Kwam het door Moederdag? In Den Haag draaiden er op die dag maar liefst negen films waarin de lotgevallen van vrouwen supercentraal stonden. Van Ronja de roversdochter en Sneeuwwitje tot en met Marie Antoinette in Les adieux à la reine. Niet persé ‘vrouwenfilms’. Wel films met vrouwen in dé hoofdrol. Voor bespreking in Grenzeloos viel de keuze op Jackie, op Et maintenant on va ou? en op Elles.

Rijpen
Van de drie geziene films is Jackie van Antoinette Beumer zonder aarzelen de aardigste. Het verhaal gaat over de dertigjarige tweelingzussen Daantje (Jelka van Houten) en Sophie (Carice van Houten). Zij gaan op bezoek gaan bij hun draagmoeder (Holly Hunter) in Amerika. Na hun geboorte hebben ze deze vrouw niet meer gezien. Het blijkt een uiterst excentrieke hippie-tante. In haar caravan maken ze met z’n drieën een lange tocht door het woestijnachtige zuiden van de States. Tijdens die tour nemen de zussen steeds meer afstand van hun knellende Hollandse thuissituatie. Daantje van haar huwelijk met een man waar ze niet echt van houdt. En Sophie van haar nerveuze opgefokte werk voor één of ander roddelblaadje. Wijzer worden onderweg. Rijpen ‘on the road’. Heel mooi! Bovendien voorzien van snedige dialogen. En met prima acteerwerk door de gezusters Van Houten en mamma Hunter.

Vrede
Et maintenant on va ou? is een film met sympathieke bedoelingen. Maar toch... De film speelt in een eenvoudig dorp op het platteland in Libanon. De ene helft van het dorp is christelijk, de andere helft moslim. Allemaal heel gewone mensen. Maar die gewone mensen doen wel erg ongewone dingen. De vrouwen doen voortdurend en zonder uitzondering ontzettend hun best om de godsdienstige verschillen niet te laten ontaarden in vijandschap en strijd. Als heiligen. De mannen daarentegen zijn allemaal dom, luidruchtig, agressief en gewelddadig. Schreeuwen en vechten, dat is het wel zo’n beetje. De enige nog enigszins redelijke mannen zijn de imam en de priester. Nu mag een op vrede gericht sprookje de werkelijkheid natuurlijk best wat verdraaien, maar de geloofwaardigheid mag niet helemaal verloren gaan. Of de verkeerde kant op! Na afloop van de film hoorde ik een medebezoeker opmerken: ‘Hoezo een overdreven negatief manbeeld? Het gaat over Libanese mannen en die hebben nu eenmaal wél een heel andere cultuur dan wij.’ Oeps! Die conclusie zal regisseuse Nadine Lanaki toch niet bedoeld hebben?

Onvrede
De meest interessante film in deze moederdag-serie is zonder twijfel Elles. Daar kan op héél verschillende manieren naar gekeken worden. Laat deze film zien ‘...dat geen enkele man deugt’ (Algemeen Dagblad). Of ‘...is iedere vrouw gewoon weer een hoer?’ (Filmkrant). De eerste stelling zit zeker niet in de film en kan slechts voortvloeien uit een opvatting die er bij voorbaat van uitgaat dat elke man die gebruik maakt van een escortservice per definitie niet deugt. De tweede stelling zit expliciet wel in de film, maar is ook zeker niet de stelling van de film. Tenzij je van mening bent dat hoerige verlangens en fantasieën een vrouw tot hoer maken. Of dat zelfs dienstbaarheid, in het verrichten van huishoudelijke taken, daarvoor al volstaat. Volgens de Poolse regisseuse Malgorzata Szumowska gaat haar film over een vrouw (Juliette Binoche) in een futloos en lusteloos huwelijk. Binoche werkt als journaliste voor de glossy Elle. Daarnaast draait zij vooral op voor het huishouden, eten koken en de opvoeding van haar twee zonen, waarvan er een pubert. Haar man is drukker doende met zijn carrière dan met zijn gezin. De sleur walmt. Als Binoche twee studentes interviewt die zich zelf verhuren als escortgirls om hun studie en kamer te kunnen betalen, dan slaat bij haar de ontevredenheid toe. Ze komt tekort. Aan aandacht. Aan spannende ontmoetingen. Aan seks. De avonturen van de twee meiden doen heel even een behoefte aan meer bij haar ontwaken. Maar dan, in de slotscène van de film wordt de natuurlijke, of eigenlijk de culturele, orde der dingen hersteld: bij het gezamenlijk ontbijt geeft moeder zwijgend de nieuwe jampot aan vader die met zijn sterke handen de deksel losdraait en dan de jam teruggeeft aan zijn vrouw, die glimlacht. Woorden zijn niet nodig. Acceptatie. Deprimerend, maar nog uit te houden. Tot de kinderen de deur uit zijn?