Ander Europa
Corona: Big Pharma wint!
- een gegarandeerde omzet aan vaccins waarvan de ‘billijke en betaalbare’ prijs nog moet worden vastgesteld;
- snelle goedkeuringsprocedures en afwijking van bepalingen en vermelden gegevens;
- bijdrage in investeringen en aanschaf grondstoffen;
- en vrijwaring van aansprakelijkheid bij vaccinschade.
Lang leven de lobby’s!
De Europese gezondheidszorg in coronatijden
“Na een decennium bezuinigingsbeleid bereiken de openbare gezondheidssystemen nu een breekpunt, en gezondheidswerkers kunnen niet langer de last dragen van te weinig loon, te weinig personeel en te weinig materiaal. (…) De financiële crisis van 2008 leidde tot verminderde uitgaven in de openbare diensten. Vooral de gezondheidssystemen werden het doelwit van bezuinigingen omwille van hun omvang en potentieel voor kost-efficiëntie. (…) De lonen van gezondheidswerkers werden bevroren, en zelfs verminderd in landen als Cyprus, Griekenland, Ierland, Litouwen, Portugal en Roemenië. Er werden minder verpleegsters aangeworven, de grootste groep van de gezondheidswerkers, en ze bleven minder lang in dienst; het aantal verpleegsterjobs in Europa verminderde.(…) Het wordt steeds onrustiger in een aantal Europese landen. Te midden van historisch protest in Frankrijk verklaarden gezondheidsverantwoordelijken:‘Het gezondheidssysteem is aan het uiteenvallen, we zijn niet langer in staat onze job onder goeie omstandigheden uit te oefenen en kwaliteitszorg te verstrekken.’ (…) De laatste paar maanden kwamen in negen Europese lidstaten duizenden gezondheids- en zorgwerkers op straat. Hun eisen zijn opvallend gelijkaardig: om aan de bevolking verder vitale diensten te kunnen aanbieden moet er een aanzienlijke verbetering zijn in de betaling, het personeelsbestand en de uitrusting.”
Dat was dus de vaststelling vóór er ergens sprake was van corona... Een artikel uit de Financial Times van 7 oktober illustreert een en ander in het geval van Spanje. “Er is geen nood aan verpleegsters omwille van COVID-19”, zegt een verpleegster, “er is een chronisch gebrek aan verpleegsters, en dat laat zich nu extra voelen bij de pandemie”. De onderbezetting wordt geschat op 125.000, maar er werken alleen al in het Verenigd Koninkrijk ongeveer 5500 Spaanse verpleegsters , waar ze betere voorwaarden hebben; in Spanje wordt er in de sector vaak beroep gedaan op tijdelijke krachten, voor een paar weken of dagen. Spanje doet nu pogingen om die exodus te laten terugkeren… In haar missie om de lidstaten te doen bezuinigen op gezondheidszorg en andere sociale uitgaven is de Commissie glansrijk geslaagd, al vereiste dit vaak maar een schouderklopje bij regeringen die uit hetzelfde neoliberale hout gesneden zijn. Er is dus eigenlijk maar één verzachtende omstandigheid die de Commissie kan inroepen voor haar falend coronaoptreden: ze is het niet gewoon om zich bezig te houden met het algemeen belang, en werd in het leven geroepen om particuliere belangen te behartigen, die van de kapitaalbezitters. Eindelijk aan de slag Als de EU aanvankelijk niet geneigd leek om zich met corona bezig te houden, hield corona zich wel met de EU bezig. Noodgedwongen werd de economische motor in een lagere versnelling geschakeld, handelszaken gingen dicht, luchthavens bleven leeg, niet alleen het algemeen, maar ook het particulier belang kwam in het gedrang. Dat laatste was het sein voor de Commissie om in actie te schieten. “Onze” economie moest beschermd worden [efn_note] De werknemers al wat minder, want nog op 14 mei oordeelde de Commissie dat het virus voor hen weliswaar een ernstig risico betekent, maar niet van de ergste soort, omdat het tot een categorie behoort “waarvoor er gewoonlijk wel een effectieve behandeling bestaat”. [/efn_note], er werd gezocht naar miljarden en hefbomen om uit één miljard er vijf te maken, maar omdat die zoektocht in het Europees labyrint wel eens lang kan duren kregen de lidstaten de toelating om zelf de nationale sluizen te openen en de Europese imperatief van het sluitend overheidsbudget tijdelijk te verdringen. Een wijs besluit, want de Europese zoektocht begon bij het begin van de lente, sleepte zich moeizaam door drie hete zomernachten en hoopt tegen de