe as aan het ontstaan die Trump, Poetin, Netanyahu, extreemrechts in Europa en verschillende autoritaire regimes van over de hele wereld samenbrengt. Je kon dat in actie zien bij de stemming in de Algemene Vergadering van de VN over de ontwerpresolutie [die de oorlog van Rusland veroordeelt] die door Oekraïne en ongeveer 50 mede-indieners werd ingediend [op de derde verjaardag van de grootschalige invasie van Rusland]. Degenen die tegen stemden waren natuurlijk Rusland, maar ook de VS, Israël, [Viktor] Orban's Hongarije, de militaire junta's in de couppleeggordel in West-Afrika, Noord-Korea, enzovoort. Zelfs Milei's Argentinië, dat zich eerder als ultra pro-Oekraïens profileerde, onthield zich van stemming; Milei kon het niet opbrengen om kritiek te leveren op papa Trump.

Als het gaat om de VS, Rusland en Israël, is er een duidelijke afstemming van belangen met hun visie op de wereld. Het is een visie die Poetin lange tijd heeft omarmd en die hij heeft betiteld als 'multipolariteit'. In die visie is Rusland bijvoorbeeld vrij om te doen wat het wil in de post-Sovjetruimte, terwijl de VS vrij is om te doen wat het wil op het westelijk halfrond. Natuurlijk heeft de VS jarenlang een imperialistisch beleid gevoerd in die regio. Maar wat we nu zien – nu Trump expansionistische claims maakt over Groenland, Canada, Panama en druk uitoefent op Latijns-Amerikaanse staten, te beginnen met Mexico – is dat ze dit feit niet eens meer proberen te verbergen.

In die zin hebben we iets wat lijkt op het imperialisme van meer dan een eeuw geleden. Velen van ‘kampistisch’ links [die de wereld zien als verdeeld in een kamp vóór het imperialisme van de VS en een kamp tegen het imperialisme van de VS] zijn in de val gelopen door te denken dat het inherent beter zou zijn om veel machtscentra in de wereld te hebben; dat dit op de een of andere manier automatisch egalitairder en democratischer zou zijn. In feite bleek het tegenovergestelde waar te zijn: deze vorm van 'multipolariteit' ging niet over het democratiseren van de wereld, maar over het opdelen ervan in invloedssferen, waar een handvol grootmachten – en alleen die grootmachten – invloed hebben.

Binnen dit scenario is het waar dat de enige grootmacht die Trump als echte concurrentie ziet China is, dus ze willen Rusland aan hun kant. Maar de alliantie van Trump met Poetin kan niet simpelweg worden verklaard door geopolitiek. Je toevlucht nemen tot puur geopolitiek denken en tegelijkertijd de klassenanalyse loslaten, is de achilleshiel van veel van het hedendaagse links. Trump en Poetin zijn rolmodellen voor extreemrechts wereldwijd. Ze delen een visie op een conservatieve orde die de erfenis van de verlichting wil ontmantelen, en ze willen die nationalistische, chauvinistische, uitsluitende visie over de hele wereld verspreiden. Dat verklaart die alliantie.

En die alliantie heeft te maken met klasse. De meest reactionaire delen van de heersende klasse in het Westen grijpen de kans om de overblijfselen van de welvaartsstaat te ontmantelen en de concessies die arbeiders- en sociale bewegingen in de 20e eeuw hebben verworven terug te draaien. We zien dat bij de aanval die Musk – 's werelds rijkste kapitalist – in de VS pleegt op de sociale zekerheid, het onderwijs, de volksgezondheid, op alles. Ze willen invoeren wat sommigen technofeodalisme noemen, maar wat ik ultrakapitalisme op steroïden noem. Ook hier hebben Trump en Poetin een gedeelde visie: de miljardair-president van de VS is jaloers op het oligarchische systeem van Rusland, waar politieke leiders de ultrarijken toestaan om door te gaan met plunderen zolang de oligarchen zich niet bemoeien met politieke beslissingen. Dit oligarchische systeem, gebaseerd op ongecontroleerde oppermacht, is iets wat Trump en extreemrechts graag willen nabootsen in het Westen.

