Op een meer abstract niveau kun je stellen dat fossiele brandstoffen bij uitstek de zwakste schakel zijn in het antwoord van de vrije markt, vormgegeven onder druk van de de industriële concerns, op de klimaatsverandering. In reactie op de klimaatsverandering en de ecologische crisis in het algemeen wordt van de landbouw geëist dat deze sector de mensheid niet alleen te eten zal geven maar ook kooldioxide opneemt, auto's aan het rijden houdt door middel van bio-fuels, elektriciteit produceert, de biodiversiteit in stand houdt en ook nog eens biologisch afbreekbare producten levert. Dit is natuurlijk onmogelijk; de beschikbare bio-massa kan niet alles tegelijk doen en ook nog eens tegemoet komen aan de eis tot groei in de kapitalistische wedijver. We kunnen het probleem van de klimaatsverandering negeren en het voor ons uit schuiven maar dit maakt het alleen maar erger.
Een oplossing is alleen mogelijk als er keuzes gemaakt worden. De sleutelvraag is wie zal kiezen en aan de hand van welke criteria. Voor de markt is het vullen van de vliegtuigen en trucks die de grondstoffen leveren aan de kopers belangrijker dan het voeden van mensen wiens portemonnee even leeg is als hun maag. Dat is een keuze die uit het oogpunt van winst en verlies denken onberispelijk is maar uit sociaal oogpunt onacceptabel.
Als we naar de rol van fossiele brandstoffen kijken zien we niet alleen het systematische karakter van crises als de huidige maar kunnen we ook iets leren over de logica van ons economische systeem. Een logica die nu als basis moet dienen voor een oplossing van de klimaatscrisis. Om de tegenstelling tussen menselijke behoeften en die van het huidige productiesysteem op te lossen wordt er namelijk gekozen voor een brute aanval op levensomstandigheden van miljoenen mensen en zelfs op hun levens zelf
Zeggen dat dit productiesysteem niet langer een vehikel voor menselijke vooruitgang is, is te zwak uitgedrukt; het produceert een toekomst van ongeëvenaarde wreedheid. Het is mogelijk om de ramp te vermijden en een alternatief te creëren dat de naam waardig is. Maar het startpunt hiervoor moet zijn dat dat we begrijpen dat de kapitalistische wijze van productie, distributie en consumptie, en niet het gedrag van individuele personen, de grondslag van deze crisis is. Het huidige model is onhoudbaar en deze crisis laat dat eens te meer zien. In een context waarin het noodzakelijk is om op zeer korte termijn komaf te maken met fossiele brandstoffen is het simpelweg onmogelijk om door te gaan met de productie van goederen die voortdurend over de gehele wereld moeten reizen. Een val in winstmarges kan niet langer tegen gegaan worden door steeds goedkopere luxe-producten met een steeds kortere levensduur te maken.
Zo'n aanpak is gedoemd te leiden tot een serie van ecologische en sociale crises van enorme omvang. Om deze rampen te vermijden is het essentieel om maatregelen te nemen die de concentratie van kapitaal tegen gaan, de publieke sfeer de prioriteit geven en zowel in het Noorden als het Zuiden op een radicale manier de rijkdommen herverdelen.
Er is één positieve kant aan de huidige context; de stijgingen van de prijzen van landbouwproducten en olie laten duidelijk zien dat de strijd voor sociale rechten en bescherming van de ecologie deel uitmaken van een en dezelfde strijd tegen een krankzinnig, wereldwijd systeem. Het is niet mogelijk om de daling van de lonen te veroordelen zonder de stijging van de olieprijzen te veroordelen. Het verdedigen van de levensomstandigheden van werknemers houdt ook in dat we het beleid van geglobaliseerd kapitalisme wat betreft het klimaat, energie en landbouw moeten bekritiseren. Het een kan niet zonder het ander.
In de woorden van de Franse socialistische econoom Husson zijn we in een tijdperk van 'puur kapitalisme' aanbelandt. Het enige antwoord is een 'puur eco-socialisme' dat sociale en ecologische claims combineert in één project van menselijke bevrijding. De mogelijkheden die er zijn om de ecologische kwestie te combineren met de strijd van arbeiders en vakbonden zijn nog onvoldoende benut. Voor het creëren van een wereldwijd alternatief is het noodzakelijk dat radicaal-links sociale en ecologische kwestie verder integreert.
Reactie toevoegen