Evenals de Amerikaanse president George W. Bush, die in 2003 zijn leger naar Irak stuurde, wil Benjamin Netanyahu, de Israëlische premier die door het Internationaal Strafhof (ICC) wordt aangeklaagd voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, veel meer dan alleen Iran aanpakken: hij wil 'de kaart van het Midden-Oosten hertekenen'. Terwijl de neoconservatieven dachten dat de verovering van Bagdad een democratisch tijdperk in de hele regio zou inluiden, zien de leiders in Tel Aviv zichzelf in een apocalyptische strijd tegen 'het kwaad', met als alibi de verdediging van de zogenaamde 'joods-christelijke beschaving'.

Maar deze nieuwe Israëlische agressie wakkert de vlammen aan van conflicten die de regio en de landen onleefbaar zullen maken. Israël schept op dat het oorlog voert op 'zeven fronten': Gaza, Libanon, de Westelijke Jordaanoever, Irak, Iran, Jemen en Syrië Het had daar Oost-Jeruzalem aan kunnen toevoegen, waar de uitbreiding van de nederzettingen en de confiscatie van Palestijns eigendom in alle hevigheid voortduren.

Iran is het belangrijkste doelwit van de recente aanvallen onder het valse voorwendsel van de nucleaire dreiging. Die is net zo leugenachtig als de massavernietigingswapens die Saddam Hoessein zou hebben verborgen. De Israëlische bombardementen vinden trouwens plaats [16 juni] terwijl de onderhandelingen over het nucleaire programma van Iran en de opheffing van de economische sancties tussen Washington en Teheran, met bemiddeling van Oman, nog gaande waren. Voor de tweede keer dus saboteert Israël een diplomatieke oplossing.

In mei 2018 al, aangemoedigd door Netanyahu, trok Donald Trump de handtekening van de Verenigde Staten terug uit het drie jaar eerder ondertekende nucleaire akkoord met Iran, dat in twee resoluties van de VN-Veiligheidsraad was bekrachtigd. In het kielzog daarvan verscherpte de Amerikaanse president de sancties tegen Iran, die veel strenger waren dan die van vóór 2015, en trof hij alle bedrijven die zaken deden met dat land, of ze nu Amerikaans waren of niet. Hierdoor kon Teheran de facto geen olie en petrochemische producten meer verkopen. Het is een geleidelijke verstikking van een lidstaat van de Verenigde Naties met illegale maatregelen die weinig reacties hebben uitgelokt bij de 'internationale gemeenschap'. Wat het idee betreft dat Iran op het punt stond kernwapens te bezitten, volstaat het enkele verklaringen te citeren die door de media gretig zijn overgenomen om te beseffen dat dit schrikbeeld niet van gisteren is (zie onderaan).

Omkering van de schuld

Al tientallen jaren wordt Teheran altijd voorgesteld als de grootste bedreiging voor de stabiliteit in het Midden-Oosten, zowel vanwege zijn nucleaire ambities als vanwege het islamitische karakter van zijn regime. We hebben Benjamin Netanyahu deze bewering al vaak horen herhalen, zelfs voor de Algemene Vergadering van de VN, terwijl hij bezig was met een etnische zuivering in Gaza en steden en dorpen in Zuid-Libanon en hele wijken van Beiroet bombardeerde. Hoewel Saoedi-Arabië die retoriek lange tijd steunde, onderstreept de reactie van Riyad – de eerste hoofdstad die de Israëlische aanval veroordeelde – en vervolgens van andere Golfstaten het streven van de landen in de regio naar stabiliteit. Wie zou zo naïef – om niet te zeggen onoprecht – zijn om te denken dat een andere staat in de regio dan Israël die rol van regionale dreiging vervult?

Deze dreiging van Israël is nog meer uit de hand gelopen omdat – verrassing, verrassing – ze helemaal wordt gesteund door de westerse regeringen. De korte periode waarin Tel Aviv bekritiseerd werd voor de al 20 maanden durende genocide in Gaza is voorbij. Er is geen sprake meer van een rode lijn voor de Israëlische leiders, ook al betekende dat vaak dat alleen Benjamin Netanyahu beschuldigd werd om de onschuld van Israël te behouden, terwijl de politieke krachten in het land en een groot deel van de publieke opinie zijn beleid in Gaza steunden. De heilige westerse eenheid is terug en beroept zich opnieuw op het beroemde 'recht van Israël om zich te verdedigen', wat een totale schending is van het internationaal recht.