Dit alles maakt dus deel uit van hun gedeelde visie om de wereldorde om te vormen tot een orde waarin kleinere naties en hun eigen bevolking verstoken zijn van elke zeggenschap. Ze willen hardcore autoritaire hiërarchieën opleggen in elk land. Hun doelbewuste poging om Oekraïne te vernederen was een duidelijke manifestatie van hoe deze as van extreme reactie denkt dat de wereld zou moeten functioneren.

Waar laat de door Trump voorgestelde deal niet alleen Oekraïne, maar ook het Mondiale Zuiden?

Het eerste dat we moeten zeggen over de overeenkomst inzake zeldzame aardmetalen is dat we nog steeds niet weten wat er precies in staat. Sterker nog, we weten niet eens of er een definitieve deal is. Ten tweede, zelfs als ze doorgaan met de deal, is die op dit moment gebaseerd op schattingen van exploraties die in de Sovjettijd zijn uitgevoerd. Er is dus geen garantie dat Oekraïne genoeg zeldzame aardmetalen heeft om de vermeende overeenkomst van 500 miljard dollar te kunnen sluiten. Wat gebeurt er als ze erachter komen dat er niet genoeg mineralen zijn of dat de winning te duur zal zijn? De deal lijkt te impliceren dat Oekraïne de VS moet compenseren door andere grondstoffen en andere sectoren van zijn economie, met name infrastructuur, af te staan.

Het is duidelijk dat die overeenkomst gaat over het opleggen van economisch kolonialisme. Het kan de rol van Oekraïne als afhankelijk en uitgebuit land alleen maar verankeren en schept een gevaarlijk precedent voor het Zuiden.

Hoe zit het met de voorgestelde Russisch-Amerikaanse vredesbesprekingen? Wat is hun betekenis?

Over de onderhandelingen tussen Moskou en Washington om Oekraïne op te delen over de hoofden van de Oekraïners heen: als die deal doorgaat, zou dat een belangrijke les moeten zijn voor de mensen in de wereld, vooral in het Zuiden. De situatie is heel duidelijk. Oekraïne is als perifeer land slecht behandeld door het naburige Russische imperialisme. Bovendien wordt het nu verraden door het Amerikaanse imperialisme. Die twee imperialisten spannen samen om een duistere deal te sluiten ten koste van Oekraïne. Het scenario kan niet duidelijker zijn. Het is alsof een heel ongenuanceerde marxistische scenarioschrijver het script heeft geschreven: je hebt een regering van miljardairs, mede geleid door een clowneske president en de rijkste persoon ter wereld, die schaamteloos en openlijk imperialistisch optreedt en duidelijk zegt dat ze samenwerkt met het Rusland van Poetin.

Wij van politiek links maakten ons over de VS natuurlijk geen illusies. De Oekraïners begrepen, net als de Koerden in Syrië, dat je elke kans moet aangrijpen om de steun te krijgen die nodig is om een agressor te weerstaan. Maar we hadden ook kritiek op onze heersende klasse, die niet begreep dat dit geen dialoog tussen gelijken was, en dat grootmachten zich op elk moment tegen je kunnen keren als dat in hun belang is. Deze nieuwe situatie biedt echter geen excuses voor degenen die denken dat het Rusland van Poetin een soort tegenwicht vormt voor het imperialisme van het Westen en de VS.

De ‘kampistische’ manier van denken gelooft dat imperialismes permanent tegenover elkaar blijven staan en dat de vijand van mijn vijand op de een of andere manier mijn vriend is. Het is duidelijk aangetoond dat dat niet werkt. Onze huidige situatie zou ook het simplistische argument moeten ontkrachten dat dit allemaal slechts een proxy-oorlog was. Als dat zo is, namens wie voert Oekraïne dan nu een proxyoorlog? Het is duidelijk dat de VS niet aan de kant van Oekraïne staan – ze staan aan de kant van Rusland. Voert Oekraïne dan een oorlog bij volmacht namens Denemarken? Letland?

