Sinds 7 oktober zijn de Palestijnen in Gaza het slachtoffer van de ergste militaire gebeurtenis in de geschiedenis van de enclave, met een ongekende stortvloed van geweld en agressie. Tegelijkertijd heeft Israël een offensief ingezet in de andere bezette gebieden: de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem, en nu in de hele regio.

Het doel van dit offensief, in al zijn facetten, is om de koloniale controle te vergroten, in het bijzonder door huizen te ontruimen en te vernietigen, maar ook door het opzettelijk en systematisch doden van degenen die zich verzetten – de Israëli's noemen dat 'het gras maaien'.

Als de media over deze situatie praten – en dat gebeurt niet vaak – worden de Palestijnen vaak afgeschilderd als extreem passief. Het is waar dat aan de oppervlakte de asymmetrie van middelen die indruk wekt. Maar het Palestijnse verzet is springlevend – gewapend verzet, vreedzaam verzet en legaal verzet. Een van de belangrijke aspecten van de Israëlische kolonisatie is echter de fragmentatie van de Palestijnse samenleving: territoriale fragmentatie zonder geografische aaneengeslotenheid, administratieve fragmentatie en politieke fragmentatie. Dat betekent dat elke groep Palestijnen de facto niet dezelfde moeilijkheden of mogelijkheden heeft om te reageren en steun te krijgen.

Palestijns maatschappelijk middenveld

De Palestijnen hebben niet stilgezeten. Op het internationale toneel heeft het verzet geleid tot belangrijke symbolische overwinningen: veroordeling van een aannemelijke genocide en veroordeling van de bezetting en apartheid door het Internationaal Gerechtshof; erkenning van de Palestijnse staat met de status van waarnemer in de Algemene Vergadering van de VN. Dankzij die aanwezigheid konden sancties tegen Israël worden opgenomen in de meest recente resolutie van deze vergadering. Het Palestijnse maatschappelijk middenveld wordt ook vertegenwoordigd door de in Ramallah gevestigde Boycot-, Desinvesterings- en Sanctiecampagne (BDS), die de strijd voortzet om de staat Israël, zijn kolonisatie en apartheid te delegitimeren.

Die campagne, die tegelijk politiek, ideologisch en economisch is, heeft een aantal overwinningen geboekt: desinvestering van AXA, terugtrekking van PUMA en boycots van een aantal evenementen. De BDS-campagne, georganiseerd vanuit Palestina, is de eenvoudigste ingang voor mensen buiten Palestina die Palestijnen willen steunen. De leiding van de BDS-campagne beveelt aan om meer druk uit te oefenen, met name op banken, omdat ze van mening is dat de Israëlische economie aan de rand van de afgrond staat en dat massale desinvesteringen door banken de economie verder de afgrond in kunnen duwen.

De Palestijnse Autoriteit

De Palestijnse Autoriteit (PA) bevindt zich in een nog ongemakkelijker situatie dan in voorgaande jaren, toen de slachting en vergetelheid van de Palestijnen met weinig tamtam werd uitgevoerd. De PA wordt regelmatig – en terecht – beschuldigd van verraad en van hulp aan het Israëlische leger, maar controleert in wezen een paar steden op de Westelijke Jordaanoever en voert duidelijk een beleid van verzet in internationale instellingen. De PA bevindt zich in een netelige positie omdat ze het offensief in Jenin, Tulkarem, enzovoort niet rechtstreeks kan blijven steunen en tegelijkertijd de controle aan de radicale elementen kan overlaten. Het feit dat de PA niet onderhandelt over de vrijlating van Marwan Barghouti heeft te maken met het feit dat hij de facto de leiding zou overnemen en er zuiveringen zouden plaatsvinden in de hogere echelons.

Er staat voor de PA veel op het spel om in functie te blijven. Er wonen twee miljoen mensen op de Westelijke Jordaanoever en er werken 250.000 mensen voor de PA, waarvan de helft bij de veiligheidstroepen. De meesten van hen wonen in zone A – Ramallah, Jericho enzovoort... die op dit moment relatief ongeschonden zijn. Zelfs gebieden dicht bij Ramallah zoals Houwara zijn het doelwit van kolonisten. Het Israëlische offensief concentreert zich vooral op de arme vluchtelingenkampen waar autonome gewapende groepen actief zijn. In de praktijk heeft de PA, afgezien van de gebruikelijke protesten, vooral als politie opgetreden tegen gewapende groepen op de Westelijke Jordaanoever, waarvan de meeste uit deze vluchtelingenkampen komen. Het lijkt daarom in dit stadium moeilijk om de PA als onderdeel van het verzet te beschouwen. [1]

Op de Westelijke Jordaanoever

De staat Israël is echter begonnen met een ongekend offensief op de Westelijke Jordaanoever, ongetwijfeld omdat men van oordeel is dat in dit stadium de steun van het Westen veilig is en dat het vergroten van de landinname kan worden opgenomen in de 'Gaza balans', dat wil zeggen als onderdeel van het algemene offensief tegen 'terrorisme' en Hamas. Op dit moment doen de kolonisten en het Israëlische leger nog steeds het gemakkelijkste door demonstranten en kinderen te doden en gebouwen te vernielen.

