Op maandagavond 17 februari 2019 zendt Net 5 het eerste deel uit van The Hunger Games. De drie daaropvolgende maandagavonden komen de delen 2, 3 en 4 aan de beurt. 

[leestijd 3 minuten] In de films wordt een beeld geschetst van een onaangename en dictatoriale wereld waarin de staat Spelen organiseert om ‘het volk’ rustig te houden, maar waarbij de jonge deelnemers als ware gladiatoren het loodje leggen. Op de winnaar of winnares na. De eerste twee delen staan in het teken van het overleven van vooral de jeugdige deelneemster Katniss Everdeen (Jennifer Lawrence). De twee laatste delen gaan over opstand en revolutie.

Relevante vragen

Na twee hunger games te hebben overleefd sluit Katniss zich aan bij de rebellen in de republiek Panem. Die games waren eigenlijk bedoeld als dodelijke 'brood en spelen' om het volk van Panem rustig te houden. Maar ze zijn daarentegen uitgelopen op een wekroep tot revolutie. En Katniss, als overlever en heldin van de games, wordt spreekbuis van de opstand. Haar symbool is de spotvogel of spotgaai, de mockingjay, die komt te staan tegenover de adelaar in het wapen van de republiek. De revolutie wordt authentiek uitgewerkt. Het gaat om een beweging van 'het proletariaat' tegen een elite van uitbuiters en onderdrukkers onder leiding van de dictator Snow (Donald Sutherland). Verlenging van de arbeidstijd met twee uur per dag en het wreed afslachten van gewonde opposanten zijn olie op het vuur van de revolutie. Die revolutie is overigens bepaald geen feest. Zoiets vergt offers. Dat plaatst Katniss en haar medestrijders voortdurend voor dilemma's. Als je moet kiezen tussen het belang of zelfs het leven van één geliefde (Peeta) en het lot van de opstand, wat doe je dan? En is die revolutie, met al dat onvermijdbare leed, alle dood en verderf wel waard? Gaan de idealen waarvoor je vecht, vrijheid en medemenselijkheid, niet teloor door de eisen die de strijd stelt? Wil je daarvoor nog wel als uithangbord dienen?

Offers en opbrengst

In het vierde en laatste deel wordt daar nog een kwestie aan toegevoegd. Namelijk de mogelijkheid dat de revolutie na de overwinning wordt gekaapt. In de werkelijke wereld hebben we ook kunnen zien dat er vrijwel altijd Stalin's en Pol Potten in de startblokken staan om de verworvenheden teniet te doen. In deel 4 van The Hunger Games worden we eveneens  geconfronteerd met een poging tot 'verraad van de revolutie'.

De film maakt duidelijk dat de uitkomst van een opstand nooit helemaal voorspelbaar is. Hij kan mislukken en dan is alle opoffering voor lange tijd voor niks geweest. De revolutie kan ook verraden worden. Maar zelfs als ze slaagt is het resultaat nooit helemaal zoals gepland en eenduidig positief. Een groot feestelijk gebeuren zal het zelden zijn. Schuilt hierin dan louter ontmoediging? Dat nou ook weer niet. Er zijn omstandigheden waarin de rebellie de enige keuze is. Als uitbuiting en onderdrukking zo krachtig zijn dat ze onverdraaglijk worden dan is het redelijk en moreel juist om in opstand te komen. Dat is ook wat in de werkelijke wereld de voorbeelden van Spartacus, Spinoza, Marx, Lenin, Trotski en Luxemburg hebben geleerd. En er valt ook wel degelijk 'wat te halen'. Zo realiseren de rebellen in The Hunger Games uiteindelijk in ieder geval volledige gelijkstelling tussen mannen en vrouwen, en tussen mensen van allerlei kleur. The Hunger Games waarschuwen weliswaar voor te hoge verwachtingen en teleurstellingen – de revolutie is geen feest –  de films openen tevens de weg naar het inzicht dat het soms niet anders kan én dat er wat bereikt kan worden.

Inspiratie

Alle belangrijke kwesties die zich voordoen in een sociale en politieke strijd op leven en dood komen aan de orde. The Hunger Games, naar de boeken van Suzanne Collins, zijn behoorlijk serieus. Maar de beelden in de films zijn ook erg mooi, met desolate landschappen en indrukwekkende ruïnes van vernietigde steden. Natuurlijk ontbreken spectaculaire acties niet. En het acteerwerk is onovertroffen, niet alleen van Jennifer Lawrence en Donald Sutherland, maar ook van Philip Seymour Hoffman (zijn allerlaatste films!), Juliana Moore, Woody Harrelson, Josh Hutcherson, Willow Shields en Liam Hensworth. Een hoogtepunt is het schitterend door Katniss gezongen The Hanging Tree, een lied dat als herkenningsmelodie van de revolutie zowel weemoed als een vastberaden verlangen naar een betere toekomst doet klinken. Het maakt The Hunger Games tot films om van te genieten, om over na te denken en tot een bron van inspiratie.