Helaas zijn we vaak onwetend over de situatie van mensen in verschillende delen van de wereld. Daarom lanceerde ons tijdschrift Commons het project ' Dialogen van de Periferieën', om mensen uit Oekraïne en Midden- en Oost-Europa samen te brengen met mensen uit Latijns-Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië om ervaringen, geschiedenissen en erfenissen van kolonialisme, neokolonialisme en imperialisme te delen. Onze contexten zijn verschillend, maar het patroon van grootmachten die kleinere naties veroveren, koloniseren en onderwerpen lijkt heel erg op elkaar.

Wat zouden de Oekraïners graag zien komen uit eventuele onderhandelingen?

Het eerste dat ik wil zeggen is dat, hoewel de Russische propaganda verre van meesterlijk is, het is gelukt om het idee te creëren dat de Oekraïners de oorlogszuchtigen zijn en dat Rusland aan de kant van de vrede staat, ondanks het feit dat het de grootste invasie in Europa heeft ontketend sinds Adolf Hitler. Ze zijn erin geslaagd om termen als 'onderhandelingen', 'vredesbesprekingen', 'vredesakkoorden' te monopoliseren.

Maar als je luistert naar wat Russische functionarissen zeggen – ik heb het hier over Poetin en [minister van Buitenlandse Zaken Sergei] Lavrov en niet over de gekkere functionarissen die zich gedragen als aanvalshonden voor het regime – dan hebben ze duidelijk gezegd dat Rusland niet alleen het land dat het heeft bezet niet zal teruggeven, maar als voorwaarde voor vredesbesprekingen stelt dat Oekraïne nog meer grondgebied moet afstaan. Dat omvat het afstaan van de hele oblast Cherson en Zaporizhya, inclusief de grote stad Zaporizhya, die Rusland nooit heeft weten te bezetten en waar ze dus ook geen schijnreferenda konden houden om die gebieden in hun grondwet op te nemen. Toch zeggen ze dat dit deel uitmaakt van de 'nieuwe geopolitieke realiteit' die geaccepteerd moet worden.

De waarheid is dat niemand ter wereld méér vrede in Oekraïne wil dan de Oekraïners. De meeste mensen zijn natuurlijk moe van de oorlog. Maar dat betekent niet dat ze willen capituleren voor Rusland en gewoon ons land en volk willen afstaan. Ze begrijpen dat als Oekraïne wordt opgedeeld, de miljoenen mensen die zich in de bezette gebieden bevinden of hebben moeten vluchten, nergens heen kunnen. Ze weten dat een uitkomst die de agressor enorm beloont, het autoritaire regime van Poetin alleen maar zal versterken en nog meer onderdrukking zal betekenen, vooral in de bezette gebieden. De Oekraïners denken dus aan twee dingen als ze over een deal nadenken: het lot van de mensen in de bezette gebieden en hoe te voorkomen dat Rusland de oorlog opnieuw begint.

Daarbinnen zijn er mogelijke gebieden voor overeenkomsten. De Oekraïense regering heeft bijvoorbeeld duidelijk gemaakt dat ze de illegale annexaties door Rusland niet zal erkennen, omdat dat een gevaarlijk precedent zou scheppen voor Oekraïne en de wereld. Maar ze heeft gezegd dat ze bereid zou kunnen zijn om een tijdelijke regeling te accepteren waarbij Oekraïne na een staakt-het-vuren ten minste een deel van de momenteel bezette gebieden behoudt en er wordt onderhandeld over het lot van de rest.