Maar georganiseerd Palestijns militair verzet is belangrijker en, zoals hierboven vermeld, vindt zelfs de Palestijnse Autoriteit het erg moeilijk om controle uit te oefenen op groepen rond de Islamitische Jihad en Hamas en zelfs op haar eigen gelederen, zoals de Al Aqsa Martelaren of andere meer radicale groepen zoals de Lion's Den [2]. Het ontstaan van nieuwe Palestijnse gewapende groepen is geen recent fenomeen. Zulke groepen werden gevormd tijdens de eerste en tweede Intifada, en tijdens elke periode van escalerende onderdrukking of beperking van Palestijnse rechten onder de Israëlische bezetting.

Een nieuwe generatie Palestijnse gewapende groepen met uiteenlopende strategieën, tactieken en doelstellingen heeft zich sinds 2021 gevormd, vooral op de bezette Westelijke Jordaanoever, in reactie op het repressieve Israëlische beleid, toegenomen gewelddadige invallen, voortdurende nederzettingen en het ontbreken van een politieke weg vooruit. [3]

In Gaza

Gaza is altijd een broeinest van verzet geweest. De terugtrekking van de (Joodse) nederzettingen in 2005 was voornamelijk gebaseerd op de onbetaalbare kosten om ze te bewaken en te beschermen – en ook op de wil om zich te concentreren op de Westelijke Jordaanoever. Het is ook de plek waar de Palestijnse Autoriteit de minste invloed had en volledig verdween na de onderlinge oorlogen van 2007 nadat Fatah de verkiezingsuitslag ongedaan wilde maken.

Sinds de blokkade van Gaza is de belangrijkste politieke partij die het leven daar organiseert Hamas, die ook een militaire vleugel heeft. Bij verschillende gelegenheden hebben Gazanen protesten georganiseerd tegen de kolonisatie en de afscheidingsmuur. Vorig jaar vonden er verschillende demonstraties plaats. Maar sinds oktober is het verzet vooral militair. Strijders van verschillende gewapende groepen blijven strijden tegen de Israëlische strijdkrachten. De belangrijkste zijn de gewapende groepen van Hamas (Al Qassam), Islamitische Jihad (Al Quds), de PFLP en ook Fatah (Al Aqsa Martelaren Brigade). Deze gewapende groepen strijden regelmatig tegen de (Israëlische) strijdkrachten op de grond.

Dat is te zien in video's van strijders waarin doelen worden aangeduid met rode driehoeken. Deze gewapende groepen claimen succes tegen enkele duizenden voertuigen – tanks, bulldozers en troepentransportschepen. Officiële cijfers tonen aan dat sinds het begin van de grondoperaties in Gaza op 27 oktober 2023, het Israëlische leger 346 gedode Israëlische soldaten heeft gekend en meer dan 2.300 gewonden. [4] Gezien de frequentie van de aanvallen die door de video's worden gedocumenteerd, lijkt het erop dat dit cijfer een erge onderschatting is – waarschijnlijk omdat de verliezen van de huurlingengroepen die in het gebied zijn ingezet genegeerd worden. [5]

Bovendien werden, ondanks de vernietiging en controle van verschillende gebieden in Gaza, tientallen raketten afgevuurd in de richting van het noorden (Ashkelon) en in de richting van de Naqab (Beer Sheva). Meer dan een militair resultaat, tonen die raketaanvallen duidelijk de slechte controle aan die het Israëlische leger uitoefent over de gewapende groepen. Het is duidelijk gemakkelijker om gebouwen te vernietigen en vluchtelingenkampen onder vuur te nemen.

Het Israëlische leger gaat echter door met zijn propaganda over menselijke schilden om zijn bloedbaden te rechtvaardigen, zoals die in het vluchtelingenkamp Nuseirat, waar het bombardement om een van de Hamasleiders te doden 90 doden tot gevolg had. Zoals gewoonlijk is elke beschuldiging een bekentenis: er is geen bewijs voor het gebruik van menselijke schilden door Hamas en andere groepen, hoewel dat gebruik aan Israëlische zijde zeer goed is gedocumenteerd. Dergelijk bewijs zou hoe dan ook nutteloos zijn, gezien de massale en willekeurige aard van de Israëlische bombardementen.

Wat zijn de vooruitzichten?

