Ik pak een ander wat dunner exemplaar. Er staat Werkplan 2011 boven en begint met een benadering over het denken in 'golven'. Over hoe we meer effect kunnen realiseren, als we met de stroom meegaan, of een bestaande stroom bijsturen, dan als we pal tegen de stroom in willen gaan. Mijn interesse is direct gewekt.

Meebewegen

Ik ben opgegroeid op fietsafstand van de zee en heb er nogal eens in gezwommen. Met de stroom meegaan is makkelijker. Dat weet ik uit ervaring. Maar effectiever? Dat is maar net waar je weer aan land wilt komen. Ik lees:
"Het gaat in essentie om het besef dat het bij het succes uiteindelijk draait om het meekrijgen van anderen, daarbij moeten we proberen onze energie en middelen zo efficiënt mogelijk te besteden (selectief zijn in het kiezen voor making en breaking waves). Grofweg kun je stellen dat breaking meestal weinig perspectief biedt, maar af en toe nodig is om strepen in het zand te trekken, dat making ideaal is voor de profilering, maar dat de kans daarop zich niet vaak voordoet, zodat riding in de praktijk het vaakst voorkomt en het meest haalbaar is."

'Riding the waves', meegaan met de golfbeweging die politiek Den Haag veroorzaakt. Zoals de FNV deed in het AOW traject, toen ze met de neus naar de Haagse stolp besloot dat het meest haalbaar een flexibele AOW was, gevolgd door een pensioenakkoord. De actieve leden hadden het nakijken en bleven in verwarring achter.

Maar met de stroom meegaan in een tijd dat we de meest rechtse regering ooit hebben, met een onderstroom van nog vuilere politiek?

Meebewegen op een vloedgolf aan bezuinigingen op de publieke dienstverlening en afbraak van sociale zekerheid? Ik dacht van niet.

Voorlopig wordt nog even doorgepolderd en wordt binnenkort de laatste uitwerking van het pensioenakkoord voorgelegd. Een akkoord waarvan aan de voorwaarde - een welvaartsvaste AOW - nog niet is voldaan door minister Kamp. Het zal toch niet zo zijn dat de FNV ook met deze rechtse golven blijft meebewegen en zonder die toezegging het akkoord positief voorlegt aan de leden? Om het vervolgens onderdeel te maken van een nieuw Sociaal Akkoord en die handtekening van Kamp dubbel gaat betalen? De Abvakabo FNV doet daar in ieder geval niet aan mee.

Breken

'Breaking the waves' is aan de orde. Alleen hoe doe je dat, als je zolang de basis van je beweging hebt genegeerd? Als blijkt dat de fijne kneepjes van het organiseren op de werkvloer langzaam vergeten zijn. Als de meeste medewerkers in dienst van de bond onderworpen zijn aan het marketing en management jargon en alleen wat loslopende kaderleden op kantoor zien. Te lang heeft de FNV het adagium uitgevent 'u vraagt, wij draaien', ingevuld door een verlammende cultuur van overlegkamertjes op de werkvloer en vriendjespolitiek op hoog niveau.

Het is nooit te laat om te leren. Op 10 december 2010 zei Agnes Jongerius op de 'FNV Mondial dag' over 'organising' dat de tijd van "FNV uw Zaakwaarnemer" nu definitief voorbij was. Terug naar de werkvloer, zichtbaar zijn, mét de mensen en niet vóór de mensen is het devies. Keuzes maken, overwinningen boeken, voorbeelden stellen.

Op 22 februari organiseert Abvakabo FNV een college over het fenomeen 'organising' om antwoord te geven op vragen of het nu meer is dan ouderwets vakbondswerk, of het niet teveel kost en of het ook in de eigen sectoren, andere dan de schoonmaakbranche, tot resultaat kan leiden. De discussie daarover is eigenlijk nog belangrijker dan de antwoorden (respectievelijk ja, nee, ja, verklap ik alvast), omdat debat en betrokkenheid van leden en kaderleden bij de strategie van de vakbeweging van essentieel belang is.

Zelf doen

Het moet afgelopen zijn met de vakbeweging als beheersinstrument.

De vakbeweging moet weer beweging worden en aanhaken bij andere organisaties en groepen die zich roeren. De nieuwe vakbeweging moet weer de vereniging van actieve leden zijn die opkomen voor hun werk en de kwaliteit ervan, voor hun inkomen en hun pensioen, voor democratie in de economie. Voor het recht hun werk goed te doen.

'Making the waves'. Op de werkvloer en daarbuiten. Maar vooral zelf en samen. En zo divers als ze zijn, van de jonge moslima tot de PVV-stemmende bierbuik.

Ik kijk naar de golvende massa op het Tahrirplein en weet dat het een klein deel van de vakbeweging was die op 6 april 2008 het startsein gaf tot wat de afgelopen weken de opstand van het volk werd. De bond van overheidspersoneel en vooral die van de belasting-ambtenaren speelde een belangrijke rol. En wat er ook hierna gebeurt, deze overwinning en de wetenschap dat de wereld om je heen te veranderen is, pakken ze de collega's daar niet meer af. En het is een lichtend voorbeeld voor waar dan ook.