De SP is een unieke partij in een unieke tijd, en kent unieke uitdagingen voor de komende jaren. Laten we niet bang zijn voor de toekomst, maar aan de slag blijven en ons samen voorbereiden op de uitdagingen die ons te wachten staan.
‘Ontwikkelt de partij zich tot een onder strijdbare werknemers en activisten gewortelde, pluralistische actiepartij of tot een gewone sociaal democratische bestuurderspartij? De fundamenten van beide ontwikkelingen zijn aanwezig’, analyseert Paul Mepschen de SP in het novembernummer van Grenzeloos. Hij waarschuwt ervoor niet te snel te gaan denken aan regeringsverantwoordelijkheid, maar vooral een linkse tegenmacht op te bouwen. Dat is uiteraard waar in de zin dat de SP vooral een actieve partij moet blijven, zich overal onder de mensen moet wortelen, de maatschappelijke positie van links moet verstevigen. Dat probeert de partij al sinds ver voordat ik geboren was. Maar natuurlijk willen wij wél zo snel mogelijk de macht om onze ideeën te verwezenlijken - we zitten niet in de politiek om met een wijntje tussen de boeken mooie principiële dingen te bedenken, we zitten in de politiek om de wereld te veranderen! Het spreekt vanzelf dat de SP daarbij niet zal aanschuiven bij dit CDA om Balkenende’s neoliberale plannen uit te voeren. Maar angst voor het woord ‘regeringsverantwoordelijkheid’ is onterecht en onverstandig.

Want wat staat er nu eigenlijk over regeren in de vorige maand vastgestelde congresstukken van de SP over de ideeën en aanpak van de partij de komende jaren? Er staat dat we een bijzondere partij moeten durven zijn en blijven, en dat opportunisme à la de PvdA politieke zelfmoord zou zijn. En er staat ook dat we niet opgericht zijn om klein te blijven. Dat de inzet van de SP geen andere kan zijn ‘dan verder groeien, proberen zoveel mogelijk goede en capabele mensen aan ons te binden en ons overal voor te bereiden op het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid in de toekomst, lokaal, provinciaal en nationaal.’ Met direct daaropvolgend: ‘Onze inhoudelijke inzet blijft in grote lijnen dezelfde als in de afgelopen jaren.’ Ik zie daarin geen enkele zin om bang voor te zijn. Ik zie het eerder als verstandig om te onderkennen dat regeren heel snel heel dichtbij kan komen en dat je daarover goed moet nadenken en je goed moet voorbereiden.

Net zo onterecht als een angst voor het woord ‘regeren’, is de neiging van sommigen om iedere mogelijke kwestie te zien als toetssteen van de ‘linksheid’ van de SP of als bewijs van de verrechtsing of de sociaal-democratisering van de SP. Rob Lubbersen schrijft deze maand op de website van Grenzeloos: ‘Mogelijk is de deelname aan de Commissie Stiekem de laatste principiële concessie die de SP moet doen om voor een eventuele regeringsdeelname in aanmerking te komen’. Ik ben er zelf nog niet uit of deelname aan die commissie verstandig is. Belangrijk is echter dat de enige kwestie moet zijn: op welke manier kun je als grote politieke partij het beste de werkzaamheden van de inlichtingendiensten controleren en de uitholling van privacy en burgerrechten bestrijden? Het kan zijn dat dit binnen de commissie is, het kan zijn dat het verstandiger is erbuiten te blijven. Dat is een rationele, pragmatische keuze gebaseerd op inhoudelijke argumenten en afwegingen. Het is volkomen zinloos een eventuele entree in de Commissie Stiekem te zien als weer een stap in de richting van het worden van een nieuwe PvdA of de discussie rond ieder inhoudelijk onderwerp te voeren in termen van ‘(te) graag willen regeren’.

Vaak wordt ook gewezen op de standpunten van de partij rond de NAVO en het koningshuis, die in het laatste verkiezingsprogramma minder radicaal zijn geformuleerd. Ik kan u vertellen: we zijn nog steeds voor een republiek en tegen imperialistische oorlogen. Met een formulering of met een strategische keuze op een bepaald moment kun je het eens of oneens zijn. Maar is er sprake van een structurele ideologische verrechtsing van de SP sinds haar intrede in de Tweede Kamer? Ik dacht het niet. Nog steeds maakt de partij zich sterk tegen het neoliberalisme en voor meer solidariteit, tegen leeg individualisme en voor emancipatie en de menselijke maat. Dat zal niet veranderen en de SP zal niet in een regering aanschuiven die tegenovergestelde plannen en belangen heeft.

De laatste reden voor dreigende verrechtsing van de SP zou de instroom van nieuwe kiezers, leden en kaderleden van rechterzijde zijn – van die kant komt immers de winst van de partij, met name van de PvdA. Daarover schreef Leo de Kleijn deze zomer in dit blad: ‘De vraag (...) [is nu of] het gewicht van de nieuwe SP-ers het wezenlijk onderscheid met de politiek van de PvdA zal doen vervagen.’ Ook op die vraag is het antwoord nee. Op alle SP-congressen die ik heb meegemaakt, en waar altijd weer veel nieuwe leden aanwezig zijn, probeert het overgrote deel van de ingediende voorstellen de koers van de partij op concrete punten juist nog iets naar links te trekken. En van grote ideologische verschillen tussen oude en nieuwe leden is geheel geen sprake: terwijl nieuwe leden een nieuwe dynamiek en nieuwe kennis aan de partij toevoegen, is er juist ook onder hen veel waardering voor de consequente ideologische koers van de SP op hoofdlijnen. Zelfs de – zoals op het congres bleek, marginale – groep leden die zich in het kielzog van de affaire-Yildirim profileerde, had inhoudelijk niets op de partijkoers aan te merken.

Laat u dus niet leiden door onterechte en ongefundeerde angst, maar baseer uw kennis op de praktijk. Laten we er samen voor waken dat de SP een unieke partij blijft en gewoon aan de slag blijven om de invloed van de SP en van linkse ideeën in Nederland verder uit te breiden. Laten we niet bang zijn voor de toekomst, maar ons voorbereiden op de uitdagingen die ons te wachten staan. En: laten we niet eindeloos blijven theoretiseren, maar zo concreet mogelijke praktijken ontwikkelen om die uitdagingen te lijf te gaan. Ideeën daarvoor mag u mij altijd mailen: klevie@sp.nl.

Kevin Levie is actief voor de SP in Rotterdam