winterzonnewende het doel bereikt te hebben. Leven met de seizoenen is mooi, maar niet als een pandemie op je afkomt. Toch is de Commissie haar ‘gedeelde verantwoordelijkheid’ op het vlak van gezondheidszorg niet helemaal vergeten. Er is nog wel geen corona-vaccin, maar als het er is wordt het misschien wel moeilijk om eraan te geraken in de krabbenmand waar de internationale verhoudingen momenteel op lijken. Enige vooruitziendheid is dus aangewezen, en we vragen een klein applaus voor onze Commissie die zich hierin nuttig maakt; haar faam als would-be wereldspeler zal redelijkerwijs meer deuren openen dan wanneer Luxemburg of Malta vaccins moeten inkopen. Half augustus sloot de Europese Commissie een eerste principe-overeenkomst af met een farmaceutisch bedrijf voor de levering van coronavaccins. Het gaat om een raamakkoord met het Britse Astra Zeneca, een zgn. APA of Advance Purchase Agreement voor de levering van 300 miljoen dosissen. Half september volgde een tweede gelijkaardig akkoord met het Franse Sanofi-GSK en op 8 oktober een met Janssen Pharmaceutica (Johnson & Johnson). Met andere bedrijven waren of zijn besprekingen aan de gang [efn_note] Zie Europese Commissie, Public Health.[/efn_note]. Lijkt dit geen gepaste toepassing van het voorzorgsprincipe? Maar voor wie? Niet iedereen is daar zo gerust in, en de kritiek komt niet alleen uit de ‘verdachte’ linkse hoek. “Wat ons verbaast en verontrust, is dat al die afspraken gemaakt worden achter gesloten deuren en we helemaal niet weten welke voorwaarden AstraZeneca heeft verbonden aan de levering”, zegt Yannis Natsis in De Standaard; Natsis is patiëntenvertegenwoordiger in het bestuur van het Europese geneesmiddelenagentschap EMA, dat instaat voor het toezicht op de veiligheid van geneesmiddelen. Hij vreest dat de akkoorden bijzonder voordelig zijn voor de farmabedrijven, en dat ze voorwaarden bepleiten die hen vrijstellen van schadevergoeding als hun product slachtoffers maakt. Die onderhandelingen verlopen ook in de grootste geheimhouding, de namen van de Europese onderhandelaars zijn niet eens bekend. Wel lekte uit dat één van hen tot 2016 de leiding had van de Europese federatie van de geneesmiddelenindustrie EPFA. De ngo Corporate Europe Observatory (CEO) doet er grondig onderzoek over, maar botst vaak op de zwijgzaamheid van de Commissiediensten. Handelsgeheimen! Ook in Nederland fronst men de wenkbrauwen. Op 7 oktober beantwoordde minister van volksgezondheid de Jonge vragen van kamerlid Ellemeet (Groenlinks); de Nederlandse regering is vrij nauw bij de onderhandelingen betrokken omdat ze één van de zeven lidstaten is die de Commissie bijstaan in de gesprekken met de producenten. Maar nergens uit de antwoorden van de minister blijkt de stilaan spreekwoordelijke bezorgdheid van de regering Rutte om geen duit of euro te veel uit de staatskas te laten vloeien. Als er gewezen wordt op een gebrek aan transparantie is het antwoord steevast dat prijsafspraken e.d. vallen onder de commerciële geheimhoudingsplicht. Prijzen, wettelijke aansprakelijkheid, wijze van verdeling van de vaccins, het zijn allemaal terechte vragen die evenwel zonder antwoord blijven. In het Europees Parlement was er op 22 september een hoorzitting over de kwestie, waar zelfs de liberale voorzitter Canfin van de commissie Milieu, Gezondheid en Voedselveiligheid (ENVI) het gebrek aan transparantie hekelde. Het was nochtans voorzitter von der Leyen die bij het begin van haar ambtstermijn een gedragscode voorlegde waarin men leest: “Transparantie moet blijken bij het werk van alle Commissieleden en hun kabinetten. Transparantie is bijzonder belangrijk waar specifieke belangen met betrekking tot het Commissiewerk i.v.m. wetgevende initiatieven of financiële aangelegenheden bediscussieerd worden met professionele organisaties of individuen.” Toch zou het onjuist zijn om dit conflict voor te stellen als het democratisch Parlement versus de ondemocratische Commissie. In april 2016 keurde dat Parlement de zgn. Trade Services Directive goed, een wet die bedrijven helpt hun 'bedrijfsgeheimen' te beschermen. Alleen Verenigd Links (GUE/NGL) en de Groene fractie stemden tegen…Vol gas naar een Europees klimaatbeleid?