Een andere belangrijke voorwaarde die de Oekraïense regering heeft gesteld, zijn veiligheidsgaranties. Welke garanties zullen er zijn om ervoor te zorgen dat Rusland een staakt-het-vuren niet gebruikt om simpelweg meer middelen, mankracht en granaten te verzamelen en vervolgens de oorlog opnieuw te beginnen? Trump zegt dat dat niet zal gebeuren omdat Poetin, in tegenstelling tot eerdere 'zwakke' presidenten van de VS, hem persoonlijk respecteert omdat hij 'sterk' is. Maar Rusland is tijdens de eerste regering van Trump nooit gestopt met zijn hybride oorlog tegen Oekraïne. De woorden van Trump betekenen niets. Steeds meer mensen (hoewel nog steeds een minderheid) begrijpen dat er geen vooruitzicht is op NAVO-lidmaatschap – laten we alle implicaties hiervan en alles waarvan we als linkse mensen weten dat er iets mis is met de NAVO hier buiten beschouwing laten. Maar er zijn een soort veiligheidsgaranties nodig waarbij belangrijke spelers betrokken zijn om ervoor te zorgen dat Rusland niet opnieuw binnenvalt.

Een punt van kritiek dat vaak naar voren wordt gebracht is dat er geen verkiezingen zijn gehouden en dat Zelensky daarom geen legitimiteit of mandaat heeft voor mogelijke onderhandelingen. Hoe reageer je hierop?

Grappig. Je hebt een man die probeerde een verkiezing ongedaan te maken die hij verloor. Een andere man die al 25 jaar aan de macht is via volledige schijnverkiezingen, die zijn politieke tegenstanders vermoordt. Die twee mannen ontmoeten elkaar in Saoedi Arabië, dat geregeerd wordt door een niet-gekozen absolute monarchie, om Oekraïne te bekritiseren omdat het midden in een oorlog geen verkiezingen heeft gehouden.

Feit is dat je geen goede verkiezingen kunt houden in een oorlog, want om verkiezingen te houden moet je de veiligheid van de mensen garanderen. En dat kan niet als je land voortdurend wordt gebombardeerd. Een andere vraag is hoe je de miljoenen mensen die gedwongen werden te vluchten en nu ofwel ontheemden zijn ofwel vluchtelingen die buiten het land wonen, erbij betrekt. En hoe zorg je ervoor dat soldaten in de frontlinie of de mensen in de bezette gebieden vrij kunnen stemmen. Al deze problemen maken het in de praktijk erg moeilijk om eerlijke verkiezingen te houden. En dan hebben we het nog niet eens over de grondwet van Oekraïne, die het houden van verkiezingen in tijden van oorlog of staat van beleg verbiedt. Maar als Rusland zo graag wil dat Oekraïne verkiezingen houdt, dan kunnen ze het beste stoppen met het beschieten van Oekraïense steden.

Wat betreft de bewering dat de Oekraïense autoriteiten onwettig zijn omdat de termijn van Zelensky is afgelopen, is het antwoord daarop hetzelfde – beëindig de vijandelijkheden, dan kan het Oekraïense volk stemmen op wie het wil in een verkiezing. Maar ik wil dit zeggen: ondanks de sterke daling van zijn populariteit, blijkt uit opiniepeilingen dat Zelensky in de ogen van het Oekraïense volk nog steeds meer legitimiteit heeft dan sommige andere regeringsinstanties – en door de Oekraïners zeker als veel legitiemer wordt gezien dan Trump en Poetin. En als we zijn goedkeuringsscore vergelijken met die van elke andere politicus in Oekraïne, wint Zelensky met gemak.

Zijn enige echte mededinger lijkt generaal [Valerii] Zaluzhnyi te zijn, die de militaire commandant van Oekraïne was en natuurlijk geen vriend van Rusland is. De implicatie dat de mensen Zelensky kwijt zouden willen en een president zouden willen kiezen die bevriend is met Trump en Poetin, is dus in tegenspraak met elke openbare peiling. In werkelijkheid, als Oekraïne op dit moment verkiezingen zou houden, zou Zelensky waarschijnlijk met meer gemak winnen in zo'n haastig georganiseerd verkiezingsproces. Daarentegen hebben de politici die optreden als de proxy van Trump en beweren dat ze een betere deal kunnen sluiten dan Zelensky, een populariteit van 4 procent of minder.