De belangrijkste eisen zijn een staakt-het-vuren. De belangrijkste verzetsgroepen in Gaza (Hamas en Islamitische Jihad) hebben verklaard dat ze elke regeling voor het bestuur van de Gazastrook na het einde van de oorlog zullen accepteren, op voorwaarde dat die regeling Palestijns is en niet door Israël wordt opgelegd. [6] De Palestijnse Autoriteit heeft er ook mee ingestemd om een rol te spelen in het bestuur van de Gazastrook, op voorwaarde dat de politieke eenheid met de Westelijke Jordaanoever wordt hersteld. De Israëlische regering is de enige die alle voorstellen voor de 'dag erna' heeft verworpen en zelfs geen duidelijk plan voor die dag heeft gespecificeerd, omdat ze het bestaan zelf van Hamas en elke rol voor de Palestijnse Autoriteit afwijst en weigert om ook maar enige politieke oplossing te accepteren die ook maar een fractie van de nationale rechten van de Palestijnen garandeert.

Hamas en de andere verzetsgroeperingen hebben vanaf de eerste dag opgeroepen tot beëindiging van de agressie tegen Gaza, maar ze zijn altijd gestuit op de weigering en onbuigzaamheid van Israël. Zoals we hebben gezien, is de wens van Israël om Hamas uit te roeien niets meer dan propaganda. Want zelfs als Hamas zou verdwijnen, zouden er nieuwe gewapende Palestijnse groepen blijven opstaan om tegen de Israëlische bezetting te vechten, met een opkomende consensus onder mensenrechtenorganisaties die het Israëlische regime als apartheid beschouwen. Bovendien zou het geweld dat nodig is voor een militaire operatie om Hamas te ontmantelen of te verzwakken zelfvernietigend kunnen blijken te zijn en nieuwe vormen van gewapend verzet en de oprichting van nieuwe Palestijnse groepen kunnen voortbrengen.

De benadering van Israël om zijn veiligheidsproblemen op te lossen omvat inderdaad geen politieke oplossing, zonder welke geen enkele militaire oplossing blijvende resultaten kan opleveren. En in ieder geval in Gaza zijn de gewapende groepen paradoxaal genoeg de kracht die de meeste bloedbaden voorkomt. [7]

Het Palestijnse verzet en de veerkracht tonen de impasse in Israëls militaire tactiek. De voortdurende kolonisatieoorlog heeft meer te maken met een stormloop dan met een politieke oplossing. Door alles in brand te steken, hoopt Israël dat zijn territoriale overwinningen in Gaza, Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en, waarom niet, in Libanon, mettertijd 'permanent' zullen worden. Wat Gaza betreft, is totale vernietiging waarschijnlijk niet mogelijk (ook al willen de Israëlische leiders dat duidelijk wel); Israël zou tevreden zijn met een permanent tentenveld, betaald door de VN, omgeven door prikkeldraad, corridors en bufferzones. [8] Dit is de reden waarom onderhandelingen voor een staakt-het-vuren op zijn minst een volledige terugtrekking uit Gaza moeten inhouden.

Dat gezegd hebbende, gewapend verzet zal niet genoeg zijn om eruit te komen zonder beweging van buitenaf, hetzij boycotcampagnes of directe druk door mobilisatie (de twee sluiten elkaar niet uit). 'Geweldloosheid kan alleen werken als je tegenstander een geweten heeft. De VS heeft dat niet' zei Stokely Carmichael. Dat geldt ook voor Israël.

Noten

1. Emad Moussa, 'Israel-PA security coordination: Protection for whom?' New Arab, 14 oktober 2021.

2. A Garreau, 'Résistance populaire, soutien international et répression coloniale en Cisjordanie', Yaani, 12 juni 2024.

3. Jessica Buxbaum, 'Amid Gaza’s devastation, Israel wages another war in the West Bank', New Arab, 2 november 2023 ; Sally Ibrahim, 'A new generation of Palestinians is emerging to resist Israel', NewArab, 6 oktober 2022; Mat Nashed, 'How Israel’s raids on Jenin only fuel Palestinian resistance', Al Jazeera, 2 juni 2024 en Mariam Barghouti, 'How growing Israeli violence in the West Bank is fuelling Palestinian resistance', NewArab, 12 augustus 2024.

4. Swords of Iron: IDF Casualties.

5. Palestinian resistance movements fight back against Israeli occupation in Gaza, Daily News Egypt, 22 mei 2024.

6. Dario Sabagh, Why dismantling Hamas won’t end Palestinian armed resistance, New Arab, 18 oktober 2023.

7. Sébastian Seibt, Israeli army in urgent need of troops amid rising casualties in Gaza, France24, 19 juni 2024.

8. Zoals Danny Ayalon expliciet voorstelde op 13 oktober in een interview met Al Jazeera.

Dit artikel stond op L’AntiCapitaliste. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.