De tekst bevat een vage belofte om honderd miljard dollar per jaar te geven voor een aantal aanpassingen in de ontwikkelingslanden, maar als we de tekst aandachtig lezen vrezen we dat het gaat om leningen die beheerd worden door grote financiële instellingen, en dus niet om reparatiekosten betaald door degene die verantwoordelijk zijn voor de rotzooi.
Een praatgroepje
Het document is totaal onsamenhangend. De staats- en regeringsleiders erkennen dat ‘de klimaatverandering één van de grootste uitdagingen is van onze tijd’. Maar na de vijftiende conferentie van dit type zijn ze nog steeds niet in staat om de minste concrete maatregel te nemen om er iets aan te doen. Ze bevestigen – voor de eerste keer! - de noodzaak om ‘beneden 2 Celsius’ temperatuurstijging te blijven, en dus de noodzaak om ‘drastische uitstootreducties’ door te voeren ‘overeenkomstig het veertiende rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change’. Maar ze zijn niet in staat om de becijferde bevindingen van de klimatologen over te nemen: minstens 40 procent vermindering tegen 2020 en 95 procent vermindering in 2050 in de ontwikkelde landen. Met veel ophef onderstrepen zij hun ‘sterke politieke wil’ om ‘samen te werken om deze doelstelling te bereiken’ (een temperatuurstijging van minder dan 2 celsius), maar ze hebben niets anders voor te stellen dan een praatgroepje waar elk land vanaf 1 februari 2010 aan de andere landen meedeelt wat het van plan is te doen.
Enkel een automatische piloot
De vertegenwoordigers van de 26 grote landen gooiden de NGO’s eruit, hielden de kleine staten er buiten en stelden tot overmaat van ramp een tekst op waarvan het belangrijkste doel erin bestaat te doen geloven dat er een politieke piloot in het vliegtuig zit. Maar er is geen piloot. Of liever, de enige piloot is een automatische piloot: de wedren naar winst van kapitalistische groepen, opgejaagd in de concurrentieoorlog. President Obama en de Europese Unie beweerden bij hoog en bij laag dat de bedrijven hun emissierechten zouden moeten betalen. Niks van dat op het einde van de rit. De meesten kregen hun emissierechten gratis en maakten er winst mee door ze door te verkopen aan de verbruiker! Raak niet aan de poen, dat is de boodschap.
Beneden de 2 Celsius blijven verkrijg je niet door een simpele verklaring. Om te redden wat nog te redden valt, zijn drastische maatregelen nodig: minder energie verbruiken en dus het omvormen van de productie en minder transport van grondstoffen. Men moet de behoeften van de mensen bevredigen door anders te produceren. Hoe gaan we dat doen? Dat is de sleutelkwestie. En die is niet zo moeilijk op te lossen. We kunnen de wapenproductie stoppen, de uitgaven voor reclame afschaffen en afzien van een hoop nutteloze producten, activiteiten en nodeloos transport. Maar dit zou ingaan tegen de kapitalistische productiviteit, tegen de winstwedloop die de groei nodig heeft. Heiligschennis! Taboe! Hoewel de werelduitstoot  tegen 2050 met minstens 80 procent moet zakken, alhoewel de ontwikkelde landen voor meer dan 70 procent verantwoordelijk zijn voor de opwarming, is de enige concrete maatregel waarop men zich vastpint de stopzetting van de ontbossing…wat enkel ontwikkelingslanden aangaat en enkel 17 procent van de uitstoot uitmaakt. ‘De tropische wouden “beschermen” (en de bevolkingen die er leven verjagen) is voor de vervuilers het minst dure middel om het recht te kopen om te produceren (wapens, reclame, enzovoorts)
Kopenhagen symboliseert een bewustwording
Gelukkig is Kopenhagen wel een prachtige overwinning van de basis geworden. De internationale betoging van zaterdag 12 december bracht zo’n 100.000 mensen op de been. In Kopenhagen domineerden de betogers het stadsbeeld, ondanks de zware politierepressie, met de slogan ‘Planet first, people first’. Tegenover de totale onmacht van de regeringen en de economische lobby’s die verhinderen dat er maatregelen worden genomen om het klimaat te stabiliseren met behoud van sociale rechtvaardigheid, staan meer en meer bewoners van de planeet die begrijpen dat de door specialisten aangekondigde catastrofes niet kunnen vermeden worden als men niet radicaal van politiek verandert.
Kopenhagen symboliseert deze bewustwording. De bewustwording komt tot uiting in de deelname van sociale bewegingen die zich nog niet zo lang geleden afzijdig hielden van ecologische vraagstukken: vrouwenorganisaties, boerenorganisaties, vakbonden, solidariteitsbewegingen, de vredesbeweging, andersglobalistische groepen. Een sleutelrol is weggelegd voor de inheemse volkeren die strijden tegen de vernietiging van de wouden. Al deze krachten hebben met elkaar gemeen dat ze eerder rekenen op collectieve actie dan op het lobby-werk, dat de grote milieuorganisaties zo graag doen. Het zwaartepunt van de actie ligt nu bij protest op straat.