Het was de bedoeling dat hier een recensie zou staan van The Navigators. De nieuwe film van Ken Loach. Een sociaal drama over een groep arbeiders bij de Britse spoorwegen ten tijde van de privatisering halverwege de jaren negentig. Een onderwerp dat de marxist Loach met veel gevoel voor menselijke en politieke verhoudingen (en de wisselwerking daartussen!) weet te benaderen. Helaas! Na één weekje draaien in Amsterdam en vervolgens één weekje Rotterdam en Nijmegen is The Navigators al uit de Nederlandse bioscopen verdwenen. Deze kundig gemaakte échte maatschappijkritische film heeft het niet gehaald. En dat terwijl diverse kranten het toch op zijn minst verplichte kost vonden voor iedereen met enige interesse voor de ontwikkelingen bij de Nederlandse Spoorwegen. Misschien dat de NS-personeelsvereniging een kopietje voor eigen gebruik op de kop kan tikken. Maar om nou een film te recenseren die bijna niemand heeft gezien of kan gaan zien, dat is wat onzinnig. Dus daarom maar getogen naar een film die het al maanden wél goed doet: Amélie.

Hartverwarmend
Ook buiten Frankrijk is deze film een kraker. Zelfs in de Verenigde Staten wist ie (ondertiteld!) in de top tien door te dringen. Het is een film over een verlegen serveerster in een typisch Parijs’ café in Montmartre. Over een meisje dat grotendeels in een eigen fantasiewereld leeft, maar niet helemaal blind is voor wat er om haar heen gebeurt. Ze schroomt niet haar etterige groenteboer, die zijn hulpje voortdurend schoffeert, flink te grazen te nemen, overigens zonder dat ze zelf wordt betrapt. Ze probeert vooral, wederom onopgemerkt, met listen en truukjes de mensen in haar omgeving gelukkig te maken. Tot liefde voor elkaar te verleiden. En uiteindelijk kruipt ze uit haar schulp en vindt ook zelf de liefde. Het lijkt allemaal wat zoet, maar de film is zo speels, vindingrijk en met zo veel vaart én warmte door Jean-Pierre Jeunet gemaakt dat je er niet wee maar blij van wordt.
Het is wel een film van ‘voor elk wat wils’. De zeventien procent Le Pen-stemmers bij de laatste verkiezingen in Frankrijk kunnen zich vergapen aan een geromantiseerd, opgekalefaterd, in de grond fatsoenlijk en ‘net’ Parijs, zonder migranten en armoede. Terwijl de elf procent stemmers op de Franse trotskisten hun hart kunnen ophalen aan de humane en solidaire acties van Amélie. Saillant detail is dat Amélie haar liefde vindt bij niemand minder dan Mathieu Kassovitz. De maker van La Haine, een film die nou juist helemáál gaat over de verpauperde Parijse buitenwijken, racisme en verloedering. Reden voor de recensent van Filmfocus.nl om te concluderen dat zo in Jeunet’s film “zijn ‘betere wereld’ geen pure nostalgie, maar een bewuste keuze voor een droomversie van de werkelijkheid” wordt. Vermakelijk en hartverwarmend!

Absurditeit
Toch is het begrijpelijk dat de Oscar voor de beste niet-Amerikaanse film net niet is gegaan naar Amélie, maar naar No Man’s Land. Een film over één van de grootste brandhaarden van de afgelopen tijd, het voormalig Joegoslavië, die door zijn uitwerking lang door je hoofd blijft spoken. Het hele verhaal speelt zich af in een verlaten loopgraaf tussen de Bosnische en Servische frontlijnen. Een Bosnische en een Servische soldaat raken daarin verzeild. Ze zijn op elkaar aangewezen om te overleven, maar vechten tegelijkertijd de ‘grote’ oorlog in hun persoonlijke relatie uit. Met alle absurditeit, humor zelfs, tederheid soms en wreedheid, die erbij horen als twee gewone jongens in vijandelijke kampen en in een strijd op leven en dood daartussen worden geflikkerd. Ontroerend en angstaanjagend. Inleefbaar.
Rondom de twee verdoolde kemphanen worden we ook nog geconfronteerd met de blauwhelmen van de VN en de media. Zoals we die kennen. De blauwhelmen verlamd door bureaucratie, desinteresse, onwil en onmacht. De media slechts uit op sensatie en schokkende beelden. Een tikkeltje stereotiep, maar wel duidelijk. En die oppervlakkigheid wordt ruimschoots gecompenseerd door de diepte in de ontwikkeling van de twee hoofdpersonen. Srebrenica in het klein. Zien!