In De Achtiende Brumaire van Louis Bonaparte doet Marx zijn beroemde uitspraak dat mensen hun eigen geschiedenis maken, maar zij doen dat niet onder zelfgekozen, maar onder gegeven en overgeleverde omstandigheden. Die uitspraak is heel goed van toepassing op homosexualiteit in de Derde Wereld. Homosexuele mannen en vrouwen en transsexuelen 'maken' hun geschiedenis door zelf vorm te geven aan hun sexuele identiteit. Die is dus anders in bijvoorbeeld Zuid-Oost Azie dan in Latijns Amerika.
Toch zijn er ook belangrijke overeenkomsten. Zoals marxisten hebben betoogt hangt het ontstaan van homogemeenschappen en -bewegingen nauw samen met industrialisatie, verstedelijking en veranderende gezinsvormen. Het feit dat deze ontwikkeling ook een belangrijke rol speelt in de Derde Wereld, is een aanwijzing dat homosexuele identiteiten en -gemeenschappen inderdaad een maatschappelijke constructie zijn. Dit argument kan echter een probleem opleveren. Het biedt weinig ruimte voor de zelfstandige activiteit van mensen zelf. Bovendien bestaat het gevaar dat westerse, blanke en middenklasse-ervaringen model komen te staan voor de rest van de wereld.
Peter Drucker vermijdt het idee van een uniforme ontwikkeling door te spreken over een ongelijke en gecombineerde sociale constructie. Die benadering helpt ons begrijpen hoe plaatselijke vormen van sexualiteit bewaard blijven binnen een globaliserende economie en cultuur. Een goed voorbeeld hiervan is de situatie op de Filipijnen. De antropoloog Dennis Altman, een autoriteit op het gebied van homosexualiteit in Zuid-Oost Azie, betoogt hoe er op de Filipijnen een voortdurende tegenstelling is tussen het lokale en het globale, tussen traditie en moderniteit. De politieke homobeweging representeert hierin het moderne: ze is sterk beïnvloedt door het Westen en gaat uit van een universele homosexualiteit.
Daarnaast spelen de bakla's een rol op de Filipijnen. Het begrip bakla is al heel lang onderdeel van de Filipijnse cultuur en kent geen equivalent in het Westen. De term heeft dan ook meer betekenissen: transsexuele mannen, "vrouwelijke" mannen of homosexuelen. Bakla's spelen traditioneel een marginale, maar enigszins geaccepteerde rol in de samenleving. Vaak werken zij in de persoonlijke dienstverlening, bijvoorbeeld als schoonheidsspecialiste of in de prostitutie.
Er is een groot verschil tussen deze bakla's, wiens identiteit gekoppeld is aan concepten van mannelijkheid en vrouwelijkheid, en mannen die hun identiteit baseren op sexuele voorkeur zoals in het Westen. Moderne westerse homosexualiteit staat los van concepten van mannelijkheid en vrouwelijkheid. Lesbische vrouwen worden niet langer gezien als vrouwen die eigenlijk man willen zijn en homosexuele mannen zijn niet meer 'in een verkeerd lichaam' geboren. Deze ontwikkeling vinden we ook op de Filipijnen. Veel mannen beschouwen zichzelf als homosexueel naar westers voorbeeld, zijn beinvloedt door westerse media en kijken naar westerse films. De mannen die zich organiseren in homobewegingen hebben een opstelling die lijkt op die van de homobeweging in de Europa, Australie of de VS. Deze ontwikkeling roept natuurlijk interessante vragen op, omdat het onderdeel is van een Derde Wereld context. De homobeweging moet op andere manier manoeuvreren dan de westerse bewegingen. Bovendien drukt het verschil tussen deze 'westerse' homosexuelen en bakla's de strijd tussen het traditionele en moderne uit. Druckers betoog over ongelijke en gecombineerde sociale constructie is dus prima toepasbaar op deze situatie op de Filipijnen.
Different Rainbows is een belangrijk boek. Het is van het grootste belang aandacht te besteden aan de opkomst van homogemeenschappen in de Derde Wereld. Veel westerse activisten en academici gaan vaak niet alleen voorbij aan ontwikkelingen daar, maar ook aan schrijvers en onderzoekers uit de Derde Wereld. Deze komen in Different Rainbows wel aan bod. Drucker bewijst met dit boek de internationale homobeweging dan ook een grote dienst.
Reactie toevoegen