- Er is voor 104 miljard € aan nieuwe gasprojecten gepland;
- de capaciteit voor LNG-terminals (vloeibaar gas) wordt met 54% verhoogd;
- er worden 13.000 km nieuwe pijplijnen voorzien;
- er zijn 32 gasprojecten die in aanmerking komen voor Europese financiering;
- van een aantal projecten, ten bedrage van 29 miljard €, is te vrezen dat ze totaal overbodig zullen zijn. Zo is momenteel maar de goeie helft van de bestaande LNG-infrastructuur in gebruik.
- De gasprojecten werden ook goedgekeurd door het Europees Parlement, maar dit kon zich enkel uitspreken over een globaal pakket van 149 projecten; het verwerpen ervan zou ook duurzame projecten in het gedrang gebracht of vertraagd hebben.
Peter de Waard brengt me van mijn stuk
15 oktober 2020 – In zijn rubriek in De Volkskrant vraagt Peter de Waard vandaag hoe het zit met de hongerdoden in het Zuiden als gevolg van de coronacrisis. Dat bracht me van mijn stuk.
Het virus kent geen grenzen, zo wordt gezegd. Dat klopt misschien niet helemaal, want volgens mediaberichten zou het griepvirus deze winter het Noorden niet bereiken onder meer wegens het afgenomen reisverkeer tussen Zuid en Noord. Maar dat terzijde.
Al kent het virus mondiaal geen grenzen, het grote debat over ‘de afweging tussen gezondheid en economie’ blijft beperkt tot ons land. Of in het beste geval tot de Europese Unie (EU). De honger in het Zuiden speelt geen rol.
Imagoschade
De EU doet haar best een rol te spelen in de lopende crisis. Dit moet de imagoschade herstellen nadat in de eerste golf de lidstaten elkaar de tent uit vochten in de strijd om beschermingsmiddelen, en zonder overleg grenzen afsloten.
Gezondheidszorg is echter geen bevoegdheid van de EU. Maar de Europese leiders voelen zich verplicht in een crisis van dergelijke omvang toch een eersteplansrol te spelen. Soms doen ze dat op het belachelijke af, soms valt er minder te lachen. Zo is de EU bevoegd voor het intern grensverkeer, en ging de EU dus aan de slag om lijn te krijgen in wie nog naar welk land op vakantie mag. Wanneer gans de EU binnenkort rood kleurt gaat dat ook vast lukken.
De EU heeft ook regels voor de begrotingen van de lidstaten: die mochten van de EU nu bij uitzondering diep in het rood gaan. Maar het lijkt meer op een sluiswachter die de sluizen openzet omdat hij weet dat het water sowieso even niet tegen te houden is. Wat ontbreekt is een democratisch debat over hoe lang de sluizen open blijven, en wat er daarna gaat gebeuren met de opgestapelde schulden. Daar hebben de Europese leiders het liever nog niet publiekelijk over. Ze vinden het fijner even te gloriëren met hun rol van genereuze leiders met diepe zakken. Als bijvangst kunnen Griekse wonden in het zuiden van de EU worden geheeld.