Welke nieuwe uitdagingen en kansen biedt de huidige situatie voor Oekraïens links?

Dit alles is een enorme uitdaging, niet alleen voor Oekraïens links maar voor alle Oekraïense mensen. Als onze toekomst al onduidelijk was, dan is die nu nog onzekerder. Maar wat links betreft, heeft de huidige situatie duidelijk laten zien dat de keizer geen kleren aan heeft – al die mythes die kapitalisten en ondernemers verheerlijken worden voor de ogen van de mensen ontmanteld. De manier waarop Trump en Musk over Oekraïne praten heeft iedereen van zich vervreemd die illusies had in deze valse idolen. De enige mensen die nog steeds voor hen juichen zijn extreemrechts die willen dat de Trumpiaanse reactie over de hele wereld triomfeert.

We moeten dit moment aangrijpen om mensen te laten zien dat het probleem niet alleen bij de individuen ligt, maar bij het kapitalistische systeem dat zulke verachtelijke mensen creëert. We moeten uitleggen hoe het kapitalisme, dat gebaseerd is op het belonen van de eigenaren van het kapitaal ten koste van de samenleving, het probleem is en dat als we op deze weg doorgaan, dit systeem niet alleen Oekraïne zal vernietigen, maar de hele wereld. Het is ook een kans om onze alternatieven voor het neoliberale oligarchische kapitalisme te presenteren.

Hiervoor moeten we effectief campagne voeren rond thema's die ten goede komen aan de Oekraïense arbeidersklasse, die de grootste prijs heeft moeten betalen voor deze oorlog. We moeten arbeiders mondiger maken en voorstellen doen om de Oekraïense economie opnieuw vorm te geven. Niet alleen voor het welzijn van de mensen, maar omdat dat nodig is in tijden van oorlog. Als we onszelf goed willen kunnen verdedigen, hebben we een goed functionerende oorlogseconomie, gezondheidszorg, wetenschap en onderzoek nodig – al die dingen zijn met elkaar verbonden en van vitaal belang als we de economie willen ontwikkelen. We moeten er ook voor zorgen dat sociaal georiënteerde onderwerpen prioriteit krijgen in de wederopbouwfase, en niet de belangen van privékapitaal. Dat vereist het terugdraaien van oligarchische privatiseringen en het teruggeven van strategische sectoren van de economie aan de overheid.

Dat betekent ook dat we ons samen met anderen ter linkerzijde moeten blijven organiseren – met kameraden uit de verschillende socialistische en anarchistische milieus, vakbondsleden, uit progressieve sociale bewegingen – om steun te bieden aan degenen wier leven door de oorlog is verscheurd en aan degenen die betrokken zijn bij het gewapende verzet, of dat nu in het leger is of door het verlenen van essentiële diensten. We moeten die banden en structuren opbouwen om politieke onderwerpen tot stand te brengen die de weg kunnen vrijmaken voor revolutionaire veranderingen.

Natuurlijk is dat niet alleen een uitdaging voor links in Oekraïne, maar voor links overal. We hebben te maken met een moment van extreme polarisatie waarin extreem reactionaire krachten een momentum hebben bereikt dat sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer is voorgekomen. De invasie van Poetin in Oekraïne en de plannen van Trump voor Gaza versterken elkaar en versterken de reacties over de hele wereld. Trump en Poetin zijn van plan om van de wereld een nog ergere hel te maken. Tenzij ze op echt en gecoördineerd verzet stuiten, zullen ultraconservatieve en fascistische krachten de macht blijven grijpen in het ene land na het andere.

Onze klassenvijanden verenigen zich op mondiaal niveau. We moeten dus echt gaan nadenken over hoe we ons als links internationaal kunnen verenigen. Om dat te bereiken is onder andere een consequent internationalisme nodig. Dat betekent dat we niet langer excuses moeten verzinnen om solidariteit te weigeren. We moeten ophouden te bepalen welke volkeren op de een of andere manier meer steun verdienen dan andere, of helemaal geen steun verdienen omdat ze op de een of andere manier door de verkeerde onderdrukker worden onderdrukt. We moeten achter alle onderdrukte mensen over de hele wereld staan.