Nooit hebben het Israëlische nucleaire programma en de categorische weigering van Tel Aviv om zich te laten controleren door het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) de westerse leiders echt geraakt. In zijn persconferentie van vrijdag 13 juni had de Franse president Emmanuel Macron het met geen woord over de Iraanse burgerslachtoffers, terwijl het dodental inmiddels op 224 staat, en suggereerde hij dat alleen militaire en nucleaire installaties het doelwit waren van Israël. Als klap op de vuurpijl gaf hij Iran de schuld van de 'zware verantwoordelijkheid voor de destabilisatie van de hele regio'. Het lijkt wel alsof de voormalige Israëlische premier Golda Meir de ‘Arabieren’ verwijt dat ze de Israëli's dwingen 'hun kinderen te doden'.

Er is trouwens een veel grotere dreiging voor de Iraanse burgerbevolking en de landen in de regio zolang de Israëlische bombardementen doorgaan: die van een nucleaire en ecologische ramp. De uraniumverrijkingsfabriek in Natanz is op vrijdag 13 juni geraakt door Israëlische bombardementen. De directeur van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), Rafael Grossi, noemde dat 'heel zorgwekkend'. Als de georganiseerde hongersnood in Gaza de westerse leiders nauwelijks iets doet, zullen ze dan wel reageren op het risico van straling voor de mensen in het Midden-Oosten?

Gaza vergeten

Door dit nieuwe front te openen, heeft Israël bevestigd dat het breekt met zijn militaire doctrine, die korte oorlogen tegen een beperkt aantal tegenstanders voorstond. Het land streeft nu niet naar het einde van de vijandelijkheden, maar naar hun voortzetting, zelfs als dat betekent dat het de overeenkomsten die het heeft gesloten, schendt. Zo heeft heeft Tel Aviv een staakt-het-vuren-akkoord met Libanon getekend dat op 27 november 2024 in werking is getreden. Toch blijft het een deel van het grondgebied bezetten en heeft het tussen die datum en 3 april 2025 1.500 schendingen van het staakt-het-vuren-akkoord begaan, zonder dat Frankrijk, dat toezicht houdt op de naleving van het akkoord, daar ook maar iets over heeft gezegd.

In Gaza ging op 19 januari een wapenstilstand in, waardoor veel gijzelaars en honderden Palestijnse politieke gevangenen vrijgelaten werden. Maar Israël heeft de wapenstilstand geschonden en op 18 maart eenzijdig de bombardementen hervat. Daarmee laat het zien dat het zelfs geen rekening houdt met de gijzelaars. Ook hier hebben de VS en de Westerse landen niet geprotesteerd, maar de schuld bij Hamas gelegd. Het is niet onbelangrijk dat de aanval op Iran begon binnen 48 uur na een totale black-out in Gaza – alle telecommunicatie werd afgesloten nadat Israël een glasvezelkabel had geraakt.

Afgesneden van de wereld kon Gaza, dat net de plaats begon in te nemen die het in de media had moeten krijgen, uit de krantenkoppen verdwijnen en kon de genocide buiten het zicht van de wereld worden voortgezet. Tijdens de drie dagen dat die totale black-out duurde, werden vaak jonge mannen door het Israëlische leger gedood toen ze in de Netzarim-corridor voedsel gingen halen voor hun families die het slachtoffer waren van de georganiseerde hongersnood. Hun bloed vermengde zich met het levensreddende witte poeder dat uit de zakken meel stroomde. Onder hen was Obeida, de neef van onze correspondent Rami Abou Jamous. Hij was 18 jaar oud.

Als er in Netanyahu's wil om een eindeloze oorlog te voeren een persoonlijke dimensie schuilt – de angst voor een veroordeling in zijn corruptieprocessen en voor een onderzoekscommissie naar zijn persoonlijke verantwoordelijkheid voor het falen van 7 oktober 2023 –, dan zou het verkeerd zijn ons tot die interpretatie te beperken.

Hij wil niet een democratisch Midden-Oosten creëren, zoals de Amerikaanse neoconservatieven dromen, maar chaos zaaien om te voorkomen dat er een staat of gestructureerde macht ontstaat die weerstand kan bieden aan Israël. Zijn optreden in Syrië is veelzeggend.