En de hongerdoden?
Maar hoe gemaakte keuzes wereldwijd uitpakken speelt niet in het maatschappelijk debat, niet in Nederland of België, en niet in de EU.
Dat kan ook niet, want we hebben geen democratische wereldgemeenschap waarin dergelijke discussie zou kunnen. Je kan wel petities sturen naar het IMF of de Wereldbank, maar de ‘liefdadigheid’ van Bill en Melinda Gates weegt daar zwaarder.
De Europese Unie van haar kant wordt niet opgetuigd als eerste Europees onderdeel in dergelijke nog op te bouwen democratische wereldgemeenschap. Het is meer een oorlogsmachine die, momenteel onder de vlag van de ‘strategische autonomie’, zich wapent voor een meedogenloze strijd in de wereldjungle. Het is dan ook niet te verbazen dat die hongerdoden in het zuiden er niet echt toe doen in de keuzes die ons land of de EU nu volop aan het maken zijn.
Maar wat me van mijn stuk bracht met het stuk van Peter de Waard is dat ik zelf ook niet zo een-twee-drie zou kunnen zeggen hoe die hongerpandemie mee te nemen in de lopende discussies in ons land en in de EU over de coronacrisis. (fs)
Hits: 6
Denemarken: banken moeten (iets) bijdragen voor vroegere pensionering
Ga je een echte Armeniër zien?
9 oktober 2020 – Het is weer oorlog in Europa. En wel in Nagorno-Karabach. Uitpers publiceerde een gedetailleerd artikel over de bemoeienissen van onze buren Poetin en Erdogan. En op Doorbraak lazen we een verklaring van de de Azerbeidzjaanse Linkse Jeugd die we hier overnemen, want als we ooit een ander Europa willen zullen we deze mensen nodig hebben (fs):
De recente ronde van escalatie tussen Azerbeidzjan en Armenië in Nagorno-Karabach toont eens te meer aan hoe achterhaald het kader van een natiestaat is voor de huidige realiteit. De enige bezetter waarmee we moeten worstelen is het onvermogen om de gedachtegang te overstijgen die mensen in mensen en niet-mensen verdeelt, uitsluitend op basis van hun geboorteplaats, om vervolgens de superioriteit van de “mensen” over hun ontmenselijkte “anderen” vast te stellen als enig mogelijk scenario voor een leven binnen bepaalde territoriale grenzen. Dat is de bezetter van onze geesten en van onze vermogens om verder te denken dan de verhalen, en de manieren van verbeelding van het leven, die ons worden opgelegd door onze roofzuchtige nationalistische regeringen.
Het is deze gedachtegang die ons het bewustzijn ontneemt van de omstandigheden van uitbuiting, van onze naakte overleving in onze respectievelijke landen, zodra de “natie” haar oproep doet om haar te beschermen tegen de “vijand”. Onze vijand is echter geen willekeurige Armeniër, die we nooit in ons leven hebben ontmoet en mogelijk ook nooit zullen ontmoeten. Onze vijand zijn de mensen die aan de macht zijn, specifieke mensen met bekende namen, die al meer dan twee decennia lang de gewone mensen en de hulpbronnen van ons land verarmen en uitbuiten ten gunste van henzelf. Zij zijn onverdraagzaam geweest ten aanzien van elke vorm van politieke onenigheid en hebben de andersdenkenden via hun massale veiligheidsapparaat ernstig onderdrukt.
Ze hebben ongerepte gebieden, kusten en minerale hulpbronnen voor hun eigen plezier en gebruik bezet, waardoor de toegang van gewone burgers tot deze plaatsen werd beperkt. Ze hebben ons milieu vernietigd, bomen gekapt, water verontreinigd en hebben op grote schaal gedaan aan “accumulatie door onteigening”. Ze zijn medeplichtig aan het verdwijnen van historische en culturele plekken en artefacten in het hele land. Ze hebben de geldstromen van essentiële sectoren, zoals onderwijs, gezondheidszorg en sociaal welzijn, richting het leger omgebogen, waardoor ze winst maken voor onze kapitalistische buren met imperialistische aspiraties – Rusland en Turkije.