Er zijn echte progressieven die de nieuwe situatie met betrekking tot Oekraïne als positief beschouwen (in ieder geval vergeleken met wat eraan voorafging) omdat ze geloven dat het kan helpen om een einde te maken aan de slachting, of uit angst dat de oorlog escaleert in een nucleaire oorlog of een wereldoorlog. Hoe zou jij op hen reageren?

De waarheid is dat we enorme solidariteit en steun hebben ervaren van kameraden over de hele wereld. Maar we hebben ook gezien dat progressieven niet alleen weigeren om partij te kiezen, maar zelfs weigeren om naar ons te luisteren. We begrijpen de oorzaken daarvan. In veel gevallen komt het voort uit een gevoel van machteloosheid. Dat leidt er uiteindelijk toe dat mensen hun toevlucht nemen tot het idee dat als een andere kracht op de een of andere manier het bestaande systeem (of in ieder geval het grote imperialisme) kan uitdagen, er misschien op de een of andere manier wat ruimte ontstaat voor veranderingen. Maar dergelijk denken betekent een duidelijke breuk met linkse politiek. Uiteindelijk heeft het meer gemeen met cynische realpolitik of de 'realistische' visie op politiek. Het staat voor het loslaten van klassenpolitiek en vervangt de strijd voor een alternatief voor het kapitalisme door het simpelweg steunen van anti-westerse regimes.

Je kunt zien hoe dat soort denken uiteindelijk heel erg lijkt op de rechts-conservatieve mentaliteit. Conservatieven gaven de Cubaanse Revolutie de schuld van het feit dat ze de wereld aan de rand van een nucleair conflict brachten tijdens de Cubaanse rakettencrisis. Destijds zeiden ze 'Cuba is zo egoïstisch omdat het Sovjetraketten wil die de VS in gevaar kunnen brengen' en gaven ze 'gekke Cubanen' de schuld omdat ze de ernst van de situatie niet begrepen.

Nu hoor je hetzelfde, dat Oekraïners op de een of andere manier 'oorlogszuchtigen zijn die gokken op de Derde Wereldoorlog', alleen hoor je het nu niet alleen van de extreemrechtse miljardair-president van de VS, maar ook van sommigen ter linkerzijde. De mensen die echt een Derde Wereldoorlog willen, zijn de agressors. Het is Poetin die de Derde Wereldoorlog riskeert en geen respect heeft voor mensenlevens, zelfs niet voor Russische levens. Toch hoor je nog steeds linkse mensen de Oekraïners de schuld geven en hen ervan beschuldigen dat ze willen vechten 'tot de laatste Oekraïner'.

Als het gaat om het vermijden van oorlog, is de realiteit dat er geen historisch voorbeeld is waarbij het belonen of sussen van een agressor heeft gewerkt. Maar er zijn veel voorbeelden van hoe het de weg vrijmaakte voor de Tweede Wereldoorlog. Zoals toen de internationale gemeenschap in wezen niets deed om te voorkomen dat de fascisten de Spaanse Burgeroorlog wonnen. Zelfs de stalinistische Sovjet-Unie, die hulp verleende aan de Republiek, nam in ruil daarvoor de goudreserves van Spanje in – net zoals Trump wil doen met de zeldzame aardmetalen van Oekraïne.

Op dezelfde manier lieten Groot-Brittannië en Frankrijk de Spaanse Republikeinen gewoon in de steek onder het mom van 'non-interventie'. Ze werkten ook direct samen met Hitler om Tsjecho-Slowakije te ontmantelen, misschien wel het meest democratische land in de regio, maar ook dat hield de Tweede Wereldoorlog niet tegen. Het Molotov-Ribbentroppact [tussen de Sovjet-Unie en Duitsland] weerhield Duitsland er ook niet van om de Sovjet-Unie aan te vallen in de Tweede Wereldoorlog. Het patroon wordt dus keer op keer herhaald.