Tel Aviv heeft de val van het regime van Bashar al-Assad niet alleen gebruikt om het gebied dat het al illegaal bezet in de Golan uit te breiden, maar ook om de interne spanningen op te voeren door regelmatig het gebied te bombarderen en door te proberen relaties aan te knopen met de 'minderheden', of het nu druzen of alawieten zijn, om de heropbouw van een stabiele Syrische staat te verhinderen. Het pakt daarmee een oude strategie van allianties met 'minderheden' weer op, die altijd, althans gedeeltelijk, de Israëlische politiek heeft bepaald. Dat gebeurde met name in Libanon tijdens de burgeroorlog (1975-1989), door middel van allianties met maronitische groeperingen. Die strategie heeft een duidelijk doel, dat Michael Young, hoofdredacteur van de blog Diwan, uiteenzet in een opiniestuk dat op 16 januari 2025 in L'Orient-Le-Jour is gepubliceerd:

Voor de Israëli's zou de versnippering van Syrië en de omliggende Arabische landen een buitenkans zijn. Niet alleen zou dat de zwakte van Israëls buren garanderen, maar het zou in het geval van Syrië ook betekenen dat er geen geloofwaardige regering is om de illegale annexatie van de Golanhoogte aan te vechten. Verzwakte Arabische staten openen ook andere deuren, zoals die waar Israël de Palestijnse bevolking zonder veel weerstand naar buurlanden kan verdrijven. Dat zijn de voordelen van een opdeling van het land langs etnisch-confessionele lijnen, waardoor de Israëli's bufferzones bij hun eigen grenzen of invloedssferen elders kunnen creëren.

Een chaotisch en verdeeld Midden-Oosten waar een staat heerst die zich openlijk niet aan het internationaal recht houdt, dat is wat Israël belooft. En zijn westerse vrienden zorgen ervoor dat het de middelen krijgt om dat te doen.

Anthony Cordesman en Khalid Al-Rodhan zijn twee onderzoekers die in hun boek Iran's Weapons of Mass Destruction: The Real and Potential Threat, dat in juni 2006 verscheen, een overzicht geven van de voorspellingen van inlichtingendiensten en verantwoordelijken over de termijn waarbinnen Iran kernwapens zou kunnen krijgen. De volgende voorbeelden vermeldt Alain Gresh op zijn blog Nouvelles d'Orient:

Eind 1991: rapporten aan het Congres en schattingen van de CIA zeggen dat er 'een grote kans is dat Iran alle of bijna alle onderdelen heeft die nodig zijn om twee tot drie atoombommen te maken'. Een rapport van februari 1992 aan het Huis van Afgevaardigden zegt dat die twee of drie bommen tussen februari en april 1992 klaar zouden zijn.

24 februari 1993: CIA-directeur James Woolsey zegt dat Iran nog acht tot tien jaar nodig heeft om zijn eigen atoombom te maken, maar dat het met hulp van buitenaf sneller een kernmacht kan worden.

Januari 1995: getuigt John Holum, directeur van het Amerikaanse agentschap voor wapenbeheersing en ontwapening, dat Iran in 2003 over de bom zou kunnen beschikken.

5 januari 1995: minister van Defensie William Perry zegt dat Iran minder dan vijf jaar nodig zou hebben om een atoombom te bouwen, hoewel 'de snelheid ... zal afhangen van hoe ze eraan werken'.

29 april 1996: de Israëlische premier Shimon Peres zegt dat hij denkt dat Iran binnen vier jaar kernwapens zou kunnen hebben.

21 oktober 1998: generaal Anthony Zinni, hoofd van het Amerikaanse Central Command, zegt dat Iran binnen vijf jaar kernbommen zou kunnen maken. 'Als ik een gokker was, zou ik zeggen dat ze binnen vijf jaar operationeel zijn, dat ze de capaciteiten hebben.'

17 januari 2000: Een nieuwe beoordeling van de CIA over de nucleaire capaciteiten van Iran zegt dat de CIA niet uitsluit dat Iran al kernwapens heeft. De beoordeling is gebaseerd op het feit dat de CIA toegeeft dat ze de nucleaire activiteiten van Iran niet precies kan volgen en dus niet kan uitsluiten dat Iran kernwapens heeft.

Dit artikel stond op Orient XXI. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.