Vreemd genoeg is iedereen zich hiervan bewust, maar iedereen wordt getroffen door de plotselinge golf van geheugenverlies zodra de eerste kogel over de contactlijn tussen Armenië en Azerbeidzjan wordt geschoten. Verblind, net als personages in de roman “De stad der blinden” van Saramago, worden ze onmiddellijk zelfvernietigend en juichen ze de dood van onze jeugd toe in de naam van het “martelaarschap” voor de “heilige” zaak. Maar deze zaak is nooit meer geweest dan een existentieel platform, dat de regeringen van zowel Azerbeidzjan als Armenië op hun plaats houdt en dient als rechtvaardiging voor de oneindige militarisering van de samenlevingen, samen met het streven naar meer geweld en sterfgevallen.
We geven de mensen echter niet de schuld: bij gebrek aan alternatieve interpretatiekaders om de oorlog en het conflict tussen de twee naties te begrijpen, blijft de nationalistische ideologie onomstreden. Als er één ding is dat onze ondergefinancierde onderwijsinstellingen goed doen, dan is dat wel het onderwijzen van haat en het verspreiden van nationalistische propaganda. Want haat is nooit een product van individuele psyches, maar wordt geconstrueerd en geproduceerd binnen bepaalde machtsverhoudingen. In een context waarin er geen direct contact is tussen het ‘hatende’ en het ‘gehate’ publiek, hoe meer het ‘hatende’ publiek zich bezighoudt met zijn eigen zaken van dagelijks economisch overleven binnen het systeem dat hen een gelijke herverdeling van middelen en diensten ontzegt en meer en meer dagelijkse ellende ophoopt, hoe meer er behoefte is om het ‘hatende’ publiek er voortdurend aan te herinneren om de ‘gehate’ te haten en hun haat te reproduceren. Haat moet worden uitgevoerd. Ze hebben ‘ons’ land gestolen, zeggen we, dus haten we ze. Het maakt niet uit dat er talloze andere manieren zijn om dat land te bewonen zonder dat een enkele groep het onbetwiste eigendom ervan opeist.
De mond van een teenage broer van een van ons viel eens open van verwondering, nadat hij had gehoord van een werkoverleg met Armeense collega’s in het buitenland. “Ga je een echte Armeniër zien?”, zei hij. Nu we eraan denken: generaties mensen zijn opgegroeid in een vacuüm zonder contact met hen, met de mensen met wie we al eeuwen samenleven in dezelfde geografische ruimte. Wat voor soort geweld draagt zo’n isolement van het bestaan met zich mee voor onze geest en ons creatief vermogen? Het is natuurlijk ook een perfect recept voor de ontmenselijking van de “ander”. Wat is er makkelijker dan het toeschrijven van alle kwade eigenschappen aan de mensen waarmee ik in mijn leven nog nooit in aanraking ben gekomen?
In de jaren na de ondertekening van de overeenkomst van Bishkek (1994), waarin de Armeense en Azerbeidzjaanse regeringen een staakt-het-vuren afspraken, hebben ze gigantische hoeveelheden dodelijk wapentuig verzameld die ze nu tegen elkaar willen gaan gebruiken. De laatste keer dat de landen dicht bij een vredesresolutie kwamen was in 2001, tijdens de vredesbesprekingen van Key-West met bemiddeling van de medevoorzitters van de Minsk-groep – Frankrijk, Rusland en de VS. Door de heersende nationalistische sentimenten en het feit dat de leiders aan beide zijden niet bereid waren om compromissen te sluiten, zijn die vredesbesprekingen echter mislukt. En het was nog nooit zo vastberaden geprobeerd als toen aan het begin van de 21e eeuw.