Uiteindelijk is het probleem met die progressieven dat ze geen echt alternatief hebben om te presenteren. Ze komen met mooie pacifistische en, in veel gevallen, idealistische slogans, zoals 'we moeten buiten de gebaande paden kijken', 'oorlog is nooit het antwoord' en 'geef diplomatie een kans'. Maar uiteindelijk zijn de oplossingen die ze aanhangen dezelfde realpolitik die de grootmachten voorstaan: laat imperialisten maar onderhandelen over hoe ze kleinere landen verdelen en de wereld opdelen in invloedssferen. Degenen die een dergelijke logica aanhangen, moeten zich eens in onze schoenen verplaatsen en bedenken hoe dit er van onze kant uitziet. Hoe zou jij je voelen als je bezet, gemarteld en vermoord werd, maar anderen dat op de een of andere manier zagen als een bijdrage aan het ten goede veranderen van de wereldorde? De realiteit is dat onze huidige situatie alleen maar zal helpen om de wereld ten kwade te veranderen.

Degenen die zich aan die retoriek vastklampen, zullen steeds meer op één lijn komen te staan met de krachten van de extreme reactie die deel uitmaken van de nieuwe fascistische internationale onder leiding van de VS en Rusland (en blijkbaar Israël). Want als je hun plannen voor Oekraïne goedkeurt, vind je hun plannen voor het Palestijnse volk uiteindelijk ook goed, omdat je het goed vindt dat imperialistische machten samenkomen om eenzijdig te beslissen wat er met kleinere naties gebeurt.

Hoe kan internationaal links het Oekraïense volk, en met name Oekraïens links, het beste helpen in deze turbulente tijden?

Het eerste wat ik zou willen zeggen is dat links de strijd in jullie eigen landen tegen jullie eigen heersende klassen, tegen jullie eigen reactionaire krachten die zich wereldwijd met soortgelijke krachten verbinden, niet moet opgeven. Om het Oekraïense volk te helpen, is het eerste wat je moet doen je eigen strijd voortzetten.

Het tweede is om op een internationalistisch standpunt te staan dat zich verzet tegen alle agressors, alle onderdrukkers, alle imperialisten. Dat betekent nu manieren vinden om het volk van Oekraïne te helpen, in plaats van de plannen van onoprechte dictators en ultrakapitalisten te steunen. Oekraïne is een belangrijke strijd voor links. Mooie slogans, zoals 'het lijden moet op de een of andere manier stoppen', 'de oorlog moet op de een of andere manier stoppen' zijn niet genoeg om het lijden en de oorlog te stoppen. Om dat te bereiken is een rechtvaardige en duurzame vrede nodig. Maar die zogenaamde 'vredes'-onderhandelingen tussen Poetin en Trump gaan gewoon over het belonen van de agressor en het uitnodigen tot verdere agressie.

Tegenover de realpolitik die we nu op links zien, hebben we dus een hernieuwd internationalisme nodig om de regering Trump te confronteren, die een wereldwijde extreemrechtse aanval leidt op wat er nog over is van progressieve krachten en sociale verworvenheden over de hele wereld. Elke keer dat Trump een verklaring aflegt waarin hij eist dat hele naties ophouden te bestaan en Amerikaanse staten worden, of dreigt delen van andere landen te annexeren, krijg je alleen maar een heel gedwee antwoord van de internationale gemeenschap. Ze zijn bang. Maar wij, als links, kunnen niet bang zijn, zelfs niet tegenover de ergste kapitalistische nachtmerrie. Het is nu of nooit. Als we nu niet handelen, is er misschien geen morgen. In plaats daarvan leven we misschien allemaal onder de hiel van extreem autoritaire, fascistische regimes die de wereld naar hun hand willen zetten – een mooie grote speeltuin voor 's werelds wreedste en rijkste mensen.

Dit artikel stond op Links. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.