De afgelopen weken zijn duizenden Jemenitische vrouwen de straat opgegaan.

Ze eisten water, elektriciteit, een betere levensstandaard, uitbetaling van achterstallige lonen, betere onderwijsvoorzieningen, een stop op de verspreiding van wapens en vervolging van corrupte ambtenaren.

Deze beweging komt niet uit het niets. Al jarenlang gaan groepen vrouwen af en toe de straat op om water of elektriciteit te eisen, als onderdeel van grotere protesten die vooral door mannen worden gevoerd. Om maar een paar recente voorbeelden te noemen: de vrouwen van Arrawa (provincie Abyan) voor water in 2017, van Aden voor water en elektriciteit en van Mukalla (provincie Hadramaut) voor elektriciteit en banen in 2020, van Maareb voor water en medicijnen in 2021, van Qaataba (provincie Dali) voor water in 2022 en van Seiyoun (provincie Hadramaout) voor elektriciteit en scholen in 2024. Maar de verslechtering van de economische situatie en de aanhoudende protesten van hun mannen voor dezelfde eisen, die alleen maar tot confrontaties en onderdrukking hebben geleid, met arrestaties, soms gepaard gaande met marteling, doden en gewonden door kogels, hebben de vrouwen ertoe aangezet zich te profileren als een kracht die leiding kan geven aan wat sommigen al de 'vrouwenrevolutie' noemen.

De protestgolf begon op 5 mei in El Hawf (provincie Al Mahra) toen vrouwen de grenspost van Sarfit met het Sultanaat Oman blokkeerden om elektriciteit te eisen. Vervolgens breidde de beweging zich uit naar El Houta en Zinjibar (provincie Lahij), Chakra (provincie Abyan), Taiz en Aden. De vrouwen, soms met hun kinderen, met lege waterflessen, oude lantaarns of brandhout, protesteerden herhaaldelijk in Taez en Aden. De vrouwen wilden zich distantiëren van elke (partijpolitieke) politisering om de vrouwen te verenigen rond hun eisen, ongeacht de zittende autoriteiten, maar benadrukten wel het politieke karakter van hun actie. Dat bleek uit de spandoeken en leuzen: 'Er is geen watercrisis in Taiz, maar een bewustzijnscrisis' of 'Achtervolg de corrupte leiders' en de historische slogan 'Het volk wil een waardig leven' (El Houta).

Aan de andere kant was er een dubbele beweging. In Aden en El Houta hebben de autoriteiten de elektriciteitscentrales van meer brandstof voorzien, zodat ze extra uren stroom konden leveren. Maar tijdens de demonstratie van 24 mei in Aden blokkeerden milities de wegen naar het verzamelpunt en werden vrouwelijke milities ingezet om de demonstranten te ontmoedigen en aan te vallen. En de dag na de demonstratie van 31 mei in Aden waren er weer wegversperringen in de straten en konden buschauffeurs geen vrouwelijke passagiers meer meenemen. Behalve in het gebied dat door de Houthi's [1] wordt gecontroleerd, waar de Zaynabia, een vrouwelijke militie, werd ingezet om mensen weg te houden, gaan de vrouwen ondanks de onderdrukking gewoon door. Zo hadden ze op 6 juni afgesproken om na het gebed van Aïd El Adha in het Hubaishi-stadion in Aden weer te demonstreren voor elektriciteit.

Noot

1. Het Houthi-regime, officieel bekend als 'Ansar Allah' (Partizanen van God), is sociaal en politiek heel conservatief, zit vol met obscurantisme en lijkt op de Taliban in Afghanistan. Het is ontstaan door een conservatieve staatsgreep tegen de legitieme democratische regeling die voortkwam uit de volksopstand in 2011. Dat gebeurde door een korte samenwerking met de verdreven president Ali Abdullah Saleh.

Meer informatie over Jemen zie Grenzeloos.

Dit artikel stond op ESSF. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.