Wij vinden het ontzettend moeilijk om in de huidige situatie te zoeken naar manieren om een nieuwe oorlog in de regio te voorkomen. Wij stellen vast dat het verhaal aan beide zijden wordt gedomineerd door een toenemend aantal haatzaaiende toespraken, vooral als het gaat om tv-zenders, officiële verklaringen of sociale media-berichten, waarvan de intensiteit echt zorgwekkend is. Van beide kanten worden beweringen gedaan die moeilijk te verifiëren zijn en zo een sfeer van angst, wederzijdse haat en wantrouwen creëren.
De mensen aan beide zijden hebben geleden onder de pandemie en de economische recessie en hebben getracht de groeiende problemen die die crises met zich meebrachten voor te blijven, en nu worden ze meegesleurd in een militair conflict, waardoor een eventuele constructieve oplossing van het Nagorno Karabagh-conflict vertraging oploopt. Er zijn ook veel economische en menselijke middelen nodig om het conflict gaande te houden, zodat de elites van beide partijen ervan kunnen blijven profiteren. De militaire begroting van Azerbeidzjan voor 2020 is gestegen tot 2,3 miljard dollar, terwijl die indicator voor Armenië 634 miljoen dollar bedraagt, wat in wezen overeenkomt met 5 procent van het bbp in beide landen.
Het wordt tijd dat wij, Azerbeidzjaanse en Armeense jongeren, de oplossing van dit achterhaalde conflict in handen nemen. Dat zou niet langer het voorrecht moeten zijn van de mannen in pak, wier doel de accumulatie van kapitaal is, zowel economisch als politiek, en die het conflict niet willen oplossen. We moeten die lelijke mantel van de natiestaat, die op de vuilnisbelt van de geschiedenis thuishoort, weggooien en nieuwe manieren van gemeenschappelijk en vreedzaam samenleven bedenken en creëren. Daarom is het van groot belang dat de politieke grassroots initiatieven, die in de eerste plaats bestaan uit gewone lokale burgers, nieuw leven wordt ingeblazen, zodat de vredesbesprekingen en de samenwerking weer op gang komen. Wij, linkse activisten in Azerbeidzjan, steunen geenszins een verdere mobilisatie van de jeugd van het land voor deze zinloze oorlog en zien het herstel van de dialoog als ons voornaamste doel.
Wij zien onze toekomst en de oplossing van het conflict niet in verdere militaire escalaties en het verspreiden van wederzijdse haat. De recente militaire confrontaties in Nagorno-Karabach zijn niet bevorderlijk voor de totstandkoming van vrede in de regio. We willen ons niet eens de risico’s voorstellen om in een volledige oorlog te worden meegesleept, omdat we begrijpen wat voor gevolgen dit kan hebben voor onze samenlevingen en toekomstige generaties. Wij veroordelen met klem elke poging om het conflict te verlengen en de haat tussen de twee bevolkingen te verdiepen. We willen terugblikken en de nodige stappen zetten om het vertrouwen tussen onze samenlevingen en de jeugd weer op te bouwen. Wij verwerpen alle nationalistische en oorlogszuchtige verhalen die elke mogelijkheid uitsluiten dat wij weer samenleven op deze grond. Wij roepen op tot initiatieven voor vredesopbouw en solidariteit. Wij geloven dat er een alternatieve manier is om uit deze impasse te geraken door middel van wederzijds respect, een vreedzame houding en samenwerking.
Azerbeidzjaanse Linkse Jeugd,
Getekend door Vusal Khalilov, Leyla Jafarova, Karl Lebt, Bahruz Samadov, Giyas Ibrahim, Samira Alakbarli, Toghrul Abbasov, Javid Agha, Leyla Hasanova, Toghrul Mashalli, Laman Orujova, Loghman Gasimov, Vahid Ali, Lala Darchinova, Gumru Aliyeva, Nijat Eldarov, Alyosha.
(Dit is een vertaling van de Engelstalige tekst “Anti-war Statement of Azerbaijani Leftist Youth” op de website LeftEast. Vertaald door Doorbraak.)
Hits: 2